Тақырыбы: Салыстырып-тексеру схемалары
жүктеу/скачать 16,6 Kb.
|
11аптаПрактикаМетрология
| Мазмұны және кұрылуы
Салыстырып тексеру сұлбасы сызбасында: - өлшем құралдарының және салыстырьш тексеру әдістерінін атаулары; - шама мәнінің аумағы немесе номиналды мәні; - өлшем құралдары қателіктерінің мүмкіндік мәні; - салыстырып тексеру әдістері қателіктерінін мүмкіндік мәні көрсетілуі қажет. Жергілікті салыстырып тексеру сұлбаларында өлшем құралдарының дәл белгілеулерін көрсету мүмкін. Салыстырып тексеру сұлбасы сызбасы бір бірінің астына орналасқан және штрихті линиялармен бөлінген аландардан тұруы қажет. Мемлекеттік эталонмен басқарылатын мемлекеттік салыстырып тексеру сұлбалары сызбасының жоғарғы алаңында, бағынушылық тәртібінде эталондардың атауы көрсетіледі. Жергілікті салыстырып тексеру сұлбасы сызбасының жоғарғы алаңында бастапқы жұмысшы эталондар атауы көрсетіледі. Эталондар атауларының астында шама мәнінің номиналды мәні немесе аумағы және олардың қателіктерінің мәні көрсетіледі. Эталондар алаңдарының астына 0 санаттағы жұмысшы эталондар алаңы (егер мемлекеттік немесе мемлекетаралық сұлбаларды қайта қарау кезінде 1 санаттағы эталондарға бірлік мөлшерін берудің қосымша сатысын алдын-ала ескеру қажет болса), 1 санаттағы және әрі қарай келесі санаттардағы жұмышы эталондар алаңдары орналастырылады. Жұмысшы эталондардың атауларының астында өлшем аумақтары және қателіктер мәні көрсетіледі. Мемлекетаралық салыстырып тексеру сұлбасы бойынша екінші немесе жұмысшы эталондардың деңгей дәлдігі бойынша сәйкес келетін эталонды қолдану кезінде алғашқы эталоны ретінде 5.9.2 сәйкес қателіктер сипаттамаларын көрсету мүмкін. Екінші эталондар үшін ГОСТ 8.381 сәйкес олардың жалпы қателігінің сипаттамасы көрсетіледі — п тәуелсіз әлшемдердің санын көрсетумен екінші эталонды біріншімен салыстыру кезінде SЕ (SE0)) өлшем нәтижесінің орташа шаршылык ауытқуы мүмкіндік мәнінің шектігі, немесе 0,99 сенімді ықтималдық кезінде өлшем нәтижесі қателігінің сенімді шекараларының мүмкіндік мәнінің шектігі. Екінші эталонның жойылмаған жүйелік қателігінің сипаттамасын және (немесе) оның тұрақсыздығының алғашқы эталон үшін қабылданған салыстырып тексеру арасындағы аралық үшін бөлек көрсету мүмкін. Жұмысшы эталондардың және жұмысшы өлшем күрделі қателіктерінің сипаттамаларын оларды салыстырып тексеру кезіңде шама мөлшерін беру әдісіне байланысты көрсетеді. Өлшем құралдарының қолдануға жарамдылығын салыстырып тексеру кезінде, салыстырып тексеру сұлбасы өлшем құралдарының қателігінің мүмкіндік шегі көрсетіледі. Эталондар және жұмысшы өлшем құралдары қателігінің сипаттамалары ретінде салыстырып тексеру сұлбасында олардың негізгі қателік сипаттамалары көрсетілуі ұсынылады. Негізделген жағдайларда ГОСТ 8.009 сәйкес қателікті құрайтын басқа сипаттамаларды немесе оның жалпы қателігінің сипаттамаларын көрсету мүмкін (негізгі жоне косымша қателіктер қосындылары). Осы әдіспен салыстырып тексерілетін өлшем құралдарын салыстырып тексеру әдісі қателіктерінің сенімді шекараларына сәйкес келетін сенімді ықтималдықтар бірдей болуы қажет. Салыстырып тексеру әдісі қателігінің сипаттамасын көрсетпеу мүмкін, егер ол абсолюттік мән бойынша салыстырып тексеру кезінде қолданылатын эталон қателігінің сипаттамасынан 15%-тен көп емес болса. Алғашқы эталон атауын қос сызыктан пайда болған тікбұрышта қорытындылайды. Екінші және жұмысшы эталондардың және жұмысшы өлшем құралдарының атауларын бір сызықта пайда болған тікбүрышта қорытындылайды. Салыстырып тексеру әдістері атауларын, егер олар көрсетілетін болса бірлік мөлшерін беретін эталондар және салыстырып тексеру объектілер атаулары арасына орналастырылған горизонталды жұмырларда қорытындылайды. Бірлік мөлшерін жоғарыдан төмен қарай беруді бірлік мөлшері берілетін сәйкес келетін құралдармен салыстырьш тексеру объектілерін біріктіруші тұтас сызықтармен бейнелейді, соған қоса осы сызықтардың ажыралымында салыстырып тексерудің негізгі әдістерін көрсетумен жұмырларды орналастырады. Эталондар алаңынан төмен тұратын жұмырларды сұлбаның сәйкес келетін алаңдарын бөлетін штрихті сызыктардың ажыралымында орналастырады. Салыстырып тексеру сызбаларының форматы ГОСТ 2.301 көрсетілген форматқа сәйкес болуы қажет. Салыстырып тексеру сұлбасының мәтінді бөлігі қосымша ақпараты бар салыстырып тексеру сұлбасы элементтеріне түсініктемелей мен кіріспе бөлімнен құрылуы қажет. Салыстырып тексеру сұлбасы сызбасының бос жерлерінде сұлбаны қолдануды жеділдететін қосымша ақпаратты орналастыруга болады. Жергілікті салыстырып тексеру сұлбалары салыстырып тексеру сұлбасының және техникалық, ұйымдастырушылық және экономикалық сипаттағы қосымша акпараттың бір құжаттағы бірлестігін ұсына алады. Өздікбақылауға арналған сұрақтар: 1 Салыстырып тексеру схемаларының қандай түрлері сізге белгілі? 2 Мемлекетаралық салыстырып тексеру схемалары қалай қолданылады? 3 Мемлекеттік салыстырып тексеру сұлбалары қандай өлшем құралдарына таралады? 4 Жергілікті салыстырып тексеру сұлбалары қандай өлшем құралдарына таралады? 5 Салыстып тексеру схемаларының мазмұны қандай? 6 Салыстып тексеру схемаларының қалай кұрылады? Ұсынылатын әдебиеттер: 1 Основы стандартизации, метрологии, сертификации и менеджмента качества: Учебное пособие / Под общей редакцией К.А. Тазабекова – Алматы.: Казахстанская ассоциация маркетинга. 2003. – 564 с. 2 ҚР СТ 2.39 ҚР МӨЖ. Салыстырып-тексеру схемалары. Мазмұны мен құрылуы жүктеу/скачать 16,6 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|