Тамақ өнеркәсібі – әр елдің ұлттық экономикасының стратегиялық маңызды буындарының бірі. Ол ел халқын халықтың әртүрлі топтарының қажеттіліктеріне сәйкес келетін түрлі азық-түлік ассортиментімен қамтамасыз етуге арналған. Өндірілген Тамақ өнімдері жоғары сапалы, ішкі және сыртқы нарықта бәсекеге қабілетті болуы керек.
Қазақстандағы тамақ өнеркәсібі тамақ өнімдерінің 800-ден астам түрін өндіретін және көкөніс және мал шаруашылығы шикізатын өңдеумен байланысты көптеген қосалқы салалармен ұсынылған. Негізгі кіші салаларға мыналар жатады: ет (азық-түлік өндірісінің жалпы көлемінің 11%), сүт (16,4%), жемістер мен көкөністер (11%), ұн тарту (20,3%), май және май (6,8%). Тамақ өнеркәсібінде тамақ өндірісі 76,7% (2012), сусындар 17% құрайды.
Тапсырма-2
Қант қызылшасы өндіру орталықтарының карта схемасын құрастырыңыз. Карта схеманың сипаттамасында орналастыру принциптерін, маусымдылық проблемаларды және т.б. негіздеңіз.
Қазақстанда қант қызылшасын өсіру үшін ең қолайлы орта елдің оңтүстік, оңтүстік-шығыс өңірлері болып табылады.
Енді Қазақстандағы қант қызылшасын өндірудің қазіргі жағдайына тоқталсақ, соңғы жылдары еліміздің жаңа әлеуметтік-экономикалық бағыт-бағдарына байланысты республиканың ауыл шаруашылығында, оның ішінде қант қызылшасы өнеркәсібінде күрделі өзгерістер болды.
Осы заманғы аграрлық қарым-қатынастағы елдердің даму тенденциясына талдау жасау Қазақстанның АӨК-нің (агроөнеркәсіп кешені) ары қарай дамуы мемлекеттік қолдаудың тиімділігі және қант зауыты төңірегіне топтасқан кооперативтік бірлестіктерді құру есебінен инновацияны енгізуге тең дәрежеде ыңғайлы жағдай жасау арқылы бәсекеге қабілеттілікті арттыруға жұмылдырылуы керек екендігін көрсетеді.
Қазақстанда қызылша өсіруді қайта дамыту үшін үлкен мүмкіндіктер бар. Республиканың табиғи-климаттық жағдайы бұл дақылды Алматы облысының 10 ауданында (Алакөл, Ақсу, Еңбекшіқазақ, Ескелді, Жамбыл, Іле, Қаратал, Көксу, Сарқанд, Талғар), Жамбыл облысының 5 ауданында (Байзақ, Жамбыл, Жуалы, Қордай, Мерке) және Оңтүстік Қазақстан облысының 4 ауданында (Мақтаарал, Отырар, Сарыағаш, Шардара) өсіруге мүмкіндік береді. Әрине, бұл ретте өнімділіктің, өнімнің сапасы мен шығын көлемінің айтарлықтай әртүрлі болары анық.
Мамандардың айтуынша қант қызылшасын сәтті өсіру және мол өнім алу үшін алты-жеті алқапты пайдалану қажет, олардың бірінде әр маусымда қызылша отырғызылады. Қалған алқаптар "демалады", сонымен қатар жоңышқа, бидай және қара бидай сияқты басқа дақылдарды өсіру керек, топырақ қайтадан пайдалы заттармен байытылуы үшін жаздық. Мұндай семиполь үшін 280-300 гектар жер учаскесі қажет. Алайда, Қазақстандағы көптеген шағын шаруашылықтарда қызылша себуге 40-60 гектар ғана бар және егістік айналымын қамтамасыз ете алмайды.
