Linux — UNIX ұясына кіретін амалдық жүйе. Windows амалдық жүйесі және SCO Unix, Solaris немесе DOS сияқты коммерциялық АЖ басқа, Linux (Линукс) амалдық жүйесі де бар. Linux АЖ ашық жүйелер стандарттарын қолдайды және Unix, DOS, MS Windows жүйелерімен бірге қолданыла алады. Бастапқы мәтіндермен қоса, жүйенің барлық құрамдас бөліктері еркін көшіруге және саны шектеусіз пайдаланушылар үшін орнатып пайдалануға берілетін рұқсатпен бірге таратылады.
Linux басқаруымен сан алуан, кәдімгі дербес компьютерле мен ноутбуктардан бастап, көп процессорлы өнеркәсіп серверлері, кластерлік есептеуіш кешендер, PDA және IBM компаниясы шығаратын қол сағаттарына дейінгі электронды жүйелер жұмыс істейді. Linux – қауіпсіз жүйе. Linux-ке лайықталған вирусқа қарсы бағдарламалардың барлығы серверлік болып табылады және Windows-машиналарда тіршілік ететін Windows-вирустарын аулауға арналған.
1991 жылы Хельсинки университетінде оқып жүргенде Линус Торвалдс операциялық жүйелерге қызығушылық танытты және MINIX лицензиясынан түңіліп, оны тек білім беру мақсаттарында пайдалануды шектеді (коммерциялық мақсатта пайдалануды болдырмады), нәтижесінде ол өзінің операциялық жүйесінде жұмыс істей бастады соңында Linux болды.
Торвалдс Linux ядросын MINIX-те дамыта бастады және оған бірқатар қосымшаларды жеткізді. Кейін, Linux белгілі бір жетілуге жеткенде, Linux-тың негізінде дамуды жалғастыруға мүмкіндік туды [20]. Көп ұзамай GNU қосымшалары MINIX қосымшаларын алмастырды, өйткені еркін қол жетімді GNU коды жас операциялық жүйеде қолдануға ыңғайлы болды (GNU GPL бойынша лицензияланған бастапқы код басқа жобаларда қолданыла алады, егер олар сол немесе сәйкес лицензиямен шығарылса). , Linux-ті коммерциялық пайдалануға қол жетімді ету үшін Torvalds өзінің бастапқы GNU GPL лицензиясынан ауыса бастады).
IBM / 360 сияқты PDP-11 де компьютердің бір моделі ретінде емес, шағын PDP-11 үшін жазылған бағдарламалық жасақтаманың үлкенімен үйлесімді болатын бірқатар модельдер ретінде жасалған.
PDP-11 ашық сипатына байланысты, процессордың спецификациясына сәйкес нұсқауларды түсіндіретін кез келген нәрсе PDP-11 болып табылады, және DEC, PDP-11 нарығы жылынған бойда, осы архитектураның қондырғыларын сала бастады, олардың бірнеше топтары болды, кейбіреулері олар тез және қымбат компьютерлер құрастырды, ал басқалары баяу компьютерлерді арзан бағамен жасады.
Бірінші UNIX жүйесін AT&T Bell Labs жасаған. Содан бері UNIX жүйелерінің көптеген саны жасалды. Бірыңғай UNIX спецификациясына сәйкестігі сертификатталған операциялық жүйелер ғана заңды түрде «UNIX» деп аталуға құқылы. Қалғандары, олар ұқсас ұғымдар мен технологияларды қолданғанымен, UNIX тәрізді операциялық жүйелер деп аталады.
Ол кезде операциялық жүйелер ыңғайлы болмады, сондықтан UNIX тез
университеттерден бастап ірі компанияларға дейін барлық жерде қабылданады. Бастапқы код амалдық жүйемен бірге таратылды және пайдаланушылар жаңа функцияларды өзгерте немесе толықтыра алады, яғни UNIX-ті мүмкіндігінше ыңғайлы ете алды. Осындай бумның фонында UNIX-тің көптеген қосалқы нұсқалары жасалды, олар түпнұсқасынан ерекшеленді. Беркли Университетінің дамуы - Беркли UNIX-тің ең сәтті бірі болды, оның алғашқы нұсқасы 1BSD деп аталды (Бірінші Berkeley Software Distribution - Беркли бағдарламалық жасақтамасының алғашқы таралуы). Бағдарламашылар жүйені жаңа мүмкіндіктер мен бағдарламалармен айтарлықтай толықтырды, осы операциялық жүйенің дамуына үлкен үлес қосу. Осыдан кейін көптеген UNIX жасаушылары өз нұсқаларын AT&T өніміне емес, Berkeley UNIX нұсқасына негіздей бастады, Berkeley UNIX түпнұсқаға бәсекелес болды.
UNIX-тің әр түрлі нұсқалары пайда болған сайын жүйені стандарттау қажеттілігі айқындала түсті. Стандарттардың болуы қосымшалардың тасымалдануын жеңілдетеді және пайдаланушылар мен өндірушілерді қорғайды. Нәтижесінде бірнеше стандарттар ұйымдары пайда болды және UNIX дамуына әсер еткен бірқатар стандарттар жасалды.
Linux-тің дамуына Usenet және Internet ғаламдық компьютерлік желілері маңызды рөл атқарды. Линус Торвальдс өте ерте кезеңде оның жұмысын және қиындықтарын MINIX операциялық жүйесіне арналған Usenet желісіндегі comp.os.minix жаңалықтар тобындағы басқа әзірлеушілермен талқылады. Linus-тің басты шешімі ядроның әлі де жұмыс істемейтін алғашқы нұсқасының бастапқы кодын GNU GPL-дің астында жарияланды. Ядроны интернет арқылы көптеген адамдар өз бетінше құрастырып, сынауға, қателерді талқылауға және түзетуге, сонымен қатар Linus-тің бастапқы мәтіндеріне түзетулер мен толықтырулар жіберуге мүмкіндік алды. Соның арқасында Linux тез арада дамып көптеген нәтижелі жетістіктерге жетті.
Windows амалдық жүйесі және SCO Unix, Solaris немесе DOS сияқты коммерциялық АЖ басқа, Linux (Линукс) амалдық жүйесі де бар. Linux АЖ ашық жүйелер стандарттарын қолдай
ды және Unix, DOS, MS Windows жүйелерімен бірге қолданыла алады. Бастапқы мәтіндермен қоса, жүйенің барлық құрамдас бөліктері еркін көшіруге және саны шектеусіз пайдаланушылар үшін орнатып пайдалануға берілетін рұқсатпен бірге таратылады.
Linux басқаруымен сан алуан, кәдімгі дербес компьютерле мен ноутбуктардан бастап, көп процессорлы өнеркәсіп серверлері, кластерлік есептеуіш кешендер, PDA және IBM компаниясы шығаратын қол сағаттарына дейінгі электронды жүйелер жұмыс істейді. Linux – қауіпсіз жүйе. Linux-ке лайықталған вирусқа қарсы бағдарламалардың барлығы серверлік болып табылады және Windows-машиналарда тіршілік ететін Windows-вирустарын аулауға арналған.
Linux — UNIX ұясына кіретін амалдық жүйе.
Линукс амалдық жүйесінің ресми логотипі және тұмары - Tux (Такс болып оқылады, бірақ, көбіне Тукс деп те атайды) пингвині болып табылады. 1996 жылы, Ларри Ивинг (Larry Ewing) GIMP редакторында жасап шығарды.