Томас Гоббстың философиясы
Гоббстың мемлекеттің пайда болуы туралы теориясы
жүктеу/скачать 280,27 Kb.
|
Философия Гоббса
Гоббстың мемлекеттің пайда болуы туралы теориясыГоббстың күрделі емес гносеологиясы басқа эмпиристік философтардың көзқарастарынан аз ғана ерекшеленді. Гоббс ілімінің бұл бөлігі тереңдігімен емес, шектен шыққан материалистік көзқарасты табандылықпен ұстануымен ерекшеленсе де, оның мемлекеттің пайда болуы туралы теориясы әлдеқайда танымал болды. Мемлекеттің пайда болу теориясын Гоббс әйгілі Левиафан еңбегінде тұжырымдайды. Барлық материалистер сияқты, ол да адамның табиғатынан зұлым және сараң екендігінен шығады. Егер оның жан дүниесіндегі идеалды принциптердің бар екенін жоққа шығарып, ондағы барлық нәрсені тек материалдық мотивтермен түсіндіретін болсақ, адам болмысына басқаша қарау мүмкін емес. Гоббс бастапқы, табиғи қалпында (мемлекет пайда болғанға дейін) адамдар бір-біріне тең болды деп есептейді. Бірақ олардың ашкөз табиғаты мен әрқайсысының өз көршісіне үстемдік етуге ұмтылысының арқасында бұл теңдіктен барлығының барлығына қарсы соғысы ғана (bellum omnium contra omnes) туындауы мүмкін. Осы жалпы соғысқа байланысты қорқыныш пен қауіптен арылу үшін мемлекет құру қажет болды. Ол үшін әрбір жеке адам өзінің еркіндігінен және барлық нәрсеге шексіз құқығынан бас тартып, оны бір немесе бірнеше адамға беруі керек болды. Бұл бас тарту актісі мемлекеттің пайда болуының мәні болып табылады. Гоббс философиясы бойынша барлығының барлығына қарсы соғысының қайта басталуына жол бермеу үшін жеке адамдардың барлық құқықтары толығымен мемлекет меншігіне өтуі керек. Ол шексіз болуы керек және субъектілер оған толығымен бағынуы керек. Басқарудың үш түрінің – демократия, аристократия және монархия – тек монархия ғана мемлекет құрылған басты мақсатқа – азаматтардың қауіпсіздігіне қол жеткізеді. Сондықтан монархиялық жүйе ең жақсы. Жеке азамат мемлекетке қатысты мүлде дәрменсіз және елеусіз болуы керек. Жоғарғы биліктің өкілі заңдардың қайнар көзі ретінде олардан жоғары тұрады, өйткені әділ мен әділетсіз, адал мен арсыз, менікі және сіздікі деген ұғымды өзі анықтайды. Азаматтар мемлекет бейбітшілікті қорғауға қабілетсіз болған жағдайда ғана қарсы көтеріле алады - тек бос деспотизмді қабілеттімен ауыстырып, содан кейін оның пайдасына барлық құқықтарынан қайтадан бас тарту үшін. Жоғарғы билік тек зайырлы істерде ғана емес, сонымен бірге діни догмалар мен культтерді де анықтауы керек. Шіркеу мен мемлекетті бір-бірінен бөлуге болмайды, олар бір-бірінен ажырамас тұтастық құрауы керек. Мемлекеттің шіркеуден басымдығы туралы ілімде Гоббс англиканизмнің негізгі принципін ұстанады.Жоғарғы билік тек зайырлы істерде ғана емес, сонымен бірге діни догмалар мен культтерді де анықтауы керек. Шіркеу мен мемлекетті бір-бірінен бөлуге болмайды, олар бір-бірінен ажырамас тұтастық құрауы керек. Мемлекеттің шіркеуден басымдығы туралы ілімде Гоббс англиканизмнің негізгі принципін ұстанады.жүктеу/скачать 280,27 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|