Нарықтық экономикалық жүйе
- шаруашылық шешімдерді әрбір экономикалық агент өз бетімен қабылдайды;
- ол еркін кәсіпкерлікке, қызмет өнімдерінің еркін айырбасына, еркін баға қалыптасуына, жеке меншікке, бәсекелестікке негізделген
Аралас экономикалық жүйе
негізгі экономикалық мәселелерді шешуде маңызды рөл атқаратын мемлекет пен жеке сектордың экономикалық жүйеде біріге жұмыс жасауымен сипатталады
Өнеркәсіптік төңкеріс және қазіргі ҒТР-ға негізделген экономикалық жүйенің 3 түрі:
Индустрияға дейінгі
Индустриялдық
Индустриядан кейінгі
Индустрияға дейінгі жүйе – ауыл шаруашылығымен, шаруашылық жүргізудің табиғи нысанымен және қол еңбегінің басымдылығымен сипатталады
Индустриялдық жүйе – ірі машиналық өндіріске негізделген, дамыған ақша-тауар қатынастары бар жүйе
Индустриядан кейінгі жүйеде басты ресурс – ақпарат, экономиканың жетекші саласы – өндірістік емес сала, ал экономикалық дамудың мақсаты – адамның және оның өзіндік мүмкіндіктерін жүзеге асыруына жағдай жасау болып табылады
Не өндіру?
Қалай өндіру?
Кім үшін өндіру?
Кез келген экономикалық жүйенің негізгі 3 экономикалық мәселесі бар:
Американдық үлгі
Жапондық үлгі
Неміс үлгісі
Нарықтық экономиканың үлгілері /модельдері/
Шведтік үлгі
Оңтүстік кореялық үлгі
Қытайлық үлгі
- мемлекеттің экономикадағы реттеуші рөлі өте төмен;
- кәсіпкерлікті барынша қолдау;
- халықтың бай, кедей болып бөлінуі;
- жалақы айырмашылығының тым алшақтығы;
- Әлсіз әлеуметтік топтардың болуы
Американдық үлгі
- Ұлттық экономиканың негізгі бағыттарына мемлекет әсері өте жоғары
- Фирмалардың басым көпшілігі жұмысшыларды өмірлік мерзімге жалдайды
- Жалақы дәрежелерінің айырмашылықтары көп емес, фирма бастығының жалақысы қызметкердің жалақысынан 17 есе артық
- Үлгінің әлеуметтік бағытталуы
Достарыңызбен бөлісу: |
