Т. Н. Ер ме ко ва, Д. Ж. Рыс құл бек, Р. Н. Мұ на саева 10 ар ма н



Pdf көрінісі
бет37/219
Дата07.11.2022
өлшемі10,31 Mb.
#156879
түріОқулық
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   219
Байланысты:
10 гум қазақ тілі

Сөз құ ра мы мен сөз бай лы ғы
Қа зақ ті лі әлем де гі сөз бай лы ғы жа ғы нан ең бай тіл дер дің қа та­
ры на жа та ды. Соң ғы жа рық көр ген 15 том дық «Қа зақ әде би ті лі» 
сөз ді гін де 92 300 сөз бен 57 856 сөз тір ке сі, жал пы 150 156 лек си­
ка лық бір лік қам тыл ған. Олар тек ма ғы на сы жа ғы нан ға на емес
грам ма ти ка лық құ ра мы, ат қа ра тын қыз ме ті жа ғы нан да түр лі­түр лі. 
Қа зақ ті лі нің сөз дік құ ра мын да ғы сөз дер дің жұм са лу ая сы да әр 
алу ан. Сөз мәде ние ті не же тік бо лу үшін, қа зақ ті лі нің сөз бай лы­
ғын жақ сы бі лу жет кі лік сіз, ол сөз дер ді жұм сай бі лу де ке рек. Сөз 
құ ра мын да ғы қо сым ша лар ды дұ рыс қол да ну, жаргон, қарапайым 
сөз дер ді ара лас тыр май тіл та за лы ғын, сөз са па сын сақ тау да сөй­
леу ші мә де ние тін көр се те ді.
АР
МА
Н
-
ПВ
 
ба
сп
ас
ы


40
Сөз бай лы ғы – ора лым ды, дұ рыс сөй леу ге қойы лар та лап тың 
бі рі. Айту шы ның сө зі тың дар ман қау ым ға тар тым ды бо луы үшін сөз 
бай лы ғы жақ сы, сөз дік қо ры мол бо луы ти іс. Әдет те сөй леу ші нің сөз 
бай лы ғын көр се те тін тіл дік ора лым дар ға ма қал­мә тел дер, ше шен дік 
сөз дер, фра зе оло ги зм дер, си но ним дер, афо ри зм дер, ме та фо ра лар 
жа та ды. Мы са лы: 
тез ба рып кел ді
де ген ді 
көз ді ашып­жұм ған ша 
ба рып кел ді
не ме се 
кең маң дай лы, ақ құ ба қыз 
де ген нің ор ны на 
«қақ та ған ақ кү міс тей кең маң дай лы» (Абай) 
де ген ора лым дар ды 
қол да ну тың дау шы үшін әсер лі.
Сөз ді жұм сай бі лу үшін олар дың ма ғы на ла рын, мәндес тік ерек ше­
лік те рін, әде би, әде би емес тік қа сие тін, ер кін және тұ рақ ты тір кес тер 
құ ра мы на ену мүм кін ші лік те рін жақ сы бі лу қа жет.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   219




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет