2: Психокоррекцияның ғылым ретінде қалыптасу тарихы. 1. Негізгі терминдер мен котегориялар. 2.Батыс Европадағы коррекциялық педагогиканың психологияның даму тарихы. Дефектология ғылымы мен коррекциялық-педагогикалық психологиялық практиканың бай тарихи тәжірибесі бар. Аномальді балаларды зерттеу, олардың ауытқуларының көріну табиғаты мен мәнін, олармен түзету жұмыстарын ұйымдастыру жолдары аномальді балалар туралы және мінез-құлқы мен дамуында кемшіліктері бар баларға арналған арнайы білім беру мекемелерінің даму тарихы туралы ғылыми білімнің жүйелі жүйесі қалыптасады. Коррекциялық жұмыстың теориясы мен практикасын зерттеу тәжірибесі тек сурдопедагогика саласындағы арнайы дефектологиялық білімді немесе ақыл-есі кем балаларды зерттеу, тәрбиелеу және оқыту тарихын ғана емес , сонымен бірге тәрбиеленуі қиын балаларды тәрбиелеудің қалыптасуымен даму тарихында да жалпы білім беру мекемелерінде девиантты жас өспірімдермен жұмыс істейтін педагогикалық кадрларды дайындауды да қамтиды.
Коррекциялық педагогика және психология курсының маңызды міндеті дамуы мен мінез-құлқында ауытқушылығы бар балалармен жасөспірім коррекциялық-педагогикалық қызметтің қалыптасуы мен даму тарихын зерттеу, бала дамуы мен мінез-құлқындағы ауытқушылықьарды жеңу үшін алдын-алудың негізгі тенденцияларын айқындау болып табылады. Олардың неғұрлым мазмұнды және негізгі шешімі олигофренопедагогика тарихы курсында жүзеге асырылды, автор онда көлемі жағынан қамтудың және тереңдігі бойынша интеллекті жетіспейтін балаларды зерттеу, тәрбиелеу және оқыту тарихын бірегей таңдауды ұсынды. Кез-келген кемістік, мінез-құлқындағы әртүрлі ауытқушылықтардың болуы баланың мақсатты түрде шағын экскурсия өткізу керек деп есептейміз.
Адам қоғамның даму тарихы, өз дамуының ерте кезеңдеріне, өндіргіш күштердің дамымау күшіне, мәдениеттің, өнегелі және рухани құндылықтардың төменгі деңгей күшіне, психофизикалық кешілігі бар адамдарға қарым-қатынасы адам төзгісіз болды.
Антикалық дөуірде элиндік мемлекеттер қатарында күш, төзімділік мәдениетін адам денесінің мәдениетін тәубе еьттетін жекелеген адам қауымдастығындағы физикалық дамуындағы барлық ауытқушылықтар, балалардағы көріксіздік және басқа да кемістіктер жағымсыз болып есептеледі.
Дефектологиялық ғылымда, дамуы мен мінез-құлқындағы ауытқушылығы бар мәселелерін зерттейтін ғылыми білімдердің барлық саласында дербес және бір-бірімен тығыз байланысты төрт аспектісі бар: Олар медико-клиникалық, психологиялық, педагогикалық және дефектология тарихында біресе бір-біріне тәуелсіз дамыған, біресе бірін-бірі өзара толықтыра және мәселені кеңейте отырып, шиеленіскен әлеуметтік.
Бұл әсіресе олигофренопедагогиканың қалыптасу және даму тарихында айқын көрінеді.
Медико-клиникалық аспект ақыл-ес кемістігінің этиология мәселелерін, оның анотомиялық-физиологиялық бұзылулары мен симптомдарын ашады, кемістікті клиникалық диагностикаоау тәсілдерін, оны жіктеу тәсілдерін зерттейді.
Психологиялық аспект психикалық аномальді суретті белгілейді, әртүрлі психикалық ауытқушылықтары бар баалардағы интеллектуалды , эмоционалды еріктік өзіндік сипатын ашады , сол немесе басқа кемістіктің жекелеген формаларының симптомдарын анықтайды.
Педагогикалық аспект ақыл-есі кемдік мәселелерін қарастырады, мысалы баланың арнайы мектепте оқитын немесе оқымайтындығы көзқарасы тұрғысынан алғанда кемістікті педагогикалық түзету принциптерін, әдістері мен тәсілдерін анықтайды.
Әлеуметтік аспект құбылысты әлеуметтік бағалау көзқарасы тұрғысынан, оның әлеуметтік – экономикалық тәуелділігі, әлеуметтік педагогикалық себептер, онан қоғам дамуының сипаты мен шартына әсер ететін мәселені талдайды. Қоғамның дамуы мен мінез-құлқында аутқушылығы бар бааларға қарым-қатынасы , сипаты олардың дамуы мінез-құлқын адам қоғамының тарихи эвалюциясы барыснда бағалаудың мәні әртүрлі болды. Егер адамның физикалық кемшіліктері , зақымданулары немесе т.б кемістіктері әртүрлі байқалатын болса, онда танымдық жеткіліксіздігі, ақыл-есі дамуынгың ауытқушылығы адам тіршілік әрекетінің неғұрлым кейінгі кезеңдерінде байқалады. Қоғамның экономикалық дамуына, оның өндіргіш күштерінің даму деңгейіне , білім, мәдениет, ғылым және денсаулық сақтау, қоғамдық санаға байланысты, дамуы мен мінез-құлқында кемістігі барларды айналасындағылармен өзара әрекеті әртүрлі құрылды. Оның үстіне қарым-қатынас палитрасы кемістікке шыдамсыздықтан, оны тасымалдаушыға қатысы бойынша қатыгездіктен қайғысына ортақтасу, аяушылдық білдіру, физикалық тікелеу немесе психикалық кемістігі бар адамдарға тікелей материалдық және моральдық көмек көрсету және қорғауға дейін орналасқан.
Батыс Европадағы коррекциялық педагогика- психологияның даму тарихы.
Адам қоғамының даму тарихы, өз дамуының ерте кезеңдерінде, өндіргіш күштердің дамымау күшіне, мәдениеттің , өнегелі және рухани құндылықтардың төменгі деңгей күшіне, психофизикалық кемшілігі бар адамдарға қарым-қатынасы адам төзгісіз болды.
Антикалық дәуірде эллиндік мешекеттер қатарында (спартак) күш, төзімділік мәдениетін, адам денесі мәдениетін тәубе ететін жекелеген адам қауымдастығындағы, физикалық дамуындаы барлық ауытқушылықтар, баалалардағы көріксіздік және басқа да кемістіктер жағымсыз болып есептеледі . Мұндай кемшіліктері бар балалар өлтіріліп тасталды: Қауым бастығының шешімі бойынша оларды Тайгет шыңырауына лақтарып жіберді. Бұл Спартада б.з.д 4-5 ғасыр болды. Ежелгі римде де өткен ғасырдың басында осылай болды яғни денсаулығында кемшілігі бар, арық балаларды қоғамға қажетсіз суға батырып жіберді.
Орта және кейінгі орта ғасыр кезеңінде 5-15 ғасыр, Батыс Европада католик шіркеуінің идеологиясы қабылданған кезде, шіркеу қағидалылығымен сәйкес келетінінің бәрі жойылды. Қаталдық азап шектіру тек еркін ойлауды ғана шектеп қойған жоқ, сонымен бірге кем ақылдарды, есі ауысқандарды, сайтан, жын пері балалар деп есептеп оларды өлтірді. Шіркеу оларды түрмеге тастады, өртеді.
Қайта өрлеу дәуірі 15-17 ғасыр Батыс Еуропада адам табиғатына көзқарастармен күрескен, оның психика діни схоластика, мистикалық «демонологиялық» теориялар мен адам ақылын дәріптейтін гуманистік ойлар адамның кемістіктері мен кемшіліктеріне, психикалық және физикалық аномальға мейірімділік пен аяушылық білдіру арасындағы психикалық қызметімен есте қалды.