Тақырып: Философия, оның пәні және функциялары. «Философия» пәнінің негізгі бөлімдері



бет8/31
Дата26.01.2022
өлшемі144,83 Kb.
#129844
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   31
Байланысты:
Та ырып Философия, оны п ні ж не функциялары. «Философия» п ні

Будданың бес қағидасы: 1.өлтірме! 2.ұрлама! 3.ізгілікті, иманды бол; 4.өтірік айтпа! 5.естен адастыратын, масайрататын нәрселерді қабылдама. Буддизмдегі адам мәселесі. Осы дхармалар тән мен психиканың барлық құбылыстарын анықтайды:1.денелік тәндік формалар; 2.сезімдер; 3.ұғымдар-танымдар; 4.сана тудыратын дхармалар; Нирванақұштарлықты, демек сонымен бірге азапты болдырмай, қайта туылуларды тоқтатып, сансарадан, карманың құзырынан – Себептілік доңғалағына босану. Нирвана өмірдің жоқтығы емес, керісінше, тұлға тіршілігінң айырықша түрі мен тәсілі. Нирвана «мұхит сияқты терең; мұзарт сияқты биік; бал сияқты тәтті». Нирвананың не екенін әркім өзі жеткенде ғана біле алады.

Жайнизм. Негізін қалаушы – Вардхамана (б.д.д VI – V ғ) деп саналады. Вардхамана көбіне Махавира («Ұлы Батыр») және Джина («жеңімпаз») деп те аталады. «Жеңімпаз», «Ұлы батыр» есімдері – оның өз құштарлығын жеңіп, рух азаттығына жетуі құрметіне берілген. Жайнизм өз ішінде екі негізгі бағытқа бөлінеді: шветамбарлар («ақ кигендер») және дигамбарлар («жалаңаштанғандар», «ауаны киім еткендер»). Екі бағыт та бірдей философиялық көзқарасты ұстанады, олардың арасындағы айырмашылық діни әрекетінің кейбір сұрақтарына байланысты. Негізгі еңбектері. Б.д.д VI – ғасырда жазылған «Шветамбарлар каноны» - (бұл кітапқа Махавираның еңбектері де енген). Дигамбарлар бұл канонның ең ежелгі бөлімдерін ғана мойындайды. Жайнизм ілімі: бойынша адам мәні 2 нәрсемен анықталады. Оның бірі-джива, яғни жанды емес дене. Олар карма арқылы біріктіріледі. Адживамен бірігу дәрежесіне қарай джива екіге бөлінеді: толыққанды болмыс формасы, толыққанды емес болмыс формасы. Толыққанды емес формасында джива материямен байланыста болады, өз қасиеттерін жойып алады, сол себепті азап шегеді. Чарвака – локаята«Чарвака» терминін «материалист» терминінің синонимі деп санауға болады. Чарвак сөзінің шығуы туралы мынадай болжамдар бар: 1) «чарвак» - материалистік идеяларды насихаттаған алғашқы философтың есімі; 2) «чарвака» термині «чару» - «жағымды, түсінікті» сөзінен туады; «вак» - «сөз»; 3) «чарв» термині – «жуу, шайыну» мағынасын білдіреді және материалистердің «іш, же, көңіл көтер» ұранымен байланыстырылады. Негізін қалаушы. Үнділік мамандар чарвака ілімінің негізін қалаушы ретінде әйгілі дана Брихаспатиді атайды. Брихаспатиге Ведалық гимндердің ең бір бүліншілік, лаңкес бөлімі танылып, Махабхаратадағы және басқа да эпикалық поэмаларға материалистік рухтағы ойлар авторлығы жатқызылады. Чарвака Ежелгі Үнді философиясындағы жалғыз материалистік мектеп. Чарвака ілімі өз дамуының алғашқы кезеңінде «локаята» («лока» - «бұл дүние») деп аталған. Локаята б.д.д І мыңжылдықтың ортасында пайда болған.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   31




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет