Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е



Pdf көрінісі
бет61/282
Дата06.12.2023
өлшемі2,48 Mb.
#195317
түріОқулық
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   282
Байланысты:
Таубаева Ш.Т., Иманбаева С.Т.,Берикханова А.Е.Педагогика Оқулық. 2018 (1) (1) (1)

Диалект сөздер
әр аймақтың адамына түсінікті болғанымен, 
қазақ тілінде сөйлеушілердің барлығына бірдей ұғынық-ты болмауы да 
мүмкін. Мысалы, көршілес елдермен шекаралас жер-лерде (Өзбекстан, 
Қырғызстан, Қытай, Ресей, т.с.с.) тұратын адамдар-дың да сөйлеу 
ерекшеліктері көп байқалады. Мысалы, «қай жақта» - «қай йақта», 
«келсеңші» - «келсей» деген сөздерді естігенде өзіміздің ұлттық тіліміздің 
біртіндеп бұрмаланып бара жатқанын және тіл мә-дениеті деңгейін көтеру 
қажеттілігінің сеземіз. 
6)
 
айтылған сөздің мазмұндылығы 
ондағы берілген ойдың те-
реңдігімен, сезімге әсерлілігімен, мағыналылығымен, өзектілігімен, 
шынайылыққа сай болуымен анықталады. Әр сөзге көп мағына сый-ғызып, 
әр сөзді оқушының санасына сіңетіндей жеткізуге тырысу мұ-ғалім үшін 
міндетке айналуы керек.
7)
 
сөздердің қажет болғанда бейнелі, көркем, эмоциялы болуы. 
Мұғалімнің сөйлеу интонациясының, дауыс ырғағы мен оның қойылымының 
өзін дұрыс ойластыру қажет, себебі сөздің қандай кө-ңіл-күймен айтылып 
тұрғандығы өте маңызды. Сөйлемдер арасында пауза жасау арқылы адам 
тынысын түзейді. Интонация арқылы мұ-ғалім өз пікірін мәнерлі, жағымды, 
көркем етіп жеткізуіне болады. Өте қатты дауыс – адамның жүйкесіне әсер 
етеді, өте ақырын дауыс – жалықтырып, қалғытып, тез шаршатады. 
Сөйлеу мәдениетін қалыптастыру үшін адам арнайы жаттығуы қажет.


57 
Сөйлеу әдебінің жағымды жақтары ретінде сыпайылықты біл-діретін 
«
кешіріңіз
», «
рұқсат етсеңіз
», т.б сөздер қандай адамға болмасын 
жарасымды. 
Мұғалімдердің сөйлеу әдебінде тек сөйлеу шеберлігі емес, со-нымен 
қатар оқушыны мұқият 
тыңдай білу мәдениеті
де маңызды рөл атқарады. 
Тыңдау және есту: қайсысы дұрыс? 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   282




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет