Солтүстік және Орталық Африка, Шығыс және Оңтүстік Африка. Африканың аймақтары
жүктеу/скачать 265 Kb.
|
материктер мен мұхиттар
- Бұл бет үшін навигация:
- Сованнадағы табиғи зона.
- Тақырыбы
Ірі өзендер.
Ірі көлдер
Табиғат зонасы Ылғалды орман зонасындағы жануарлар дүниесі туралы мәліметтер. Майлы пальма-жаңбырлы мезгілде 15л-ге дейін тәтті сок береді, оны вино және напиток жасауға пайдаланады. Голиоф құрбақасы – дүние жүзіндегі ең ірі бақа ұзындығы 35 см, салмағы 3,5 кг. Ахатина – ең ірі улитка (ұлу) ұзындығы 38 см, салмағы 900 г. Горилла- Ең ірі адам тәріздес маймыл, ұзындығы (бойы) 175 см ж/е салмағы 200 кг. Сованнадағы табиғи зона. Баобаб –ағашы , діңі 55 м-ге дейін жетеді. Оның жұмсақ , жеңіл деңгейінде 120 л. су болады , отқа төзімді. 4-5 мың жыл өмір сүреді. Акация (зонтик) шатырлы өзінен смала бөледі, гуммиарабик – затына әсіресе маталарға ою салғанда пайдаланады. Тақырыбы: Солтүстік Американың жануарлары, өсімдігі, топырағы, халқы. Қажетті әдебиеттер: 1. Власова Т.В. Материктердің физикалық географиясы А. 1982. 2. Вопросы географии. Сб. 120 Ландшафтно – геохимическое ройонирование и охр. Среды. М. Мыс. – 1983-206с. 3. Физическое география материков и океанов. Под ред. А.Н. Ребчикова М. Выс. Нек. 1998. 1.С. Африканың басын көпшілігі болып табыладын солтүстік бөлігі галактикалық әлем шеңберіне, ал оңтүстік бөлігі мексиканы және АҚШ-ң қиыр оңтүстігін қоса қамтып, Неотропикалық әлем шеңберіне жатады. Материктерінің солтүстік бөлігінің өсімдігі Евразиямен байланысты, Оңт. Бөлігі Оңт. Америкаға ұқсас келеді. С.А.-ң өсімдіктер дүниесінің ішкі өзгешіліктері климатының өзгерісіне байланыстары кайназой дәуірі бойынша да қалыптаса бастады. Солтүстікте ауа райы салқындап, батыста жауын-шашын мөлшері кеми түсті. С.А-ң шығыс және батыс бөліктеріндегі өсімдіктер дүниесінің негізінен арман өсімдіктері басым б/п. Мұз көшкіні материктің едәуір бөлігіндегі өсімдіктер жабынынын жойып жібереді. Бірақ оң-те ауа райы өзгерісі онша қатты болмады деп орман өсімдіктері сақталып қалады. Мұз көшкінінен кейінгі климаттың өзгерістері мен қазіргі жағдайлардың қалыптасуы осы заманғы топрақ - өсімдік жамылғысының түзілуіне алып келеді. Тундра, орманды тундра және тайга орманы материктің солт. Жартысында ендіктерге таяу алқаптар бойымен созыла орналасқан. Ішкі жазық алабындағы топрақ пен өсімдік дүниесі шығ. Батысқа барған сайын өзгере береді. Далалы жерлердің шығысы және кей – кейде сол. Сұр топрақты орман аралас далаларымен шектеседі. Орман аралас далалар бірте 2 өсімдік құрамы өте бой шалғынды далаларға немесе прерияларға ұласады. Прерияларда дәнді өсімдіктер өседі. Прериялар батысқа барған сайын кәдімгі құрғақ далаларға айнала бастайды. Ал, жерлерге сортақ тартқан учаскелері бар қара топрақты және қоңыр топрақты алқаптар тән келеді. Өсімдік жамылғысы әрі сиреп, әлі аласара түседі, әдетте жорта метр биіктіктен аспайды. Кең тараған дәнді өсімдіктер арасынан грам шөбін, бизон шөбін ерекше айтуға болады. Аймақтың оңтүстік – батысында тікенді бұталарды қалың жынысы кездеседі. 2. С.А.-ң үлкен бөлігінің зоогеографиялық жағдайы Евразияға жақын және Голактикалық зоогеографиялық аймақтың шеңберіне енеді. Тундрадағы жануарлар әлемінің Евразиядағы тундраның жануарлар әлемімен салыстырғанда да өзіндік ерекшіліктері бар. Құрлықта өмір сүретін ірі сүт қоректілердің ішінде ерекше өзге түсетін – мускус өгізі немесе қойөгіз Ол өте күшті, дүнелі әрі өте күшті, денелі әрі өте төзімді келеді. Қазір (денелі әрі өте олар американың тек қана арктикалық аралдар мен Греиландияда кездеседі деуге болады. Солтүстікте өсетін американдық карбу буғысы едәуір мол таралған. Ол Евразиядағы жобайы солтүстік бұғыларымен біртектес. Қазір бұл бұғының тундарда және орманда өсетін екі түрі бар. Материктің солтүстік жағалауы мен сірескен мұзды аймақтарда ақ аю кездеседі. Кәсіпшілік үшін поляр түлкісінің зор маңызы бар. Кемірушілер отрядынан ақ қояндар, сұр тышқандар жиі кездеседі. Тундраны қыстап қалатын құстардың ішінен әсіресе ақ құр мен тундра құрып ерекше атауға болады. Жылы жаққа қайта ұшып кететін құстардың арасында Аляска жол құст, ақ үкі, көл жоғалауында батпақты жерлерде жұмыртқалайтын басқа да толып жатқан су құстары кездеседі. Ішкі су көздерінде балықтық көптеген түрі бар. Жыртқыш аңдардың да түрлері көп. Олардың көпшілігі терісі бағалы кәсіпшілік аңдар болып табылады. Мыс: Солтүстік скунсы, калинат, с. американе сусары, американ бұлғыны, америка қаракүзекі және ақ тышқан. Ірі жыртқыш аңдардың ішінен әсіресе аюды. Қасқырды, сілеусінді, қанды (гну) айтуға болады. 3.Солтүстік Америка халқы (Вест-Индиялы қоса алғанда өзінің шығу тегі жағынан, антропологиялық ерекшеліктері мен саны жағынан бір-біріне ұқсамайтын бірнеше топты біріктіреді негізінен алғанда бойырғы халқы үндістан мен эскимостар, европалық болқыншылардың ұрпағы, Европа елдерінен келгендер, Азиядан келгендер мен негірлер. Қазіргі неғұрлым кең тараған пікір бойынша, А-ны осы заманғы тұрпаттағы арамдар шамамен 30-20 мың жыл бұрын, соңғы мұз көшкінінің екінші жартысында, жоғары полеолит дәуірінде мекен еткен. С.А-ң байырғы халқының ерекше бір тобы – эксимостар мен олеуттер. Эксимостар қазіргі Американың үш аймағына шоғырланған. Алескада, Маккензи өзенінің бассейінде, Канаданың арктикалық жоғалауы мен Греиландияда тұрады. Эскимостарға жақын алеуттер Алеут аралдарын және Аляска түбегін мекендейді. жүктеу/скачать 265 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|