Сын есім (the Adjective) де қазақ тіліндегі секілді анықтамаға ие, яғни, заттың сипатын, сынын, сапасын білдіреді. Мысалы: deep sea – терең теңіз, fresh air – таза ауа. Сын есімнің екі түрі
жүктеу/скачать 19,2 Kb.
|
13,10,20
| Сын есімдердің түрленуі
Бір буынды сын есімдердің салыстырмалы шырайлысына -er жалғауы, ал асырмалы шырайлысына -est жалғауы жалғанады. Асырмалы шырайдағы сын есімнің алдына кей жағдайларда the артиклі қойылады (the oldest man in our town (біздің қалашықтағы ең қарт кісі), my the newest socks (менің ең жаңа шұлығым)). Соңы -y әрпіне бітетін бір буынды сын есімнің соңындағы -y әрпі -i әрпіне өзгереді. Жай шырай Салыс-лы шырай Асырмалы шырай (Normal form) (Comparative form) (Superlative form) small (кіштентай) smaller (the) smallest clean (таза) cleaner (the) cleanest new (жаңа) newer (the) newest dry (құрғақ) drier (the) driest old (ескі, үлкен) older (the) oldest elder (the) eldest long (ұзын) longer (the) longest big (үлкен) bigger (the) biggest fat (семіз, қабақ) fatter (the) fattest Мысалы: Abai is smaller than me – Абай менен кішілеу (кішірек). Ескерту! Бұл сөйлемде бойының кіші екендігін айтып жатыр. This book is the newest of all the books – Мына кітап – барлық кітаптардың ішіндегі ең жаңасы. Егер сын есімнің соңында жалғыз ғана дауыссыз тұрса, оның алдында тұрған дауысты да жалғыз болса, онда, салыстырмалы және асырмалы шырайларда соңындағы дауыссыз екі еселенеді (bigger, fatter). Old сөзінің салыстырмалы және асырмалы шырайлы түрлерінде асты сызылып көрсетілген екі сөз (elder, the eldest) бар. Elder және the eldest екеуінен басқа older және the oldest деген сөздерден мағыналық жағынан ерекшеленеді. Біз older мен the oldest дегендерді адамдар мен заттарға қатысты қолданамыз. Мысалы: My book is older than yours (your book) – Менің кітабым сеніңкінен (сенің кітабыңнан) ескірек. That woman is oldest theacher in our school – Анау әйел – біздің мектептегі ең қарт мұғалім. Elder және the eldest екеуі отбасындағы туысқандық қатынастарды сипаттауға арналған. Бұл екеуін зат есімдерге қодана алмаймыз. Мысалы: My elder brother can’t dance – Менің үлкен ағам билей алмайды. Zhanar is my eldest sister – Жанар – менің ең үлкен әпкем. ………………………………………………………………………………………… Кейбір екі буынды сын есімдердегі екпін екінші буынына түсетін болса немесе -y, -ow, -er, -le жалғауларына аяқталатын болса, ондай сын есімдер де бір буынды сын есімдер секілді түрленеді. Жай шырай Салыс-лы шырай Асырмалы шырай (Normal form) (Comparative form) (Superlative form) polite (сыпайы) politer (the) politest sunny (күн шуақты) sunnier (the) sunniest easy (оңай) easier (the) easiest shallow (ұсақ) shallower (the) shallowest narrow (тар) narrower (the) narrowest clever (ақылды) cleverer (the) cleverest simple (қарапайым) simpler (the) simplest Мысалы: I’m not cleverer than Azat – Мен Азаттан ақылдырақ емеспін. Sara is the politest girl in my group – Сара – біздің топтағы ең сыпайы қыз. ………………………………………………………………………………………… Жай шырай Салыс-лы шырай Асырмалы шырай (Normal form) (Comparative form) (Superlative form) important (маңызды) more important the most important interesting (қызықты) more interesting the most interesting difficult (қиын) more difficult the most difficult careful (сақ, ұқыпты) more careful the most careful Мысалы: This task is more difficult than last one – Мына тапсырма соңғысынан (соңғысына қарағанда) қиынырақ. The most careful man does not injure himself – Ең ұқыпты кісі өзін жараламайды. !!! Салыстармалы шырайда да асырмалы шырайда да ерекше жолмен жасалатын сын есімдер бар. Олардың салыстырмалы және асырмалы шырайлардағы түрлері негізгі (түбір) сын есімге (жай шырайдағы түріне) мүлдем ұқсамайды. Normal form Comparative form Superlative form good (жақсы) better the best bad (жаман) worse the worst much, many (көп) more the most little (кішкентай) less the least far (алыс, қашық) farther the farthest further the furthest Мұндағы farther және the farthest сөздері тек кеңістіктегі ара қашықтыққа (дистанция) қатысты қолданылады. Ал further және the furthest сөздері кеңістіктегі ара қашықтыққа қатысты және уақыттағы ара қашықтыққа (айырмашылық) қатысты да қолданыла береді. Мысалы: Furthest star system – Ең алыстағы жұлдыз жүйесі. The furthest time zone from Shymkent is Managua (capital of Nicaragua) – Шымкенттегі уақыт зонасынан ең қашық уақыт зонасы – Манагуа (Никарагуаның астанасы). Шымкент пен Манагуадағы уақыт айырмашылығы – 12 сағат. жүктеу/скачать 19,2 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|