Студенттерге арналған Нысан пәндік бағдарлама пму ұс н 18. 3/37

- қоғамның саяси өміріндегі саяси лидерліктің болмысы және мәнімен, сондай-ақ саяси лидерліктің негізгі технологияларымен таныстыру.

- лидерліктің табиғатымен, негізгі теорияларымен, қазіргі кезеңдегі лидерліктің ролімен таныстыру.

• 
  саяси лидерліктің негізгі түсініктері, тұжырымдамалары мен теориялар;
  
• 
  саяси лидерлікті оқытудағы негізгі теориялық көзқарастар;
  
• 
  «көшбасшылық» түсінігін әртүрлілігін қарастыру;
  
• 
  тұжырымдамалар мәнін тереңнен түсіну;
  
• 
  қазіргі саяси үрдістерді талдау.
  

- аймақтық саяси үрдістерді есепке ала отырып саяси құбылыстарды талдай білуі;

• 
  Теориялық саясаттану;
  

• 
  Сасяи билік;
  

• 
  Саяси әлеуметтану;
  

• 
  Халықаралық қатынастар тарихы;
  
• 
  Дипломатия теориясы;
  
• 
  Жаһандану
  

Саяси лидерлік саяси ілімдер жүйесінің, көзқарастардың дүниетанымдық негіздері, теориялық мазмұны бірлікте баяндалып, оның пайда болуынан қазіргі заманға дейінгі дамуы көрсетіледі. Саяси құқықтық ойдың әр түрлі тарихи дәуірлердегі қалыптасуы, оның көрнекті өкілдерінің пікір, пайымдаулары қарастырылады.

Саяси лидерлік — әлеуметтік-гуманитарлық білім жүйесіндегі саясат туралы өте маңызды оқу пәні.

Саясат қазіргі қоғам тіршілік әрекеті аспекті ретінде оның объектісі болып табылады. Саясаттану саясаттың қызметтері және тарихи даму зандарың зерттейді. Билік проблемалары, мемлекет және мемлекетердің арасындағы қатынас саясаттанудің мазмұны болып табылады

Саяси лидерлік қоғамдық білім саласы болып ХIX екінші жартысы – XX бірінші жартысында қалыптасты. Бірақ саясат теориясы қөне өркениеттер, антикалық дәуірлерден бастап дамып келеді..

Қазақстан және т.б. ТМД мемлекеттерде тоталитарлық жүйе құлдырауғаннаң және егемендік алғаннаң кейің саясаттану даму бастады.

Тақырып 1. Саяси лидерліктің түсінігі мен қызметі

Лидерліктің саясаттағы теориялары. Ежелгі Шығыс пен Ежелгі Грекиядағы лидерліктің идеясы. Қайта өрлеу мен Жаңа замандағы лидерліктің тұжырымдамалары. Жаңашыл замандағы лидерліктің тұжырымдамалары. Лидерліктің қазіргі зерттеулері.

Никколо Макиавеллидің өмірі мен саяси трактаттары. Жизнь его политические трактаты. Н.Макиавеллидің әлеуміттік ойлар теориясына сіңірген еңбегі. Лидерліктің идеялары.

Макса Вебердің саяси лидерлік типологиясы:дәстүрлі, харизматикалық және құқықтың лидерліктер. Саяси лидерліктің өзге де типологиялары: авторитарлы, демократиялық, лидер-реформатор, лидер-революционер, лидер-консерватор.

Әлеуметтік құбылыс ретіндегі саяси лидерліктің болмысы. Саяси жүйені қалыптастырудағы саяси лидерліктің рөлі. Лидерлік институтының қалыптасуы. Саяси жүйенің құрылымы және лидерліктің әсері. Бюрократия сипаттамасы және лидерліктің әсері. Саяси лидерлікке институттардың әсері.

Лидерлік саяси бақылау, басқару ретінде. Лидерлік приоритетті әсер ретінде. Лидер мүдделерді іске асырушы ретінде. Лидер қоғамдастықтың символы ретінде. Саяси әлеуметтенудегі лидерліктің түсінігі. Қазіргі қоғамдағы әйел лидерлігінің қалыптасуы. Әйел саясаткерлерді алға жылжытудың ұлттық механизмі.

Имидждің негізгі сипаттамалары. Саяси имидж антикалық пен қазіргі заманның теориялық және практикалық феномені ретінде. Саясаттың сыртқы сипаты және оның саяси имиджді қабылдауы. Саяси лидерліктің дамуындағы саяси имидждің рөлі.

Саяси лидерлікті оқытудағы психологиялық әдістер. Саяси психоанализ әдістері - Г.Д.Лассуэллдің зерттеулері мен шәкірттері. Психобиография саяси лидерлікті зерттеудің әдісі ретінде.

Саяси стильдің түсінігі. Саяси стиль және Свенсброудің тұлғалық профилі. М.Херманн бойынша саяси стильдің параметрлері: тұлғалық профиль, когнитивті үрдістер, өзге саясаткерлермен араласу стилі, топты басқару стилі, БАҚ-пен араласу, саяси стильдің қауіптілігі. Саяси стильдердің типтері: параноидалды, компульсивті, депрессивті, шизоидты, демонстративті.

Батыс лидерлігінң этикасы. Посткоммунистік Батыс. Батыс лидерлерінің қалыптасуы. Барак Обама.

Жаңару контекстіндегі саяси лидерліктің болмысы. Модернизаторлық авторитаризм. Сухарто - "жаңа тәртіптің"лидері. Пак Чжон Хи және форсирлі модернизация. Лидерліктің авторитарлы типі: Анвар Садат. Тоталитарлық лидерліктің қайнаркөзі мен эволюциясы: Рухолла Мусави Хомейни. Жаңа геосаяси жағдайдағы демократиялық лидерліктің қалыптасуы: Аскар Акаев.

Қазіргі әлемдегі лидерліктің факторы. Қазіргі Қазақстандағы саяси элитаның қалыптасуы. Қазақстанның қазіргі қоғамдық дамуындағы саяси лидерліктің мәселелері. Қазақстанда жаңа билеуші элитаның қалыптасу жолдары. Саяси лидерлік қоғам өзгерісінің механизмі ретінде.

Әлихан Бөкейханов лидерлігі. Ә.Бөкейханов – «Алаш» ұлттық саяси партиясының алғашқы негізін қалаушы. Ә.Бөкейханов – «Алаш-Орда» қазақ ұлттық мемлекетінің басшысы.

Д.А.Қонаев тұлға және лидер ретінді. Кеңестік Қазақстан жағдайындағы Д.А.Қонаевтің саяси лидерлігі. Д.А.Қонаевтің Қазақстан дамуына қосқан үлесі.

Н.А.Назарбаев феномен ретінде. Н.А.Назарбаевтің тәуелсіз Қазақстанның дамуындағы саяси лидерлігі. Н.А.Назарбаевтің Қазақстан қоғамының дамуына қосқан үлесі.

1. Саяси лидерліктің түсінігі, оның құрылымы.

2. Саяси лидерліктің қызметтері.
№2 Тақырып. Саяси лидерліктің жалпы теориясының әдіснамалық негізі

1. Саясаттағы лидерліктің теориялары.

2. Лидерлікті зерттеудің қазіргі әдістері.
№3 Тақырып. Тақырып №3 Саяси лидерліктің дамуына Вклад Никколо Макиавеллидің сіңірген еңбегі

1. Н.Макиавеллидің әлеуметтік ой тарихына сіңірген еңбегі.

2. Лидерліктің идеялары.
№4 Тақырып. Саяси лидерліктің типологиясы

1. М.Вебердің саяси лидерлік теориясы.

2. Лидерлік типологиясының өзге де түрлері.
№5 Тақырып. Лидерлік әлеуметтік институт ретінде

1. Лидерліктің болмысы әлеуметтік құбылыс ретінде.

2. Лидерлік институтының қалыптасуы.
№6 Тақырып. Саяси лидерлік билікті іске асыру негізіндегі механизм

1. Лидерлік саяси басқару ретінде.

2. Лидер топтар мүддесін білдіруші ретінде.

3. Қазіргі қоғамдағы әйел саяси лидерлігінің қалыптасуы.

1. Имидждің негізгі түсініктемелері мен сипаттамасы.

2. Саяси лидерліктің дамуындағы саяси имидждің рөлі.
№8 Тақырып. Саяси лидер тұлғасын зерттеудегі психологиялық аспектілер

1. Саяси лидерлікті зерттеудегі психологиялық әдістер.

2. Психобиография саяси лидерлікті зерттеудің әдісі ретінде.
№9 Тақырып. Саяси стильдің түсінігі

1. Саяси стильдің түсінігі.

2. Саяси стильдердің типтері.
№10 Тақырып. Еуропа елдеріндегі саяси лидерлік

1. Батыс лидерлігінің этикасы.

2. Батыс лидерлерінің қалыптасуы.
№11 Тақырып. Шығыс елдеріндегі сяаси лидерлік

1. Жаңару контекстіндегі саяси лидерліктің болмысы.

2. Шығыс лидерлерінің қалыптасуы (саясаткерлер мысалында).
№12 Тақырып. Қазақстандағы саяси лидерлік

1. Қазақстанның қазіргі қоғамдық дамуындағы саяси лидерліктің мәселелері.

2. Саяси лидерлік қоғам дамуының механизмі ретінде.
№13 Тақырып. А. Бөкейхановтің лидерлігі

1. А. Бөкейхановтің лидерлігі.

2. А. Бөкейханов- қазақ ұлттық мемлекететінің басшысы.
№14 Тақырып. Д.А. Қонаевтің саяси лидерлігі

1. Д.А.Қонаев тұлға және лидер ретінде.

2. Кеңестік Қазақстан жағдайындағы Д.А.Қонаевтың саяси лидерлігі.
№15 Тақырып. Н.А. Назарбаевтің саяси лидерлігі

1. Н.А.Назарбаев феномен ретінде.

2. Н.А.Назарбаевтің тәуелсіз Қазақстанның дамуындағы саяси лидерлігі.
Тәжірибеліқ сабақтың мазмұны

Тәжірибелік сабақ № 1 Саяси лидерліктің түсінігі мен қызметі

1. 
   Саяси лидерліктің деңгейлері.
   
2. 
   Тұлғаның саясаттағы рөлі.
   

1. Ежелгі Шығыс пен Ежелгі Грекиядағы лидерліктің идеялары.

2. Қайта өрлеу мен Жаңа дәуірдегі лидерліктің тұжырымдамалары.

3. Жаңашыл замандағы лидерліктің теориялары.

1. 
   Саяси лидерліктің дамуындағы Н.Макиавеллидің өмірі.
   
2. 
   Н.Макиавелли басқару мен билік бөлінісінің теориялары туралы.
   

1. 
   Институционалдық сипаты бойнша.
   
2. 
   Лидерлердің субъектілері бойынша.
   
3. 
   Араласу стилі бойынша.
   

1. 
   Лидерліктің саяси жүйе қызметіндегі рөлі.
   
2. 
   Саяси жүйенің құрылымы және лидерліктің әсері.
   
3. 
   Бюрократия сипаттамасы және лидерлердің әсері.
   

1. 
   Лидерлік ықпалды әсер ретінде.
   
2. 
   Лидер қауымдастықтың символы және іс-әрекет үлгісі ретінде.
   
3. 
   Әйел саясаткерлерді алға жылжытудың ұлттық механизмі.
   

1. 
   Саяси имидж антикалық пен қазіргі заманның теориялық және практикалық феномені ретінде.
   
2. 
   Саясаткердің сыртқы болмысының сипаты.
   

1. 
   Саяси психоанализ әдістері - Г.Д.Лассуэллдің зерттеулері мен оның шәкірттері.
   
2. 
   Лидерлердің саяси қызметіндегі саяси психоанализдің рөлі.
   

1. 
   Свенсброу бойынша саяси стиль мен тұлғалық профиль.
   
2. 
   М.Херманн бойынша саяси стиль параметрлері.
   

1. 
   Посткоммунистік Батыс.
   
2. 
   Батыс лидерлерінің қалыптасуы (саясаткерелр мысалында).
   

1. 
   Сухарто – «жаңа тәртіп» лидері.
   
2. 
   Пак Чжон Хи және форсирлі модернизация.
   
3. 
   Лидерліктің авторитарлы типі: Анвар Садат.
   

1. 
   Қазіргі әлемдегі лидерлік факторы.
   
2. 
   Қазіргі Қазақстандағы саяси элитаның қалыптасуы.
   

1. 
   А.Бөкейханов – «Алаш» ұлттық саяси партиясының алғашқы негізін қалаушы.
   
2. 
   А.Бөкейханов – «Алаш-Орда» мемлекетінің басшысы.
   

1. 
   Д.А.Қонаевтың саяси лидерлігі.
   
2. 
   Д.А.Қонаева Қазақстанның дамуына сіңірген еңбегі
   

1. 
   Н.А. Назарбаевтің саяси лидерлігі.
   
2. 
   Н.А.Назарбаевтің қазақстандық қоғамның дамуына қосқан үлесі.
   

Тұлғаның саясаттағы рөлі.

Лидерлікті зертеудің қазіргі әдістері.

Никколо Макиавеллидің өмірі мен саяси трактаттары.

Макса Вебердің саяси лидерлік типологиясы.

Бюрократия сипаттамасыжәне лидерлердің әсері.

Қазіргі қоғамдағы әйел саяси лидерлігінің қалыптасуы.

Саяси имидж антикалық пен қазіргі заманның теориялық және практикалық феномені ретінде.

Психобиография саяси лидерлерді зерттеудің әдісі ретінде.

М.Херманн бойынша саяси стильдің параметрлері.

Барак Обама – лидер ретінде.

Жаңа геосаяси жағдайларда демократиялық лидерліктің қалыптасуы: Аскар Акаев.

Саяси лидерлік қоғам дамуының механизмі ретінде.

А.Бөкейханов – «Алаш-Орда» қазақ ұлттық мемлекетінің басшысы.

Д.А. Қонаевтің Қазақстан дамуына сіңірген еңбегі.

Н.А. Назарбаевтің қазақстандық қоғамның дамуына сіңірген еңбегі.

5B050200 «Саясаттану» мамандығының студенттеріне арналған «Саяси лидерлік» пәні бойынша СӨЖ тапсыру жұмыстарының бақылау шараларының күнтізбелік кестесі

Хаттама №__

Академиялық тәртіп пен әдептің саясаты С.Торайғыров атындағы ПМУ-дың ішкі тәртіп ережелеріне сәйкес келеді.

Оқытушы және студент бір-біріне құрметпен қарауға тиіс.

Егер Сіз барлық сабақтарға кешікпей келіп, барлық сабақтарға дайындалып, сабақтарда белсенді болсаңыз және барлық тапсырмаларды сапалы және дер кезінде орындасаңыз бақылау шараларының күнтізбелік кестесінде көрсетілген максималды балды аласыз.

Бақылау шараларының күнтізбелік кестесін, сабақтардағы белгіленген тәртіпті бұзу және сабаққа кешігу балды жоғалтуға әкеледі.

Оқу үрдісіне қатысу сабаққа қатысуды, дайын болуды және белсенді болуды білдіреді.

Сіздердің тәжірибелік сабаққа дайындықтарыңыз ауызша сұрау, үй тапсырмасын орындау, топпен жұмыс істеу арқылы тексеріледі. Тәжірибе сабағына алдын-ала дайындалу қажет. Егер Сіз кешікпей, ешқандай ескертусіз сабаққа қатыссаңыз 1 балл аласыз, ал сабаққа дайындалмасаңыз тек қатысуыңызға ғана балл қойылады.

Оқытушы тәртіп талаптарын бұзғаны үшін студентті сабақтан шығаруы мүмкін. Мұндай жағдайда сабаққа қатысу баллы қойылмайды. Егер Сіз себеппен сабақты босатқан болсаңыз, босатылған сабақты мұғалімнің қабылдау уақытында тапсыруыңызға болады.

Бір семестрде бір межелік бақылау қарастырылған, ол тест тапсырмаларын тапсыру түрінде жүргізіледі. Сонымен қоса бір семестрде бір рет ағымдағы үлгерімнің қорытынды баллы анықталады (рейтинг). Егер ол 50 баллдан төмен болса, қанағаттанарлықсыз бағасына сәйкес келеді.

Егер Сіз ағымдағы тапсырмаларды орындауда 50 баллдан төмен алсаңыз, межелік бақылауды тапсыруға жіберілмейсіз. Егер межелік бақылауға қатыспасаңыз, Сіздің рейтингіңіз анықталмайды.

Емтихан тапсыруға жіберілу үшін рейтинг қорытындылары бойынша жағымды баға алуыңыз керек. Емтихан аралас түрінде жүргізіледі, яғни 2 бөлімнен: Бірінші бөлім 30 тест тапсырмалар (30*2=60) мониторинг бөлімімінде өтеді; Екінші бөлім емтихандық билет арқылы өтеді бір билетте 2 сұрақтан болады. Емтихандық билет бойынша дайындалуға 30 минут беріледі.

12 Әдебитеттер тізімі

1. 
   Мерриам Ч. Четыре американских партийных лидера. - М., 2010.
   
2. 
   Кудряшова Е.В. Лидер и лидерство. Архангельск, 2008.
   
3. 
   Имидж лидера. Психологическое пособие для политиков//Под ред. Е.В.Егоровой-Гантман.- М., 2009.
   
4. 
   Блондель Ж. Политическое лидерство: путь к всеобъемлющему анализу. - М., 2007.
   
5. 
   Херманн М. Стили лидерства в формировании внешней политики. - М., 2007.
   

6. 
   Макиавелли Н. Государь. - М., 2009.
   
7. 
   Вебер М. Харизматическое господство. - М., 2008.
   
8. 
   Фрейд З. Массовая психология и анализ человеческого "Я". Тбилиси, 2007.
   
9. 
   Политическое лидерство в современном Казахстане: методологические, методические и теоретические аспекты. Алматы, 2008.
   
10. 
    Егорова Е.В. Психологические методики исследования личности политических лидеров. - М., 2008.
    
11. 
    Куппаева Б.Т. Политическое лидерство/учебное пособие, Алматы, 2008.