«Өзін сезінуі, белсенділік, көңіл-күй» әдістемесі (САН)

Бұл әдәстеменің конструкторлы валидтілігі: дене температура, динамика, хронорефлексометрия көрсеткішін көрсетті және 300 студенттерді таңдап жүргізіліп, стандартизацияланған. Индивидуалды ерекшеліктерін көрсетуде, психофизиологиялық қызметте биологиялық ритмі мен психоэмоционалды реакциясын бағалауда кең қолданылады.

Әдістеме мақсаты: өзін сезінуі, белсенділігін, көңіл-күйін оперативті бағалау.

Әдістеменің мәні зерттелінушіге көпдеңгейлі шкала бойынша өз жағдайын белгілеу және бұл шкала 3210123 индексінен тұрады. Бұл индекстер 30 жұп сөздер мен қарама-қарсы 30 сөздерінің ортасында орналасқан. Белсенділік, жылдамдылық, қозғалу қызметі; күш қуат, денсаулық өзін сезінуі; ал көңіл-күй эмоцианалды қалыпты сипаттайды.

Мәліметтерді өңдеуде, негативті жауаптарды есептегенде 1 балдан, позитивті жауаптарды есептегенде 7 балдан бағалайды. Алайда, шкала полюстары үнемі өзгеріп отырады, бірақ жағымды жақтары әрқашан жоғары балл, ал жағымсыз жақтары төмен балл жинайды. Алған балдар үш категориядағы кілтпен сәйкесінше топтастырылады да, әрбіреуі бөлек-бөлек есептелінеді.

Өзін сезінуі: 1, 2, 7, 8, 13, 14, 19, 20, 25, 26

Белсенділік: 3, 4, 9, 10, 15, 16, 21, 22, 27, 28

Көңіл-күй: 5, 6, 11, 12, 17, 18, 23, 24, 29, 30

Алынған нәтиже әрбір категория бойынша 10-ға бөлінеді. Орта балл 4-ке тең. 4-тен жоғары баға зерттеушілердің сәтті жағдайына, ал 4-тен төмен болғанда керісінше сипатталынады. Орта баға 5,0-5,5 балл диапазонында болады.

1. Мен болашағымның жарқындығына сенуге бейіммін 1,2,3,4.

3. Аз ғана жұмыстың өзі мені шаршатады. 1,2,3,4.

4. Мен кезекті проблемалардың шешімін тез табамын. 1,2,3,4.

5. Кейде бір түсініп болмас мазасыздықтан өзіме орын таппай кетемін

1,2,3,4

6. Егер мен өлсем, менің өлімім айналамдағыларға тек жеңілдік әкеледі. 1,2,3,4

7. Мен жақындарыма қажет екеніме сенімдімін. 1,2,3,4.

8. Менің зеректігім мүлт кетпейді. 1,2,3,4.

9. Маған өткен қуаныштың өзі ұнайды. 1,2,3,4.

10. Кейде тез жылай саламын.1,2,3,4.

11. .Ішім ауырады. 1.2,3,4

12. Менің тағдырым өзімді толық қанағаттандырады. 1,2,3,4.

ІЗ.Тәбетім тайып көрген емес. 1,2,3,4

13.Жабығатын кездерім жиі болады. 1,2,3,4.

15.Тек қана таңертең (кешке) көңіл-күйім дұрыс болады. 1,2,3,4.

Іб.Мемде ұйқысыздық жиі болады. 1,2,3,4.

17.Соңғы уақытта жүдеп барамын. 1,2,3,4.

18.Өзім жақсы білетін дүние тез үйлесімін табады. 1,2,3,4.

19.Маған әдемі бейтаныс қыздардың (жігіттердің) суретін қарастыру

ұнайды. 1,2,3,4. 2

20.Кейде жүрегім себепсіз қағысын жиілетеді. 1,2,3.4.

Қорытынды

80-71 ұпай - жабығу деңгейі өте жоғары;

70-61 ұпай - жабығу бар;

46- ұпайдан жоғары болса - жабығу белгілері бар, қатты мазасыздық

бар.

20-30 ұпай - жабығу белгілері мүлде жоқ, аздаған ғана мазалану бар.

Дегенмен, мазасыздық барлық уақытта жағымсыз сипатта болмайды. Мазасыздықтың белгілі бір деңгейі белсенді адамның табиғи, өзіне тән мінез ерекшелігі де. Сонымен қатар «пайдалы мазасыздықтың» оптималды жеке деңгейі де болады.

Мақсаты: сол кездегі (реактивті мазасыздық) мазасыздық деңгейін зерттеу және (тұлға мазасыздығы) мазасыздықтың деңгейін анықтау. Тест 16 жастан жоғарыларға пайдаланылады.

Зерттеу тәртібі: эксперимент жүргізуші әдістеме мәтінін оқиды және алдын ала толтырылған парақты сыналушыға береді. Тест 2 мәжеден тұрады: әрқайсысында реактивті және жеке мазасыздықты жеке-жеке бағалаған 20 құптама болады.

Сыналушылар сұрақтың бірінші бөліміндегі (№№1-20) нұсқадағы 4 жауаптың біреуін таңдайды:

1. 
   жоқ;
   
2. 
   болмауы мүмкін;
   
3. 
   болуы мүмкін;
   
4. 
   иә.
   

Екінші бөлім (№№ 21-40) нұсқасындағы жауаптар басқаша:

1. 
   ешқашан,
   
2. 
   кей кезде;
   
3. 
   жиі;
   
4. 
   әрқашан.
   

1. 
   жоқ;
   
2. 
   болмауы мүмкін;
   
3. 
   болуы мүмкін;
   
4. 
   иә.
   

1. 
   ешқашан,
   
2. 
   кей кезде;
   
3. 
   жиі;
   
4. 
   әрқашан.
   

ІІ бөлім сауалнама мәтіні

Алынған деректерді өңдеу және қорытындылау. Құптама тұсына жазылған ұпай қосындысы есептеліп №3,4,6,7,9,12,13,14,17,18, яғни ∑₁, содан кейін қалған сандар қосындысы №1,2,5,8,10,11,15,16,19,20, есептеліп ∑₂, кейіннен мазасыздық деңгейінің көрсеткіші есептеледі.

РМ=∑₁- ∑₂+35

Осылайша тұлғаның мазасыздық деңгейіде есептелінеді, онда:

ТМ=∑₁- ∑₂+35

Онда ∑₁ - ұпай қосындысы – ұпай жауаптары №22,23,24,25,28,29,31,32,34,35,37,38,40;

∑₂ - қалған ұпай қоысндысы №21,26,27,30,33,36,39.

Егер алынған ұпай 30-дан төмен болса, бұл мазасыздықтың төмен деңгейін көрсетеді, 30,45 орташа мазасыздық деңгейі, 46 және одан жоғары, жоғары мазасыздық деңгейін көрсетеді.