ШқО, Алтай қаласы №9 орта мектеп химия пәнін белсенді оқытудағы мүмкіндіктер мен жаңартылған білім аясындағы тың Әдіс-тәсілдер

а) мәселелік ситуацияның пайда болуы;

б) қиындық мәнін ұғыну мен мәселе қою;

в) ойлап табу немесе жорамалдар жасау мен гипотезаны негіздеу жолымен шешу тәсілін табу;

г) гипотезаның дәлелдемесі;

д) проблема шешімінің дұрыстығын тексеру.

Мәселенің шешілуі – бұрынғы білімдерге сүйенген жаңа фактілерді талдаудың нәтижесі, белгілі бір қағида ақиқаттығын дәлелдеудің нәтижесі.

Сөйтіп, мәселелік оқыту процесі кезеңдерге бөлінеді, бұл кезеңдердің бірізділігін ойлау процесінің логикасы күні бұрын белгілейді, ал оның басталатын жері мәселелік ситуация болып табылады.
Мектеп оқушысының мәселелік оқуын ұйымдастырудағы мұғалім қызметінің ерекшелігі неде?
Мектеп оқушыларының оқу процесін басқару жөніндегі мұғалім әрекетінің негізгі түрі (оқыту тәсілі) бұл жағдайда жаңа материалды түсіндіру емес, қайта мәселені және мәселелік ситуациялардың пайда болуына әкеліп соғатын сұрақтар, танымдық міндеттер, оқу тапсырмаларын қою болып табылады. Бұл мектеп оқушыларының ақыл – ой әрекетіне түрткі болады және олардың өзіндік ізденіс іс – әрекетін (мәселелік сұрақтарға жауаптар іздеу, өз бетімен есептер шығару) қамтамасыз етеді. Оқу міндеттерін (сұрақтар қою, тапсырмалар беру және т.б.) өзгерту жолымен мұғалім оқушыларды әр түрлі ақыл – ой әрекеттеріне ынталандырады.
Мектеп оқушысының танымдық дербестігін, шығармашылық ойлау дағдыларын үнемі қалыптастыру үшін, ең алдымен салыстыру, талдау, синтез жасау, абстракциялау үшін, жалпылау, нақтылау, классификациялау жүйелеу ой қорытындысы сияқты ойлау операцияларының дағдыларын қалыптастыру керек. Міне, мұндай оқушылардың шығармашылық ойлау іс-әрекеттері нақтылы тақырыптарды өткенде қалыптастыруға болады.
Мысалы, «Қаныққан, қанықпаған көмірсутегі» тақырыбында негізгі мәселе болып саналатын, ол көміртегі атомдарындағы химиялық байланыстың бағыттасу ерекшеліктері, соған байланысты гибридтенудегі механизмі. Ал, қосымша мәселе болып, бұл тақырыптарда көміртегі атомдардың кеңістіктегі орналасу ерекшеліктері саналады. Барлық сабақтар мәселелік болуы мүмкін емес, дегенмен де тақырыптың мазмұны алдыңғы сабақтарда жасалған мәселелік ситуацияларға негізделіп құрылады.
Қаныққан, қанықпаған көмірсутектер тақырыбында этилен көмірсутектерінен гөрі қанықпаған көмірсутектерінің болуы мүмкін бе деген мәселелік ситуацияны айқындаймыз. Жалпы формуласы СnH2n-2 бойынша қатардың бастапқы үш мүшесінің C3H4, C4H6, C5H8 формулаларын жазамыз. Бұлардың құрамының тым қанықпағандығын көмірсутектерінде тағы да бір π – байланыстың болуымен байланыстырамыз. Көмірсутектердің изомериясы туралы оқушыларға мағлұматтар диен көмірсутектері тізбегіндегі қос байланыстардың өзара түрліше орналасуынан туатын изомерияның жаңа түрімен толықтырылатынын атап айтамыз. Класқа диен көмірсутектерінің химиялық қасиеттері жөнінде жорамал жасауды ұсынамыз. Одан кейін мына мәселені шешеміз: Осы қатар көмірсутектердің қасиеттеріне еселік байланыстар санының өсуі әсер ете ме? 1:1 қатынасында галогенді қосып алу реакциясын талқылаймыз. Нәтижесінде галогендер атомдары ең шеткі көміртегі атомдарына қосылатынын, қос байланыстың 3 – жағдайға орын ауыстыратынын анықтаймыз:

H2C = CH – CH = CH2 + Br2 → H2C – CH = CH – CH2Br

Br
Галогендер мөлшері жеткілікті болса, реакцияның екінші сатысы жүруі мүмкіндігіне назар аударамыз. Дивинилдің полимерлену реакциясын талдау құрамында π – байланысы сақталатын полимердің қарапайым буындары құрылысының ерекшеліктеріне назар аударуға мүмкіндік береді.

жүктеу/скачать 226 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: