5 . «Қазақ» атауының шығуы:
1.Көне түрік деректеріне қарағанда «қазақ» атауы Орхон, Енисей жазбаларындағы «қазақ оғлұм» деген сөздегі «ғ»әріпі түсіп қалуы нәтижесінде тұрақталған.Сібір тайпалары тілдерінде «қазақ» сөзі «мықты», «берік», «алып» мағынасын берген.
2 .Шығыс Дешті Қыпшақта «Қазақ» атауы IX-Xғасырларда әлеуметтік мағынада қолданылса, XIIIғасырда Египет мемлекетінің «араб-қыпшақ» сөздігінде «қазақ» сөздігіне «еркін», «кезбе» деген мағына берген.
3. «Қазақ» сөзі көне түрік дәірінде пайда болып, XIIIғасырға дейін ботандық сүйгіш «еркін адамдар» деп қолданылып келген.
4.Өзбек ұлысынан, Әбілхайыр хандығынан, Жәнібек пен Керей сұлтандар қазақ аталып жүрген тайпалар мен көшкенде, оларға алғаш «өзбек-қазақ» деген атау берілген.XVғасырдың екінші жартысында қазақ халқының құрылуына байланысты «қазақ» атауы этникалық сипатқа ие болды.
6 . «Алаш» атауының шығуы: «Алаш» сөзі шамамен IX-Xғасырларда айтылды.Кейбір шежірелерде қазақ атуының орнына қолданылған.Ел аузында: «Атамыз-Алаш, атымыз-қазақ, үш жүздің ұрпағымыз» деген сөз бар.
7 . «Жүз» Қазақ халқының жүзге бөлінуі Қазақ мемлекеті құрылғаннан кейінгі кезде өз жерін қорғау қажеттілігінен туған.
Ш.Уалиханов былай деген: «Қазақ жүздерінің құрылу себебі, олар көшіп-қонып жүрген жерлерінде өз құқықтарын қорғау үшін одақтар құрған.Ол одақ – қазақ жүздері.»
Достарыңызбен бөлісу: |
