Ұтымды пайдаланбасаң, жеріңнен айырыласың
Жерді түгендеу демекші, кең байтақ қазақ даласының ұланғайыр жерін кім қалай пайдаланып жатыр? Мінеки, түгендеудің мәнісі – осы. Ал ол туралы әңгіме айтқанда Елбасы қадау-қадау тапсырма арқылы жерді мемлекеттік реттеу мәселесіне мұқияттылықты талап еткен болатын. Бір сөзбен айтсақ, жерді басқару қатаң тәртіп шеңберінде болуы тиістігін жүктеген. Сондай-ақ жерді түгендеудегі екінші басты мәселе – пайдаланылмай, бос жатқан жерлерді анықтау, олардың тиімділігін арттыру үшін шаралар қабылдау. Осыған байланысты Жер ресурстарын басқару агенттігі Қазақстандағы ауыл шаруашылығы мақсатында пайдаланылатын жерлерді түгендеуді жүргізгені белгілі. Мәліметтерге сүйенсек, Күршім ауданы бойынша 328 мың гектар ауылшаруашылығы мақсатындағы жерлер түгендеуге жатты. Ал қалғаны шара басталғанға дейін игеріліп үлгерген болып шықты. Түгендеу барысында аудан бойынша 74818 гектар пайдаланбай жатқан жер учаскелері анықталды. Бір қызығы, жер иемделіп, бірақ қозғаусыз құр жатқан учаскелерге әлгіндей түгендеу барысында «жан біткен» тәрізді. Иесі мемлекет алып қояды деп қорықса керек, 39999 гектар жер учаскелерінің иелері өздері пайдалануға кірісті. Дегенмен «мемлекет алып қояды-ау» деген қорқыныштың бекер болмайтынын да ескерген ләзім. Өйткені тиімсіз құр жатқан учаскелер мемлекетке бәрібір қайтарылады. 34819 гектар жер учаскесін пайдаланбай, я болмаса заңнаманы бұза отырып пайдаланғанын санадық. Оның ішінде 31315 гектар аумақты құрайтын 59 жер учаскесінің жалға алу келісімшарты бұзу арқылы мемлекет меншігіне қайтарылса, қалған ауданы 3504 гектар 35 жер учаскесі жергілікті атқарушы органның шешімімен мемлекеттік меншікке қайтарылды.
Мемлекеттік меншікке қайтарылған жер учаскелері қайтадан ауылшаруашылығы айналымына түседі.
Мәселен, қайтарылған жер учаскелерін айналымға енгізу үшін 2014-2015 жылдары жер қатынастары бөлімімен 10 конкурс өткізіліп, ауданы 11495 гектар жер учаскелері ауылшаруашылығы өндірісін жүргізу үшін табысталды
Алайда экономикалық ынталандыру тетігінсіз оларды оңтайлы пайдалануға мәжбүрлеу шарасы болмайынша жерді айналымға қайта қосқаннан пайда шамалы. Соған орай, жер салығын арттыру жолдары қарастырылып, маслихаттың кезекті сессиясында 2015 жылдың 19 қазанында Күршім ауданы бойынша пайдаланбай жатқан жер учаскелеріне жер салығының және бірыңғай жер салығының мөлшерлемелерін 10 есеге жоғарылату туралы шешім қабылданды. Мұндай «жаңалық» жер тырмалап күнін көріп отырған шаруаларға оңайға тимесі анық. Дегенмен жер салығын арттыру не береді? «Жерге салықты арттыру жерді пайдаланбай, құр бекер ұстауды болдырмайды. Бұл ғана емес, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерді оңтайлы пайдалану бойынша ережеге жаңа нормалар енді. Солардың ең маңыздысы шаруашылық ішіндегі жерге орналастыру жобасы. Шаруашылық ішіндегі жерге орналастыру жобасында жер пайдаланушының жер учаскесіне ғылыми түрде негіздей отырып, жерді ұтымды пайдалануын яғни жер жағдайының климаттық ерекшелігін ескеріп, топырақтың құнарлығына қарай ауыспалы егісте ауыл шаруашылығы дақылдарын кезектестірілуін, ауыл шаруашылығы малдарын жаюдың жайылым алаңының бір бірлігіне арналған жүктеме нормативтерін қолданып, жайылымдық жерде ауыспалы жайылымды пайдалану қамтылған.
Сондықтан жерді ұтымды пайдалану үшін барлық шаруа қожалықтарында шаруашылық ішіндегі жерге орналастыру жобасы болуы тиіс, егер болмаған жағдайда пайдаланушылар жерге қатысты талапты орындамаса, жергілікті атқарушы билік олармен арадағы жалға алу туралы келісімшартты біржақты бұза алады. Бұның өзі жерді оңтайлы пайдалану мәселесінде басты тетікке айналмақ.
Жер - біздің негізгі байлығымыз, оны бүкіл халықтың мүддесі үшін пайдалану - баршаның қасиетті міндеті. Сондықтан жерімізді барынша тиімді және ұтымды пайдаланатын болсақ, тиісінше оның қайтарымы да мол болары сөзсіз.
Достарыңызбен бөлісу: |