Task 1 күн жүйелеріне енетін аспан денелерін атаныз
жүктеу/скачать 0,82 Mb.
|
Task 1 к н ж йелеріне енетін аспан денелерін атаныз
19ғ әдебиетінің зерттелуі, XV-XVІІІ ғасырлардағы қазақ поэзиясы, Дип.-Қазақ-халқының-ауыз-әдебиеті-жанрларындағы-ертегілерді-оқыту-барысы, Боран романы
| 3. өсімдік типтері биоценоз
Өсімдіктер түрлі экологиялық факторларға байланысты бірнеше типтерге бөлінеді. І.Ылғалға қатысты өсімдіктердің экологиялық типтері 1)Гидрофиттер – сулы ортаға бейімделген өсімдіктер 2)Гигрофиттер – ылғалы мол топырақта өсетін өсімдіктер 3)Мезофиттер – ылғалы жеткілікті қоңыржай жағдайда өсетін өсімдіктер 4)Ксерофиттер – ылғалы тұрақты немесе уақытша тапшылық жағдайда өсетін өсімдіктер. ІІ. Жарыққа байланысты өсімдіктердің экологиялық типтері 1)Сциофиттер – қалың көлеңкелі жағдайда өсетін өсімдіктер 2)Гелиофиттер – жарық мол болса, соғұрлым жақсы өсетін өсімдіктер Бұдан басқа да өсімдік типтары көптеп кездеседі. 4.Адамның тіршілігі өсімдіктер әлемімен тығыз байланысты.Тірі ағзалар тұтынатын және қоректенетін азықтардың негізгі бөлігі өсімдіктер болып саналады. Демек, өсімдік – адам үшін азықтың қайнар көзі. Адамдардың өміріне, тіршілік қажетіне бірден-бір жарамды мәдени өсімдіктер-дәнді (бидай, жүгері, күріш, тары, қарақұмық), дәнді – бұршақты (соя, бұршақ, асбұршақ), майлы(күнбағыс, зығыр, жер жаңғағы), талшықты (ақ мақта), бау-бақша өсімдіктері (орамжапырақ, қызан, бақлажан, қарбыз, қауын), дақылдар мен жеміс-жидектер (алма, шие, таңқурай,қара қарақат, грек жаңғағы,т.б.) болып Белгілі-бір территорияда өмір сүретін әртүрлі түрлердің жиынтығын – биоценоз деп атайды. «Биоценоз» ұғымын 1877 жылы неміс зоологы К. Мебиус (1825-1908) ұсынды. Биоценоздың өсімдік компонентін фитоценоз деп, жануарлар әлемін – зооценоз, микробты- микробеценоз деп атайды. Биоценозда қозғалғыш күш өсімдік болып табылады. Биоценоз құрылымы түрлік, кеңістікті және экологиялық болып бөлінеді. Түрлік құрылым биоценозды құрайтын түрлер саны және олардың салмағы қатынасы. Яғни, биоценоздың бұл түрі түрлердің саны қатынасы немесе олардың өзара салмағы мен әртүрлілігімен анықталады. Түрлер әртүрлілігі сол қауымдастағы түрлер саны. Биоценоздың бай және кедей түрлері кездеседі. Түрлік әртүрлілік қауымдастық жасына байланысты және негізгі экологиялық факторлардың-температураның, ылғалдылықтың, тамақ ресурстарының тиімді болуына байланысты болады. Кеңістікті құрылым кеңістіктегі әртүрлі түрдегі организмдердің таралуын айтады. Кеңістікті құрылым биоценоздың өсімдікті бөлігі арқылы құрылады. Экологиялық құрылым - әртүрлі экологиялық топтар организмдерінің қатынасы. Ұқсас экологиялық құрылымды биоценоздарда әртүрлі құрылымда болуы мүмкін. Бұл кейбір экологиялық түрлер тұқымдас болмағанымен экология бойынша ұқсас болуы мүмкін. Ешқандай биоценоз қоршаған ортадан тәуелсіз, не одан тыс өздігінен дами алмайды. Нәтижесінде жеке бөліктерінің күрделі өзара әсерлері қалыптасқан, тірі және өлі компонетттерінің жиынтығынан тұратын белгілі бір комплекстер түзіледі. Белгілі бір дәрежеде біртекті жағдайлармен сипатталатын, ағзалардың белгілі бір бірлесігімен (биоценоз) қоныстандырылған кеңістік – биотоп деп аталады. Егер биотопты биоценоз өмір сүретін орын ретінде сипаттасақ, онда биоценозды белгіл бір нақты биотопқа тән, тарихи қалыптасқан ағзалар комплексі деп қарастыруға болады. табылады. жүктеу/скачать 0,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|