Қорытынды:
Қорытындылайтын болсам, отырықшылар мен көшпелілердің арасындағы байланыстың күшеюі қалалық мәдениеттің дамуын тездетті. Оңтүстік Қазақстанда Сырдарияның бойында Отырар, Түркістан, Сауран, Сығанақ, ал Қаратаудың солтүстігінде Созақ, Баба ата, Құмкент, Шолаққорған, Сайрам сияқты қалалар бой көтерді. Жетісу аймағында Тараз, Талхиз, Мерке, Құлан, Баласұғын сияқты қалаларда қалалық отырықшылық мәдениет өркендеді, қалалар саны өсті. Егер жазба деректерде ерте орта ғасырларда 6 қала белгілі болса, орта ғасырлардың орта кезінде олардың саны 33- ке жеткен. Ал Жетісудың оңтүстік — батыс бөлігі бойынша 26 қала белгілі.
Қала тұрғындарының саны өсе бастаған. Олардың қатарын кедейленген мал өсірушілер толықтырған. Археологиялық зерттеулер қалалар көлемінің кеңеюі, әсіресе рабад бөліктеріндегі үй – жайлардың көбеюі жазба деректердегі мәліметтерді толығымен қуаттайды. Сонымен қатар ірі қалалар аймағында қыстақ, кенттердің саны өсіп, онда жартылай көшпелі мал өсірушілер тұрақты мекен – жай салып, біржолата отырықшыланған. Мысалы, Тараз, Сайрам, Түркістан, Сығанақ, Отырар, т.б. ірі қалалар аймағында аты белгісіз болып, Ақтөбе, Төрткүлтөбе, Алтынтөбе аталып жүрген көптеген төбелер сол кездегі қыстақ – кенттердің орындары.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Ставиский Б.Я. О международных связах Средней Азии в V- сер. VІІІ вв // Проблемы востоковедения. - 1960. - № 5. - С. 108-118.
2. Артановский С.Н. Историческое единства человечества и взаимовлияние культур. - Л.: Просвещение, 1967. – 268 с.
3. Мүтәліпов Ж. Әлемдік мәдениеттер жайындағы батыстық прагдиманың қалыптасуы – мәдени-философиялық проблема ретінде // Қазақстан жоғары мектебі. - 2002. - № 3. - 80-85 бб.
4. Давыдов Ю.Н. Исскуство и элита. - М.: Искусство, 1966. – 344 с.
5. Ясперс К. Смысл и назначение истории. /Пер. с нем. -М.: Политиздат, 1991. – 527 с.
6. Шпенглер О. Закат Европы. Пер. вступ. статья А.П. Дубалова. -Новосибирск: Наука, Сиб. изд. фирма 1993. – 584 с.
7. Маулина Н.Н. Культурно-историческая концепция П. Сорокина: Автореф.дис. канд. ист. наук. - Казань, 1991. – 19с.
8. Омарбеков Ш.Т. XX ғасырдың 20-30 жылдарында саяси қуғындалған қазақ зиялыларының тарихи көзқарастары. Тар. ғыл. канд. дис. - Алматы, 2001. – 168 б.
9. Бернштам А.Н. Некоторые итоги археологических работ в Семиречье // КСИИМК. - М.-Л., 1946. – Вып. 13. – 110-118.
Достарыңызбен бөлісу: |