2. Мәтіннің тақырыбын, мақсатты аудиторияға сәйкес қызметін,
құрылымын, тілдік ерекшелігін талдаң дар.
Қа зақ тың ки із үйі Ки із үй – Ор та лық жә не Ор та Ази яны қо ныс тан ған мал
өсі ру ші лер дің не гіз гі бас па на сы. Мә де ни-тұр мыс тық жә не
ша ру ашы лық мақ сат қа ар на лу ына қа рай бір не ше түр ге
бө лі не ді. Ша ғын түр ле рі мы на лар: жаз дық тұр ғын ки із үй;
жо рық ке зін де ті гу ге ар нал ған абы лай ша не ме се жо лым үй;
кө ші-қон да пай да ла ны ла тын уа қыт ша жап па үй; екі қа нат ты
ақ та ғыр үй; ки ізі нің то зы ғы жет кен қа ра құ рым үй жә не т.б.
Ал ақ ки із ді түр лі түс ті ма та мен оюла ған ақ ала ор да лар,
24 қа нат ты ал тын үзік ки із үй лер, хан дар мә жі ліс өт кі зе тін
30 қа нат ты ал тын ор да лар көр кем бе зен ді рі луі жа ғы нан
ерек ше көз тар та ды. Жас жұ бай лар ға ар нал ған отау үй де
жа сау-жи һаз ға бай, сән ді де сал та нат ты ке ле ді.
Ки із үй дің не гіз гі қаң қа сын, яғ ни ке ре ге, уық, ша ңы рақ,
сы қыр лау ық та рын «сүйе гі» деп атай ды. Ки із үй ді ті гер де, ең
ал ды мен, қо лай лы жер таң дап ала ды. Со дан соң ке ре ге лер ді
жай ып, оны таң ғыш тар мен бі рік ті ре та ңа ды, есі гін ор на та ды.
Бас құр-таң ғыш тар мен мық тап та ңыл ған ке ре ге шең бе рі нің
үс ті нен ба қан мен ша ңы рақ кө те ріп, оған уық шан ша ды. Әр бір
уық қа ла мын ша ңы рақ қа лам ды ғы на сұ ғын та кір гі зіп, екін ші
жа ғын ке ре ге ба сы на бай лай ды. Осы дан кей ін туыр лық, үзік,
түн дік жә не ки із есік ті жа ба ды. Ты ғыз жап сы ры ла жа был -
ған туыр лық қоз ға лып не тө мен тү сіп кет пес үшін, сыр ты нан
ке ре ге ге шан дып бай ла на ды... Үзік ки із дер ара сын да қу ыс,
ашық жер қал майт ын дай етіп бі рі нің ше тін екін ші сі мен бас-
ты ра жа бы ла ды. Бұ дан соң ки із есік ор на ты ла ды. Ең со ңын да
ша ңы рақ қа ба қан ар қы лы түн дік жа ба ды. Ки із есік пен түн-
дік ар нау лы бау ар қы лы оңай ашы лып, жа бы лып тұ ра ды.
(«Ша ңы рақ» эн цик ло пе дия сы нан)
