Тақырыбы: Физикалық шамалардың бірліктері мен олардың өлшемдері
жүктеу/скачать 51,23 Kb.
|
1 2
Байланысты:31гр метрология негіздері.Физикалық шамалардың өлшем бірліктері
| Өлшеу принциптері. Өлшеу принципі - өлшеу негізіне қойылатын құбылыс немесе эффект.
Кейбір өлшеулер негізіне қойылатын принциптерді қарастырайық. Егер әртүрлі материалдан жасалған екі электродтың қосылған жерін қыздыратын болсақ, онда электр қозғалтқыш күш пайда болады. Бұл құбылыс температураны жоғарғы дәлдікпен өлшеу негізіне қойылған (термопара). Электр өткізгіш және жартылай өткізгіштерді қыздыратын болсақ, олардың тартылысы өзгереді. Бұл құбылыс та температураны жоғарғы дәлдікпен өлшеуге мүмкүндік береді, әсіресе платина қолданған кезде. Кейбір материалдарды созу несесе қысу кезінде олардың электр тартылысы өзгереді. Бұл құбылыс аз мөлшердегі дене деформациясын, сондай-ақ жоғары және өте жоғары қысымдарды өлшеу үшін қолданылады. Метал және жартылай өткізгіштің шекарасында сәуле түскен кезде электр қозғалтқыш күш пайда болады (фотоэффект). Фотоэффект құбылысында көптеген өлшеу құралдарында қолданылатын фотоэлементтердің жұмысы негізделген. Дененің жарық беруі температурадан тәуелді, ал соңғысы (температура) өз кезегінде денені қыздырушы токтың күшінен тәуелді болып табылады. Бұл құбылыс температураны контактсыз өлшеу әдісінің негізіне қойылған (оптикалық пирометр). Өздікбақылауға арналған сұрақтар: 1 Физикалық шама дегеніміз не? 2 Өлшеуді жүзеге асырудың мақсаты неде? 3 Физикалық шама қандай мәндермен сипатталады? 4 Нақты және дәл мәндердің бір-бірінен айырмашылықтары бар ма? 5 Өлшеулер қандай түрлерге бөлінеді? 6 Өлшеу принципі дегеніміз не? 7 Өлшеудің қандай принциптерін білесіз? Ұсынылатын әдебиеттер: 1 Основы стандартизации, метрологии, сертификации и менеджмента качества. Учебное пособие под редак. Тазабекова Алматы.: 2003 г. - 450 с. 2 Ракымжанова М.Т. Стандарттау, сертификаттау және метрология негіздері– Астана, «Фолиант», 2008 ж. – 245 б. 3 Метрология, стандарттау және сертификаттау негіздері: Оқу құралы / Г.Х. Шәкібаева, Х.К. Оспанов, Р.Р. Сыздықов жүктеу/скачать 51,23 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2