6.3.
Отбасының қызметтері, типтері.
1.
Отбасы құрамын анықтау:
-
құрамы
толық, толық емес, бір балалы, көп балалы, ата
-
анасы
ажырасқан отбасылар;
-
тұрмысы мен тұратын үй жағдайы, қаражатпен қамтамасыз етілуі;
отбасының тәрбиелік ықпалы: күшті, тұрақсыз, нашар, теріс.
2. Отбасындағы қарым-қатынас сипаты:
-
отбасы мүшелерінің қарым
-
қатынасы үйлесімді, тіл табыса
-
тын,
тұрақсыз, сырт көзге дұрыс көрінгенімен де қайшылыққа толы, моральдық
қыры төмен;
-
отбасы
мен бала арасындағы қатынас
-
көз бояушылық, қамқорлық
таныту, тең қатынас құру, тұйық қатынас құру, немқұрай
-
ды қатынас
орнату, балаға шеттен тыс өбектеу, өз жауапершілігіне жүктелген қатынас,
өз еркіне берілу, бақылаусыз қалдыру;
-
баланың отбасындағы ұстанымы (педагогикалық
тұрғыдан дұрыс,
отбасы мүшелері баланың жеке басын жоғары қояды, екі адамның
арасындағы дау
-
жанжал арқылы баланы өз жағына тарту, өз бетімен жүруі,
оған ешкім назар аудармауы, беделді отбасы мүшесі
-
нен қорқу, өзіне
сенімсіз, ата
-
анасымен ашық сөйлескісі келмейді.
3
. Отбасындағы баланың өзін-өзі сезінуі :
-
«Мен отбасына керекпін, олар мені
жақсы көреді, мен де оларды
жақсы көремін»;
«
Мен отбасына керекпін, олар мені жақсы көреді
,
мен үшін өмір
сүреді»;
«Мен керекпін, бірақ мені ешкім жақсы көрмейді, ал мен олармен
барлық жан
-
тәнніммен жақындасқым келеді»;
«Мен оларға керек емеспін, олар мені
жақсы көрмейді, сондықтан
мені де мазаламаңдар».
Алдыңғы екеуі, баланың дамуы үшін
өте маңызды.
4. Баланың ата-анасына қатынасы:
отбасылық қарым
-
қатынас маңызды;
ата
-
аналары беделді; бала
-
ға
немқұрайды қарайды; баланың көңілінде
үлкен күйзеліс бар; отбасы
мүшесінің біреуіне жақын болғысы келеді.
Ата
-
аналар мен жасөспірімдердің арасындағы қайшылықтарды жеңу
үшін
ата
-
аналармен
педагогикалық жұмыстар жүргізудің маңызы зор. Ол
жұмыс бірнеше кезеңдерден тұрады.
Ата-аналарға педагогикалық тәрбие беру кезеңдері:
Диагностикалық
–
отбасында шешілмеген күрделі мәселелерді, ата
-
ананың құндылық бағдарын және мәдени деңгейін анықтау.
Консультация жүргізу
–
мектепте ата
-
аналардың түрлі сұрақ
-
тарына
жауап беру түрлерін ұйымдастыру.
Ата-аналардың тілегі бойынша
белгілі бір оқыту формалары мен
әдістерін ұйымдастыру.
237
Мониторинг кезеңі
, ата
-
аналардың тілегінің қаншалықты жүзеге
асқанын, жүргізілген педагогикалық жұмыстардың ата
-
анаға пайда
келтіргенін бақылау және жетілдіру.
1. Отбасын әлеуметтік-педагогикалық тұрғыдан ағарту кезеңі.
-
ата
-
ананың баламен қарым
-
қатынасын
реттеу үшін оларды
балалармен бірге үйірмелік, спорттық т.б. жұмыстарға қамту.
-
ата
-
ананың баламен қарым
-
қатынасын дамыту үшін баламен
отбасында мәдени қарым
-
қатынас орнату жайлы әңгіме өткізу;
-
ата
-
ана мен балалардың бірімен
-
бірінің сыйластығын арттыру
мәдениетін қалыптастыру.
2. Бала, ата-ана және мектептің өзара құқықтық әрекет-тестігі:
-
бала мен үлкендердің өз құқықтарын білуін қамтамасыз ету;
-
«Мектеп өмірінің кодексін» жасап, оны талқылауға ата
-
аналарды
кеңінен араластыру.
Осы
бағдарламаны жүргізу үшін сынып жетекшісі ата
-
ана
-
лармен
түрлі сабақ формаларын: әңгіме, дәріс, іскерлік ойындар өт
-
кізеді. Мектепте
педагогтар арасынан өз бастамаларымен
арнайы топ құрып, бұл жұмысты
қызықты етіп өткізуге болады. Алдыңғы қатарлы тәжірибені талдау
барысында, оны жетілдіріп, барлық педагогтардың ортақ тәжірибесіне
айналдырған абзал.
Отбасында ата
-
аналар мен бала арасындағы қайшылықтарды
болдырмау мақсатында мектеп
пен отбасындағы қарым
-
қатынас пен
ынтымақтастықты арттыру көзделеді. Ата
-
аналармен педагогикалық сабақ
жүргізу барысында олармен
ынтымақтастықты арттыру үшін сауалнама
жүргізіп,
алдағы жұмыстардың бағытын анықтауға болады.
3. Ата-аналар жиналысын өткізу. тақырыптары:
«Сіздің балаңыздың туған күні», «Біз айтатын өнегелі
сөздер», «Біз
балаларды
туған елін сүюге
үйретеміз бе?», «Осы заманға адам
-
ның
өміріндегі күрделі және өткір мәселелер», «Қазіргі заман адам
-
дарының
өмірлік құндылықтары», «Өмірдің адамгершілік заңы», «Адам
-
өз өмірі
жайлы», «Экологиялық зардаптар» т.б.
4. Отбасын түрлі ұйымдар мен арнайы мамандармен байланыстыру.
-
үкімет
құрылымдарымен байланыстыру: денсаулық сақтау,
халықты әлеуметтік қорғау, еңбекке
орналастыру орталығы, спорт және
мәдениет комитеті, тәртіп бұзушылықтың алдын алу бөлімі, кәмелетке
толмаған балалар инспекциясы;
-
отбасына көмектесетін орындар: қиын балаларды қалпына келтіру
орталықтары, балалар үйі, психологиялық
-
медициналық қыз
-
мет, отбасымен
жұмыс атқаратын орталық, наркологиялық, психонев
-
рологиялық диспансер
т.б.;
-
басқа саланың мамандарымен кездестіру: дәрігер, қосымша білім
беру жүйесінің педагогтары
т.б.
238
5. Түрлі отбасылармен әлеуметтік-педагогикалық жұмыс:
ата
-
ананың қарауынсыз қалған
балаларды анықтау; олардың тұрмыс жағдайына
және тәрбиесіне назар аудару; оларды тәрбиеге алған адамдарға көмек
көрсету шараларын қарастыру; олардың құқығын қорғау; құқық
-
тарымен
таныстыру;
К
өп балалы отбасылар:
мектеп тарапынан бала тәрбиесіне және
материалдық көмек беруге көмектесу, отбасындағы бос уақытты өткізуге
кеңес беру, еңбекке баулу, құқықтарымен таныстыру;
Толық емес отбасылар:
қосымша көмек алу жағдайын қарасты
-
ру,
психологиялық
-
педагогикалық
консультация ұйымдастыру, тәртіп бұзудың
алдын алу, тәрбиеге
практикалық жағынан көмек беру, заң
-
мен қаруландыру.
Күрделі отбасылармен жұмыс:
отбасы мәселелерінің даму
-
үрдісін
зерттеу, оларға психологиялық
және педагогикалық көмек көрсету,
құқықтық
құжаттармен
таныстыру.
Достарыңызбен бөлісу: |