маңыздылығы.«Құндылық» ұғымы «баға» және «мақсат» деген
түсініктермен байланысты. Құндылықтар адам ойларына, істеген
қылықтарына, заттарға баға берудің негізі, өлшемі (критерийі) ретінде
танылады. Адам нені құндылық деп санаса, соны өзінің мақсатына
айналдырады.
Құндылық түрлері
мазмұнына қарай - экономикалық, саяси, әлеуметтік және рухани құндылықтар;
субъектісіне қарай - тұлғалық, топтық, ұлттық, таптық, жалпы адамзаттық;
қажеттіліктерге қарай: материалдық (баспана, тамақ, киім және т.б.) және рухани
құндылықтар;
пайдалы болуына қарай – утилитарлық және утилитарлық емес (лат. тілінен
«утилис» – пойда)
жалпы адамзаттық құндылықтар - Ақиқат, Ізгілік, Сұлулық (ежелгі грек философы
Сократ атап көрсеткен «құндылықтардың үшбұрышы»)
Құндылықтардың түрлері таңдаған өлшемнің негізінде жіктеледі:
8
Құндылықтар проблемасын зерттейтін ілім аксиология (ахіа –
құндылық және logos – ілім, сөз)деп аталады. Ол – құндылықтар
теориясы болып табылады. Аксиология құндылықтар табиғатыы,
олардың реалдықтағы орны және құндылық әлемінің құрылысы, немесе
түрліше құндықтардың өзара әлеуметтік және мәдени факторлармен,
жеке тұлғаның құрылысымен байланысы туралы философиялық ілім. Ең
кең мәнінде құндылықтар проблемасы мәдени дәстүрлер мен қоғамның
идеологиялық негіздерінің құнсыздану дәуірінде шарасыз пайда болды.
Аксиология ілімі
|
