Тамыр аурулары орындаған: Кенбаева Ж. Тобы: 220б факультет: Жалпы медицина Тексерген: Адақ А. Биохимия кафедрасы

ҚАЛҚАНША БЕЗІНІ
Ң
ДИСФУНКЦИЯСЫ Ж
Ә
НЕ Ж
Ү
РЕК-
ТАМЫР АУРУЛАРЫ 
Орындаған: Кенбаева Ж.
Тобы: 220Б
Факультет: Жалпы медицина 
Тексерген: Адақ А.
Биохимия кафедрасы 

ЖОСПАР:
•
Кіріспе
•
Негізгі бөлім:

Қалқанша безінің зақымдану синдром-
Гипертиреоз.

Этиологиясы.

Патогенезі:

Клиникалық көрінісі

Диагностикасы

Емі
•
Қорытынды.
•
Пайдаланылған әдебиеттер.

КІРІСПЕ:
Гипертиреоз немесе –
Тиреотоксикоз қалқанша
без гормондарының
шамадан тыс көп
өндірілуімен сипатталатын
ауру . Бұл ауруды , сондай-
ақ, қалқанша бездің
гиперфункциясы деп те 
атайды.

•
Коды по МКБ 10: 
•
Е 05.
•
Е 05.0 Диффузды тиреотоксикалық зоб.
•
Е 05.1 Тиреотоксикоз токсикалық бір түйінді зоб.
•
Е 05.2 Тиреотоксикоз токсикалық көп түйінді зоб
•
Е 05.3 Тиреотоксикоз тіндердің тиреоидті эктопиясы
•
Е 05.4 Жасанды тиретоксикоз. 
•
Е 05.5 Тиреоидті криз немесе кома.
•
Е 05.8 Другие формы тиреотоксикоздың басқа түрлері.
•
Е 05.9 Анықталмаған тиреотоксикоз. 
•
Е 06.2 Созылмалы тиреоидит тиреотоксикозға 
айналуымен

ЭТИОЛОГИЯСЫ:
•
-Тұқым қуалаушылық;
•
-Ж
ү
йке-ж
ү
йесіні
ң
к
ү
йзелісі;
•
-Интоксикация;
•
-Аутоиммунды аурулар (диффузды-токсикалық
жемсау;
•
-Гипофиз аурулары;
•
-Гипотиреозды
ң
емінде тиреоидты гормондарды
шамадан тыс қолданғанда;
•
-ас тұзын шамадан тыс пайдалану.

ПАТОГЕНЕЗІ:
Антидене әсерінен ҚБ 
гипер-стимуляциясы
ҚБ гормондарының
гиперпродукциясы
Мүшелер мен 
тіндердегі
дистрофиялық
өзгерістері
Негізгі зат
алмасу
деңгейінің
жоғарылауы

ГИПОТИРЕОЗ
БАЛАЛАРДА-47%,
ГИПЕРТИРЕОЗ-
3%,ҚАЛЫПТЫДА-50%

ЖҚЖ 
Ө
ЗГЕРІСТЕРІ:
Постоянная (реже 
пароксизмальная) 
синусовая тахикардия 
Экстрасистолия
Пароксизмальная 
(реже постоянная) 
мерцательная 
аритмия (МА)
Увеличение 
величины 
пульсового 
давления
Преимущественно 
систолическая АГ
Миокардиодистрофия
Недостаточность 
кровообращения по 
правожелудочковому 
типу

ОЖЖ 
Ө
ЗГЕРІСТЕРІ:
Тез дамитын 
шаршағыштық,
жалпы 
ә
лсіздік
Қозудың 
жоғарлауы
Ұйқының 
бұзылысы
Рефлекстердің 
жоғары болуы
Ауыр жағдайда –
тиреотоксикалық 
психоз 

АҚЖ 
Ө
ЗГЕРІСТЕРІ:
Ү
лкен д
ә
реті қалыпты емес
Ішті
ң
ауырсынуы
Тиреотоксикалық 
гепатоз

КАТАБОЛИКАЛЫҚ СИНДРОМ

Дене салмағының төмендеуі

аппетиттің жоғары болуы

Субфебрильды температура, 
терінің ыстық болуы, 
тершендік

Бұлшық ет әлсіздігі

ІШКІ СЕКРЕЦИЯ БЕЗДЕРІНІ
Ң Ө
ЗГЕРІСТЕРІ.
б
ү
йрек 
ү
сті безіні
ң
жетіспеушілігі
Анабезді
ң
дисфункциясы,
аменореяға дейін
Глюкоза 
толеранттықты
ң
бұзылысы.

ТІРЕК – ҚИМЫЛ АПАРАТЫНЫ
Ң Ө
ЗГЕРІСІ.
Нарастающая 
әлсіздік
Проксимальды 
бұлшық ет 
атрофиясы
Симптом 
Мари, 
симптом 
телеграфного 
столба
Қайталамалы 
транзиторлы 
параличтер ж
ә
не
парездері

Же
ң
іл
т
ү
рі
Қозудың аздап жоғаралуы байқалады, еңбекке жарамдылығы
сәл ғана төмендеуі, қалыпты салмағының 10-15% жоғалауы. 
ЖЖЖ/ЧСС/85-100рет/мин., жьглылық аритмия жоқ, 
қолдардың әлсіз треморы бар. Негізгі зат алмасу +30 дан +60% 
аралығы. ТТГ деңгейі сәл төмен, ТЗ, Т4 – жоғарылған
Орташа
т
ү
рі
Тиреотоксикоз симптоматикасы ашық байқалады:жұйке
қозғыштығы жоғарылаған,қол треморы анық,жұмыс қабілеті
төмендеген,адғашқы салмағының 20-30 жүдеген.ЖЖЖ 1 
минутына 100-120 рет жоғары,жыпылық аритмиясы жоқ.Негізгі
алмасу 30-дан 60 аралығы.ТТГ деңгейі төмен,Т3,Т4-жоғары
Ауыр
т
ү
рі
Жүйке қозғыштығы күрт жоғарылаған,еңбекке жарамсыз,алғашқы
дене салмағынан 40-50 на арықтаған.ЖЖЖ 1минутына 120 рет
жоғары жыпылық аритмиясы,миокаррдиодистрофия,жүрек
жеткіліксіздігі,паренхиматозды мүшелердің дистрофиялық
өзгерістері,кейде тиреотоксикалық психоз,тирогенді бүйрек үстілік
жеткіліксіздігі.Негізгі алмасу 60-дан жоғары.ТТГ деңгейі күрт
төмендеген,ал Т3,Т4 анық жоғарылаған.
ТОКСИКОЗДЫ АУЫРЛЫҚ ДӘРЕЖЕСІНЕ
ҚАРАЙ ЖІКТЕУ
:

ҚАЛҚАНША БЕЗІНІ
Ң
К
Ө
ЛЕМІНЕ
БАЙЛАНЫСТЫ ЖІКТЕЛІСІ(НИКОЛАЕВ 
О.В 1955)
0 сатысы – ҚБ пальпацияланбайды
І сатысы – палпацияда мойыналды бөлігінің 
ұлғаюы анықталады.
ІІ сатысы – бүйір бөліктері ұлғаяды.
ІІІ сатысы – визуальды ҚБ ұлғаюы 
анықталады(“жуан мойын”)
IV сатысы – ҚБ айқын ұлғаюы
V сатысы – үлкен көлемді зоб.

НЕГІЗГІ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ШАРАЛАР ТІЗІМІ:

Қанның жалпы анализі (6 параметр).

Зәрдің жалпы анализі.

Қандағы глюкоза денгейі

– Қанның биохимиялық анализі(креатинин, АЛТ, 
АСТ, билирубин, натрий, калий, холестерин)

- Қалқанша безінің УДЗ-сі

- Қандағы тиреотропті гормоны (ТТГ)

-Қандағы Т4 и Т3.

- АТ к ТПО, АТ к ТГ, АТ к р ТТГ анықтау

ҚОСЫМША ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ШАРАЛАР:

- Пункциялық 
биопсия (ТАБ) – цитологиялық 
зерттеу (Обырды анықтау).

- ЭКГ

-ҚБ Сцинтиграфиясы (по показаниям)

Эхокардиография.

Құрсақ қуысы ағзаларын УДЗ.

кардиологтің кенесі.

невропатологтің кенесі.

Гематологтің кенесі.

Хирургтің кенесі

Генекологтің кенесі

гастроэнтерологтің кенесі.

Онкологтің кенесі

ДИФ.ДИАГНОСТИКА

МЕДИКАМЕНТОЗДЫ ЕМ:

Антитиреоидты дәрілер-тирозол 20-45 мг/сут или 
мерказолил 30-40 мг/сут, пропилтиоурацил 300-400 
мг/сут
(йодтың артық түзілуін блоктайды).

Жүкті әелдерде 1 Триместірде (пропилтиоурацил 150-
200 мг көп емес),2-3 триместірде тиамазол ( 15-20 мг 
көп емес).

Тиреостатикалық емнің ұзақтығы 12-18 ай.

Б–блокаторлар -анаприлин 40-120 мг/сут, атенолол 100 
мг/сут, бисопролол 2,5-10 мг/сут.

Кортикостероидты терапия- преднизолон 10-15 мг 
немесе гидрокортизон 50-75 мг б.е..

ҚОСЫМША ЕМ:

Калий препараттары:панангин,аспаркам.

Қозуды басу үшін-валокордин,персен.

Витаминотерапия-витамин В топтарын 
препараттары.

Радиоактивті ем-ауыр жағдайда,дәрілік 
емнің нәтижесі болмаған жағдайда.

Хирургиялық ем-(тиреоидэктомия)-
жемсаудың үлкейген 
өлшемдерінде,түйінді формаларында.

ГОСПИТАЛИЗАЦИЯҒА
КӨРСЕТКІШТЕР :
Жоспарлы:

-
Бірінші анықталған тиреотоксикоз

- тиреотоксикоздың декомпенсация 
сатысында. 
Шұғыл:

-
Тиреотоксическалық криз және
тиреотоксикалық кома.

ҚОРЫТЫНДЫ:
•
Тиреотоксикоз – қалқанша бездермен гормондар көп өндіруіне 
байланысты пайда болатын жағдай. Тиреотоксикоздың барлық 
түрлері арасында 90% пайызды таралған түрі, ол 2% пайыз 
әйелдер арасында және 0,2% еркектер арасында кездеседі. 
Кейде тиреотоксикоз дәрімек ретінде. Тиреоид гормондарын 
көп қабылдағанда пайда болады.
•
Тиреотоксикоз 60-80% пайыз жағдайында таралған уытты 
жемсаумен негізделеді, организмге тиреоид гормондары мен 
дәрімектері енгенде пайда болады, уытты аденома (Пламмер 
ауруы), аутоиммундық тиреоидит, тіндердің тиреоид 
гормондарына сезімталдығы жоғары болса, жоғары қалқанша 
бездері функциялы бар әйелдерден туған жас нәрестелерде.

ҚОЛДАНАЛЫНҒАН 
Ә
ДЕБИЕТТЕР:
•
1. Ересектер тиреотоксикозы. Протокол № 23. 
От 12 декабрь 2013 года.
•
2. Большая медицинская энциклопедия. Москва 
2014. 690-691, 227-228.
•
3. Ішкі аурулар. Жаманқұлов Қ А 2007ж. 
•
4. Эндокринология. Дедов И.И, Медьниченко Г.А, 
2013г. 400 бет.