Тақырыбы: есімше, КӨсемше, ТҰЙЫҚ етістік және етіс, рай категориялары
жүктеу/скачать 196,06 Kb.
|
етіс
Тақырыбы: ЕСІМШЕ, КӨСЕМШЕ, ТҰЙЫҚ ЕТІСТІК ЖӘНЕ ЕТІС, РАЙ КАТЕГОРИЯЛАРЫОрындаған: Нұрбосын Назерке, 404-топТексерген: Беласарова. ЖКөсемше Көсемше екі түрлі мәнде, екі түрлі қызметте қолданылады: 1) күрделі етістіктің құрамында келіп, негізгі іс-әрекетті білдіреді. 2) қимыл-әрекеттің әртүрлі сипатын, амал-тәсілін, себеп-мақсатын білдіреді. Мысалы, Тапсырманы орындап болды. Орындап болды – күрделі етістік; орындап – негізгі іс-әрекет; болды – көмекші мәндегі етістік. Әңгімені құмарта тыңдады. Құмарта – қалай? Іс-әрекеттің амал-тәсілін білдіріп тұр. Көсемше 3 түрлі жолмен жасалады: 1) -а, -е, -й жұрнақтары арқылы ауыспалы осы шақ көсемше жасалады. Мысалы, Боран соғады, мал төлдейді, ит үреді; 2) -ып, -іп, -п жұрнақтары арқылы өткен шақ көсемше жасалады. Мысалы, Сыпайы сызып айтады, шорқақ үзіп айтады. Көсемшелер: сызып, үзіп айтады. 3) -ғалы, -гелі, -қалы, -келі жұрнақтары келер шақ көсемше жасайды. Мысалы, айтқалы отыр, кеткелі жатыр, оқығалы жүр, келгелі отыр. жүктеу/скачать 196,06 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|