Тұлға адамның психологиялық

Тұлға адамның
психологиялық
қасиеттерінің жүйесі
ретінде
Hello
Х І Т
2 1 _ 0 8
О Р Ы Н Д А Ғ А Н
:
Г а бд у ш е в а Ж а н с а я
Қ А Б Ы Л Д А Ғ А Н
:
Е РА Л И Н А А Й Г Ү Л
Халықаралық туризм және меймандостық университеті
Түркістан, 2021жыл

П С И Х О Л О Г И Я Д А Ғ Ы А Д А М Ғ А Қ АТ Ы С Т Ы Н Е Г І З Г І
К АТ Е ГО Р И Я Л А РД Ы Ң М Ә Н І
Т Ұ Л Ғ А Қ Ұ Р Ы Л Ы М Ы Н Д А Ғ Ы Н Е Г І З Г І
П С И Х О Л О Г И Я Л Ы Қ Т Е О Р И Я Л А Р
Т Ұ Л Ғ А Б А Ғ Ы Т Т Ы Л Ы Ғ Ы Ж Ә Н Е О Н Ы Ң
Ф О Р М А Л А Р Ы
Жоспар

Тұлға
әлеуметтік қатынастарымен саналы іс әректті жүзеге
асырушы нақты қоғамның мүшесі өзін басқалардан ажырата
білетін өзінің кім екенін түсінетін есі кірген кісі Адам
қоғамнан тыс тәуелсіз өмір сүре алмайды өйткені оның тәні
де жаны да айналадағылармен қарым қатынас жасау
процесінде әлеуметтік жағдай әсерінде ғана кісілік мән
мағынаға ие болады Мысалы жаңа туған сәбиді адам деп
атауға болады бірақ әлі тұлға емес себебі онда білім
тәжірибе іс әрекет көзқарас жоқ
Тұлға

Даралық
Тұлға
Индиви
д
Ада
м
"Адам", "тұлға" және "индивид", "даралық" сөздерінің байланысы 
осы бейнеден көруге болады. Егер "тұлға" ұғымы өзіне тән 
барлық адамдық қасиеттердің жиынтығын қамтитын болса 
және ол белгілі бір адамда бар
-
жоқтығына қарамаса, онда 
"индивид" ұғымы оған сипаттама бере отырып, адамның жеке 
қасиеттерімен қатар оған психологиялық және биологиялық 
қасиеттері қосылады. Сонымен қатар, "индивид" ұғымына 
адамды ерекшелеп тұратын белгілі бір қасиеттері кіре отырып, 
ол қасиет те басқа да адамдарға ортақ қасиет бола алатын 
мүмкіндігі бар.
Даралық 
-
талқыланатындардың ішіндегі ең қысқасы. Бұл тек 
жеке адамды, ондағы ерекше қасиеттерін және индивидтерін 
басқа адамдардан ерекшелеп тұрады.
Субъект – сыртқы ортаны білу жолында түрлі айналысушы 
адамның таным мен іс
-
әрекетпен белсенділігімен бағыт
-
бағдармының иесі болып табылатын адамның индивид, тұлға, 
даралық секілді атауларының синонимі. Субъект ұғымы 
психологиядан гөрі философия ғылымында жиі қолданылады. 
Алғаш рет осы терминді қолданысқа Аристотель енгізді.
Тұлға

Л С В Ы Г О Т С К И Й П І К І Р І Б О Й Ы Н Ш А А Д А М Н Ы Ң Т Ұ Л Ғ А С Ы Ө З І Н І Ң Е Н Г Е Н Қ А Р Ы М
Қ АТ Ы Н А С Т А Р Ы Н Ы Ң К Е Ш Е Н Д І Ә С Е Р І Н І Ң Н Ә Т И Ж Е С І Н Д Е Д А М И Д Ы Т Ұ Л Ғ А
Б Ұ Л
Қ О Ғ А М Д Ы Қ Т А Р И Х И Д А М УД Ы Ң Ж Е М І С І А Д А М Н Ы Ң Қ О Ғ А М Д Ы Қ Қ АТ Ы Н А С ТА Р
Ж Ү Й Е С І Н Д Е А Л АТ Ы Н О Р Н Ы О Н Ы Ң О Р Ы Н Д А Й Т Ы Н І С Ә Р Е К Е Т І
Б Ұ Л О Н Ы Ң
Т Ұ Л Ғ А С Ы Н Ы Ң Қ А Л Ы П Т А С У Ы Н А Н Ы Қ ТА Й Т Ы Н Ж А Ғ Д А Й Л А Р
Б Г А Н А Н Е В А Н Л Е О Н Т Ь Е В Ө З Е Ң Б Е К Т Е Р І Н Д Е О Б Ъ Е К Т И В Т І Ө М І РД І Б Е Й Н Е Л Е У
П Р О Ц Е С І Н Д Е Б Е Л С Е Н Д І Т Ұ Л Ғ А
Қ О Р Ш А Ғ А Н Ә Л Е У М Е Т Т І К Ө М І Р ТА Н Ы М Ы С А Н А
С Е З І М І М Е Н Б І Р Л Е С Т І К Т Е І С К Е Е Н Е Т І Н Т Ұ ТА С ТА Й С У Б Ъ Е К Т Р Е Т І Н Д Е К Ө Р І Н І С
Б Е Р Е Д І Д Е П Б А Я Н Д А Л А Д Ы
А Н Л Е О Н Т Ь Е В Т І Ң П І К І Р І Б О Й Ы Н Ш А Т Ұ Л Ғ А
Б Ұ Л А Д А М Ө М І Р І Н І Ң Қ О Ғ А М Д А
Т У Ы Л У Ы Н Ы Ң Е Р Е К Ш Е Т Ү Р І Н І Ң П С И Х О Л О Г И Я Л Ы Қ Т Ұ Р Ғ Ы Д А Қ Ұ Р Ы Л У Ы
Т Ұ Л Ғ А Н Ы Ң Ж Ү Й Е Л І Қ А С И Е Т Р Е Т І Н Д Е П А Й Д А Б О Л У Ы
И Н Д И В И Д Б А С Қ А
И Н Д И В И Д Т Е Р М Е Н Б І Р І К К Е Н І С Ә Р Е К Е Т І Н Д Е А Қ И Қ АТ Т Ы Ө З Г Е Р Т І П С О Н Ы Ң
А Р Қ А С Ы Н Д А Ө З І Н Д Е Ө З Г Е Р Т І П Т Ұ Л Ғ А Д Ә Р Е Ж Е С І Н Е Ж Е Т Е Д І
Тұлғаның теориялық зерттеулері

Тұлғаның бағыттылығы тұлғаның іс әрекетін бағдарлайтын және нақты бар жағдаяттан
біршама тәуелсіз орнықты түрткі ниеттер жиынтығы Тұлғаның бағыттылығы оның
мүдделерімен бейімдерімен сенімдерімен мұраттарымен сипатталады және бұлар арқылы
адамның дүниетанымы білінеді
К К Платоновтың пікірі бойынша тұлға бағыттылығы
бұл тұлға құрылымы ол деңгей кеңдік
қарқындылық тұрақтылық сияқты ерекшеліктермен сипатталады және қалау бейімділік идеал
көзқарас және наным сенімдер деген бірнеше формадан тұрады Е П Ильин тұлға
бағыттылығының екі мәнді қырын анықтады
Мотивациялық қалыптасулардың жиынтығы немесе жүйесі
мұнда тұлғаның қалаулары
қажеттіліктері бейімділіктері нанымдары идеалдары және мотивтері кіреді
Бұл жүйе адамның мінез құлығының бағыты мен іс әрекетін анықтайды
яғни
мінез құлық
векторына айналады А А Ухтомский бойынша
Осылайша бағыттылық мәнділігінің бірінші жағын осы түсініктің мазмұнды компоненті ретінде
ал екінші жағын
субъектті әрекеттік компонент ретінде сипаттауға болады Яғни тұлғаның
қажеттіліктері қызығушылықтары идеалдары мотивтері оның іс әрекет субъектісі ретінде
неліктен әрекет ететінін неге қол жеткізгісі келетінін анықтайды
Тұлға бағыттылығы

Тұлға бағыттылығынң формалары
Қ Ұ М А РЛ Ы Қ
Т І Л Е К
Ұ М Т Ы Л Ы С
Қ Ы З Ы Ғ У
Б Е Й І М Д І Л І К
И Д Е А Л
М Ұ РАТ
Д Ү Н И Е ТА Н Ы М
С Е Н І М

Пайдаланылған әдебиеттер
•
А Қ Е Г Е Н И С О В А
П С И Х О Л О Г И Я
А Қ ТАУ
Б
•
Р С Н Е М О В В
К Н
Е И З Д О Б Щ И Е
О С Н О В Ы П С И Х О Л О Г И И
М О С К В А
Б
•
И Л Ь И Н Е П М О Т И В А Ц И Я И М О Т И В Ы
С А Н КТ П Е Т Е Р Б У Р Г
Б
•
Б Ө Ж А Қ Ы П П С И Х О Л О Г И Я
Э Н Ц И К Л О П Е Д И Я Л Ы Қ С Ө З Д І К А Л М АТ Ы
Б