|
Сыныбы:
|
8 сынып
|
Тақырыбы:
|
Қан топтары және қан құю
|
Мақсаты:
|
Оқушылар адам қанының топтары, тромбоциттердің құрылысы және олардың қан ұюдағы рөлі туралы мәлімет алады.
|
Міндеттері:
|
Қан топтары, тромбоциттердің құрылысы мен қызметтері туралы білім беру.
|
Күтілетін нәтиже:
|
Оқушылар адам қанының топтары, қан құюдағы адам қанының үйлесімділігі, резус-фактор туралы білімді өз беттерімен меңгереді.
|
Әдіс-тәсілдері:
|
Диалогтық оқыту, топтық жұмыс, АКТ, СТО
|
Дерек көздері:
|
«Қан топтарының үйлесімділігі», «Қан топтарының генотиптері» кестелері, презентация, бейнекөрініс, бағалау парағы, смайликтер
|
Тапсырмалар:
|
«Ой шақыру», «Оқулықпен жұмыс», тест сұрақтары
|
Сабақтың
кезеңдері
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушылардың іс-әрекеті
|
Ұйымдас-
тыру кезеңі
(2 мин)
|
1. «Өз орныңды тап»
Оқушыларды қан топтары бойынша топтарға бөлу:
I, II, III топтары
2. Психологиялық ахуал орнату
Қос шеңбердегі комплименттер (Оқушылар екі шеңберге (ішкі және сыртқы) бөлініп, бір-біріне жүзін қаратып тұрады. Ішкі және сыртқы шеңберде бір-біріне бет қаратып тұрған оқушылар кезектесіп бір-біріне комплимент айту керек. Содан кейін ішкі шеңбердегілер оң жаққа бір адым жасап, алдында алмасып тұрған басқа оқушымен комплименттермен алмасады.
|
Оқушылар қиылған қағаздарға І, ІІ, ІІІ қан топтары жазылған қағаздарды суыру арқылы топтарға бөлінеді
|
Үй тапсыр-
масын тексеру
(10 мин)
|
«Ой шақыру»
1. Меннен сұрақ – сізден жылдам жауап» ойыны.
1.Адам ағзасында иммундық жүйе қандай қызмет атқарады?
2.Иммундық жүйеге қандай мүшелер жатады.
3.Кемік майының қызметі.
4.Иммундық жүйенің шеткі мүшелерін сипаттаңдар.
5.Лимфоцит жасушалары қандай топтарға бөлінеді?.
6.Лимфоцит қандай қызмет атқарады.
7.Қарсыденелер дегеніміз не?
Жауап берген оқушылар смайликтермен ынталандырылады.
2. «Сандар құпиясы» (топпен жұмыс)
1.Тромбоциттердің тіршілік ұзақтығы
2.Лимфа түйіндерінің саны
3.Адам ағзасында қанша бадамша без болады.
4.Ересек адамдағы кемік майының мөлшері
5.Көкбауырдың ұзындығы
3-кезең.Биологиялық диктант (дәптермен жұмыс)
1.Ересек адамдардың сүйектерінде қызыл түсті........., сары түсті .......... болады.
2. ................. -екі бөліктен тұратын сыңар мүше.
3.Лимфа түйіндері әрі ................, әрі ................. сүзгінің қызметін арқарады.
4.Антигендерге қарсы ағзада түзілген заттарды-.......... деп атайды.
|
Оқушылар сұрақтарға жауап береді.
1.Ересек адамдардың сүйектерінде қызыл түсті кемік майы, сары түсті жілік майы болады.
2. Айырша без -екі бөліктен тұратын сыңар мүше.
3.Лимфа түйіндері әрі биологиялық, әрі механикалық сүзгінің қызметін арқарады.
4.Антигендерге қарсы ағзада түзілген заттарды-қарсы денелер деп атайды.
|
| Әр оқушының алдына жеке «Оқушы парағы» берілген. Жаңа сабақты игеру барысында осы парақты толтырасыңдар. «Қан тобы» сөзі бәрімізге таныс. Балалар, сендер ол туралы не білесіңдер және не білгілерің келеді? |
Оқушылар алдарыңдағы парақтағы 1 таблицаны толтырыңдар
Не білемін?
|
Нені білгім келеді?
|
Төрт қан тобы болады
|
1.Қан тобын қалай анықтайды?
2.Қан тобын қандай ғалым ашқан? т.б.
|
|
Білу
(3 мин)
|
«Ой қозғау»
Оқушылардың жаңа сабаққа қызығушылығын ояту мақсатында «Қан топтары» таныстырылымы көрсетіледі.
Адам организміндегі қанның жалпы мөлшері қанша?
Қан топтары қаншаға бөлінетінін білесіңдер ме?
Қандай жағдайда адамға қан құяды?
Жаңа сабақ: Қан топтары және қан құю
|
Оқушылар «Қан топтары» бейне көрінісін тамашалап, сұрақтарға жауап береді.
Адам организмінде 5 л қан болады.
Адамда 4 қан тобы бар.
Адам көп мөлшерде қан жоғалтқанда қан құяды.
|
Түсіну
(6 мин)
|
«Шеңбер» стратегиясы бойынша мәтінмен жұмыс жасау
І-топ: Қан құю
ІІ-топ: Қан топтары
ІІІ-топ: Резус-фактор
|
«Шеңбер» стратегиясы бойынша оқулық мәтінімен танысып, өз топтарына кезекпен түсіндіреді.
|
Қолдану
(10 мин)
|
Оқулық мәтінін және қосымша интернет материалдарын пайдаланып, әр топ өз тапсырмаларын постерге түсіріп, оны қорғайды.
І-топ: Қан құю
ІІ-топ: Қан топтары
ІІІ-топ: Резус-фактор
|
Оқушылар оқулық мәтінін және қосымша интернет материалдарын пайдаланып, әр топ өз тапсырмаларын постерге түсіріп, оны қорғайды.
І-топ: Қан құю
ІІ-топ: Қан топтары
ІІІ-топ: Резус-фактор
|
Талдау
(5 мин)
|
«Ой толғау» Сематикалық карта
Сұрақтар
|
Жауабы
|
Реципиент
|
1900
|
донор
|
4
|
2
|
Қан беретін адам
|
|
|
|
|
|
Қан қабылдайтын адам
|
|
|
|
|
|
Қан топтары нешеге бөлінеді
|
|
|
|
|
|
Бір адам қанының екінші адамның қанымен сәйкес келе беремейтіні қай жылы ашылды
|
|
|
|
|
|
Иммунитет нешеге бөлінеді
|
|
|
|
|
|
|
Оқушылар топта талқылай отырып толтырады.
|
Жинақтау
(5 мин)
|
«Ой түйін».Интербелсенді тақта арқылы ауызша тест сұрақтарына жауап беру
1.Қан ұйымайтын ауру қалай аталады?
а) Пневмония ә) Гемофилия б) Холера
в)Дифтерия г)Скарлатина
2. Қан беретін адам
а)реципиент ә)донор б)фагоцитоз
в)пиноцитоз г)резус;
3. Универсалды донор деп қандай қан топтарын атайды?
а)ІІтоп ә)І топ б)ІІІ топ в) ІҮ топ
4. Адам қанының төрт тобын ашқан және осы еңбегі үшін Нобель сыйлығын алған ғалым кім?
а)Э.Дженнер ә)К.Ландштейнер
б)И.И.Сеченов в)И.И.Мечников
5. Өзіңнің қан тобыңды неге білу керек?
а)фагацитоз үшін ә)пиницитоз үшін
б)агглютинация болмау үшін
6. Адамда болатын қан топтарының саны
а)екі ә) үш б)төрт в)бес г)алты
7. Донордан қан алатын адам:
а)донор ә)фагоцитоз б)реципиент
в)пиноцитоз г)резус
Агглютинация деген не?
а)Тромбоциттердің бірігіп қалуы
ә)Лейкоциттердің бірігіп қалуы
б)Эритроциттердің бірігіп қалуы
в)Ерекше нәруыздық зат
|
Оқушылар тест сұрақтарына жауап береді.
1-ә
2-ә
3-ә
4-ә
5-б
6-б
7-б
8-б
|
Бағалау
(2 мин)
|
ОҮБ және ОБ
Смайликтермен бағалау
|
Оқушылар жинаған смайликтерінің санына, сабаққа қатысына қарай алған бағаларын күнделікке қойғызады.
|
Кері
байланыс
(2 мин)
|
Не білемін?
Не білдім?
Не білгім келеді?
|
Кері байланыс парағын толтыру арқылы өздерінің бүгінгі сабақ бойынша түйгендерін және тапсырмаларды орындау кезіндегі қиындықтар мен оны қандай жолдармен еңсергендігімен бөліседі.
|
Үйге
тапсырма
(1 мин)
|
1. «Қан топтары және қан құю» тақырыбын оқу
2. Өз ата-аналарының қан топтарына байланысты мүмкін болатын жағдайдағы қан топтарына есептер шығару
|
Үй тапсырмаларын күнделіктеріне жазып алады
|
