Скептицизмнің гносеологиялық стратегия ретінде қазіргі ғылыми және қарапайым дүниетанымдағы маңызы
жүктеу/скачать 16,38 Kb.
|
СИБ-21-2 Серікжан Арайлым
|
Скептицизмнің гносеологиялық стратегия ретінде қазіргі ғылыми және қарапайым дүниетанымдағы маңызы Ең алдымен осы жазылып отырған терминдерге анықтама беріп, түсініп алайық. Гностицизм- танымның қазіргісі мен келешегіне оптимистік тұрғыдан қарайды. Олардың пікірі бойынша, дүниені тануға болады, адамда танымның шексіз қабілеттік мүмкіндіктері бар. Скептизм -дүниенің ұстанымды танылуын жоққа шығармайды, тек танымның дәйектілігіне күмән келтіреді.Агностизм - объективті әлемді, ақиқат объективті белгісін мойындауды жоққа шығаратын, оларды жай елес етіп түсіндіру арқылы ғылымның рөлін шектейтін, табиғи, соның ішінде әлеуметтік процесс заңдылығы мен заттың мәнін түсіну мүмкін емес деп есептейтін философиялық ілімі. Бұл ұғымды XIX діни сайыстарда ғылыми көзқарастар айқындаушы ретінде 1869 жылы Т.Гексиль енгізген. Агностицизмнің қайнар көздері - скептизм, Зенонның апориялары. ілімі, И.Канттың антиномиялары агностицизм негізгі көзі болып табылады. Адамның кез-келген мәлімдемені қабылдағанға дейін оның сенімділігіне күмәндануға бейімділігі скептицизм ғасырлар бойы әр түрлі формада болды. Бұл қарапайым өмірдегі көзқарасқа да, философиялық ұстанымдарға да қатысты болуы мүмкін. Скептицизм көбінесе догматизммен, белгілі бір шындыққа сәйкес әдісті қолдану арқылы қол жеткізуге болатын жағдаймен қарама-қайшы келеді. Эпистемология, білуге деген сенімділік шарттарын зерттеу іс жүзінде кез-келген ойшының белгілі бір шамада уақытша шектелген скептицизмнің қандай да бір түрін қабылдауға мәжбүр етті. Дэвид Юм сияқты кейбір ұлы философтар белгілі бір білім негізінен қол жетімді емес деген қорытындыға келді. Өзінің табиғаты бойынша скептицизм нәтиже ретінде қанағаттанарлық емес. Бұл, сайып келгенде, қабылдана ма, жоқ па, көп жағдайда адамның жалпы көзқарасы, пессимизм скептикалық опциямен байланысты. Қалай болғанда да, скептицизм философия тарихында катализатор ретінде орны толмас рөл атқарды. Гносеология немесе таным теориясы философиялық білімнің бөлігі, танымдық іс — әрекетінің мәні шарттары ұқсас білімге жету жолдарын қарастырады. Одан басқа таным теориясын адасушылық оның пайда болу себептері мен оны жеңу жолдары білімнің өмірлік экзистенциалды мазмұны қызықтырады. Гносеология философиялық білімнің бір бөлімі, сондықтан оның зерттеуі адам өмір жүйесіндегі жалпылық болып қолданады. Бірақ, гносеология — бұл қатынастың тек танымдық аспектісін зерттеп, танымның нФилософияда, скептицизм нақтырақ бірнеше болжамдардың кез келгеніне қатысты. Оларға: білімнің шектеулілігі, жүйелі күмәндану және үздіксіз тестілеу арқылы білім алу әдісі, моральдық құндылықтардың еркіндігі, салыстырмалылығы немесе субъективтілігі, зияткерлік сақтану және т.б. тоқтатылған сот шешімі, адам іс-әрекетінің оң себептеріне немесе адам кәсіпорындары үшін оң нәтижелерге, яғни цинизм мен пессимизмге деген сенімсіздік жатады. жүктеу/скачать 16,38 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|