Сөйлеу тілінде дыбыстау мүшелері арқылы айтылып, естілетін тілдік құбылысты



бет5/26
Дата08.12.2023
өлшемі98,68 Kb.
#195481
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   26
Байланысты:
Задани по олимп 7 класс

5.Тәрбие бастауы не?
А) әдепсіздік
В) әдептілік
С) ақылсыздық
D) тәрбиесіздік
Е) ұқыпсыздық

4- сабақ
БУЫН

  • Буын – сөзді айтқан кездегі дауыс толқыны.

  • Буын сөздегі дауысты дыбысқа негізделеді. Яғни сөзде қанша дауысты дыбыс болса, сонша буын болады.

  • Қазақ тілінде буынның 3 түрі бар:

1. ашық буын
2. тұйық буын
3. бітеу буын

түрі

Мысал

Ереже

Ашық буын

  1. Дауыссыз дыбыстан басталып, дауысты дыбысқа бітеді.

  2. Тек дауысты дыбыс-тан тұрады.

А-ға, а-на, ә-ке, а-та , ба-ла, қа-ла, ке-рі
ша-на-ны, бо-са-ға

Тұйық буын

Дауысты дыбыстан бас-талып, дауыссыз дыбыс-қа бітеді.
(Көбінесе бірінші буында кездеседі.)

1-буында: ат, ет, ант, өрт
2-буында: ки-ік, ти-ын
3-буында: тұңғи-ық,
ақи-ық
4-буында: әдеби-ет,
мәдени-ет

Бітеу буын

Ортасындағы дауыстыны екі жағынан дауыссыз дыбыс қоршаған буын.

1. бал, таң, көз
2. тарс, төрт, қант, бұлт
3. штамп, класс, грамм
4. мек-теп, бал-дыр-ған,



Ас атасы – нан.
Қазақта «ас атасы – нан» деген сөз бар. Астың, дәмнің үлкені – нан. Ол бидай ұнынан жасалады. Нан қасиетті тағам. Ұнның құрамындағы адамның бойына нәр беретін, қуат беретін ағзаға қажеттінің бәрі бар. «Нанды жерге тастама», «нанның үстіне зат қойма», «нанды төңкерме», «нанды бір қолмен үзбе» деген сөздің барлығы – сол нанның қасиетіне орай айтылған тыйымдар.

Үй жұмысы
Қазақ тіліне аударыңыз.
Почтальон, дружба, наследник, зло, современник, спокойствие, политик, тезка, готовность, художник, представительство, ответчик, учебник, соус, детство, ювелир, ученик, отцовство, литератор, целостность, абитуриент, геройство, служащий, ошибочность, юрист, родство, портной, сокурсник, словарь, материнство, секретарь, легкость, солдат, тишина, товарищество, охотник, телефонист, начальник, журналист, близость, одногруппник.



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   26




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет