Түсінік хат «Абайтану»


сынып Аптасына – 1 сағат, жылына – 34 сағат



бет5/5
Дата06.02.2022
өлшемі45,8 Kb.
#80847
1   2   3   4   5
Байланысты:
Абайтану 10-11

10 сынып
Аптасына – 1 сағат, жылына – 34 сағат





Тақырыптар

С/с

Мерзімі

Қосымша

Ескерту

I жартыжылдық, 16 сағат

І тоқсан, 9 сағат

1

1

Кіріспе. «Мен бір жұмбақ адаммын, оны да ойла»

1










І.

«Абай мұрасының XX ғ. 30-40 жылдары зерттелуі»

2










2

1

Абайтану мәселелері

1




Зерттеушілер пікірі




3

2

Абай еңбектеріне қатысты зерттеулер, ой- пікірлер. 

1







ІІ.

«Абай шығармаларындағы білім, өнер тақырыбы»

6










4

1

Адами қасиеттер туралы ой тұжырымдар

1










5

2

«Талапты ерге нұр жауар»өлеңі. Отыз екінші қарасөзі

1










6

3

«Еңбек етсең ерінбей»

1




Білім, өнер туралы мақал-мәтелдер




7

4

«Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы» өлеңі

1







8

5

Сөз асылы - поэзия

1







9

6

«Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін» өлеңі

1







ІІ тоқсан, 7 сағат

ІІІ.

«Безендіріп жер жүзін тәңірім шебер»

7










10

1

Табиғат лирикасы«Желсіз түнде жарық ай» өлеңі

1










11

2

«Қараша, желтоқсанмен сол бір-екі ай» өлеңі

1










12

3

«Көлеңке басын ұзартып» өлеңі

1










13

4

Абайдың қарасөздеріндегі еңбек туралы таным, толғам

1




«Қарасөздер» жинағы




14

1

Шығармашылық жұмыс

1







15

5

Отыз жетінші қарасөз

1







16

6

«Малға достың мұңы жоқ, малдан басқа»

1










ІІ жартыжылдық, 18 сағат

ІІІ тоқсан, 10 сағат

17

7

«Түбінде баянды еңбек егін салған»

1










IV.

«Қолдан келе бере ме жұрт меңгермек»

6










18

1

«Би екеу болса, дау төртеу болады»

1




Адам өмірі жайлы тұжырымдар




19

2

Үшінші қарасөз

1







20

3

«Көңілім қайтты достан да дұшпаннан да» өлеңі

1







21

4

«Қартайдық қайғы ойладық, ұлғайды арман»

1







22

5

«Қыран бүркіт не алмайды, салса баптап»

1










23

6

«Қартайдық қайғы ойладық, ұйқы сергек»

1










V.

Сыншыл, сатиралық мазмұндағы шығармалары

4










24

1

«Улы сия, ащы тіл» өлеңі

1




Сатира




25

2

«Адасқанның алды жөн арты соқпақ» өлеңі

1










26

3

«Байлар жүр жиған малын қорғалатып» өлеңі

1










IV тоқсан, 8 сағат

27

4

«Сабырсыз, арсыз, еріншек» өлеңі

1










VІ.

Абай аудармалары

2










28

1

Абай және Лермонтов

1




Аудармалар




29

2

«Тұтқындағы батыр», «Өзіңе сенбе, жас ойшыл»

1










VІІ.

Поэмалары

3










30

1

«Масғұт» поэмасы

1




«Мың бір түн» ертегілері




31

2

Поэмадағы шығыстық сарындар

1







32

3

«Әзім әңгімесі» дастаны

1







33

2

Шығармашылық жұмыс

1










34

1

Қорытынды

1










Барлығы

34











Түсінік хат
«Абайтану» курсы Ұлы Абайдың шығармашылық мұрасы – халқымыздың ғасырлар бойы
маңызын жоймайтын рухани қазынасы. Абайды тану, бағалау, насихаттау, оқыту – қоғамдық ой-санада тың серпілістер туғызып, мақсаткерлікке жұмылдырады. Сондықтан заман, уақыт талабына орай Абайды жаңа қырынан тану, ғылыми тұрғыдан тың байламдар жасалуы заңдылық. Ақынның мұрат-мақсаттарын бүгінгі жастарымыздың санасына сіңіру абыройлы борышымыз болмақ.
Жалпы орта білім беру ұйымдарында 11-сыныпқа арналған «Абайтану» курсы оқу пәнінің бағдарламасы 2012 жылы 27 сәуірде бекітілген «Қазақстанның ішкі саясатындағы идеологиялық менеджментті қайта жаңғырту жөніндегі 2012-2013 жылдарға арналған Жалпыұлттық іс-шаралар жоспарының» 41 және 42-тармақтарына сәйкес әзірленді. «Абайтану» курсы оқу бағдарламасы ҚР Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі №115 бұйрығымен бекітілген.
Жалпы білім беретін мектептердің қоғамдық-гуманитарлық және жаратылыстану-математикалық бағыттарындағы 11-сыныпқа арналған «Абайтану» курсының жылдық оқу бағдарламасына 34 сағаттан бөлінген. Оның 31 сағаты бағдарламадағы материалдарды оқуға, 2 сағаты шығармашылық жұмыстарды орындауға, 1 сағаты пән бойынша алған білімдерін жүйелі түрде қорытындылауға беріледі.
«Абайтану» бағдарламасы мектеп оқушыларына Абай шығармашылығының ұлттық әдебиетіміздің өркендеуіне жасаған идеялық-көркемдік ықпалын жан-жақты саралай отырып, терең ұғындырып, Абайтанудың тарихи, ғылыми құнды нәтижелерін танып білуге баулады.
Тақырыптардың өзара сабақтастығы, мазмұны жағынан топтастырылуы, жалғастығын табуы курстың басты ұстанымы етіп алынған.
Курсты оқытудың мақсаты: ұлы ақын шығармалары арқылы елжанды, ұлттық идеологияны бойына сіңірген, халқымыздың әдебиетін, өнерін, салт-дәстүрін, мәдениетін, тілін ұлттық құндылық ретінде бағалайтын, эстетикалық талғамы жоғары, білім, білік, дағдылармен қаруланған, түйген ойларын іс жүзінде өз кәдесіне жарата білетін, ұлттық сана-сезімі қалыптасқан, өркениетті қоғамда өмір сүруге лайықты, терең ойлайтын тұлға қалыптастыру.
Курсты оқытудың міндеттері:

  • қазақ сөз өнеріндегі Абайдың орны мен ақындық болмысын тану;

  • ақын шығармашылығындағы тұлға концепциясына қатысты өзекті мәселелерді айқындау;

  • ғұлама ойшылдың философиялық ақыл-нақыл сөздерінің мән-мағынасын ашып, тәлімгерлік тағылымын үлгі ету;

  • ақынның қарасөздері, өлеңдері мен поэмаларындағы ақындық биік мұрат, адамгершілік идеяларын таныту;

  • ақынның туындыларын оқыту арқылы оқушылардың ұлттық танымын қалыптастыру, шығармашылық қиялын дамыту, автордың ұстанымын түсінуге баулу;

  • Абайдың ғылым, білім, өнер, тәрбие мәселелері туралы айтқандарын оқыту арқылы жастарды өмірден өз орнын табуға шақыру.

Курс жүктемесінің көлемі:
11-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағатты құрайды
Курс бойынша білім алушылардың оқу жетістігін ағымдық бағалау, сондай-ақ емтихан жүргізілмейді.
Ұлы Абайдың шығармашылық мұрасы – халқымыздың ғасырлар бойы маңызын жоймайтын рухани қазынасы. Абайдың сөзі – қазақтың бойтұмары, Абайды тану, бағалау, насихаттау, оқыту – қоғамдық ой-санада тың серпілістер туғызып, мақсаткерлікке жұмылдырады. Заман, уақыт талабына орай Абайды жаңа қырынан тану, ғылыми тұрғыдан тың байламдар жасалуы – заңдылық. 
Бағдарламада:

  1. Абай мұрасының XX ғасырдың 30-60 жылдарындағы зерттелу жайы қарастырылды;

  2. Ақынның өмір жолынан, туып-өскен ортасы мен әдеби мектебі, тәлім-тәрбиелік мәні зор қарасөздері, өлеңдері, аудармалары мен поэмалары, поэзияға қойған биік мақсаттары, қазіргі абайтанудағы өзекті мәселелер топтастырылып берілді;

  3. Абай шығармашылығындағы тұлға болмысы, толық адам танымдарының идеялық-көркемдік ұстаным негізіндегі байламдарын байыпты бағдарлауға назар аударылды;

  4. Абайдың талантты ақын шәкірттерінің шығармашылығына көңіл бөлінді;

Бағдарлама Абай Құнанбайұлының:

  • қазақ әдебиетінің көшбасшысы ретіндегі құбылыстық сипатын:

  • ақындық әлемін, өлең өнеріндегі қайталанбас өзгешелігі мен шеберлігін;

  • шығыс пен еуропа, орыс әдебиеті классиктерінің туындыларымен жете танысуын және оның шығармашылық, ақындық өнеріне игі ықпалын тигізіп, поэзия мен қарасөз жанрында теңдессіз дүниелер тудырғандығын;

  • Абайдың әдеби мұрасының аударма арқылы дүниежүзі халықтары әдебиетінің алтын қорына қосылған жәдігер туындылар екендігін;

  • Абай шығармашылығының ұлттық әдебиетіміздің өркендеуіне жасаған идеялық-көркемдік ықпалын таныту.

Оқушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар:
11-сыныптардың соңында оқушылар:
1) ақын өмір сүрген дәуірді және халық ауыз әдебиеті шығармаларын оқып, үлкендерден естіп, жадына тоқығандығын білуі;
2) шығыс, батыс және орыс әдебиеттерінің інжу-маржандарын оқып танысқандығын білуі;
3) ақын мұраларының зерделенуі мен абайтану ғылымының қалыптасу тарихын, кезеңдерін білуі;
4) ғұлама ойшылдың ғылым, білім, өнер, ел билеу, тарих, қоғамдық құрылыс, азаматтық көңіл күй, табиғат көрінісі, махаббат, діни таным тақырыбында және сыншылдық көзқараста жазылған философиялық қарасөздерінің, өлеңдерінің, поэмаларының, аудармаларының мән-мағынасын, маңызын түсінуі;
5) ақынның ән мен күй өнері хақындағы пайымдауларын түсінуі;
6) қазіргі абайтану ғылымының даму бағыттарын, абайтану – қазақ әдебиеттану ғылымының бір саласы екендігін білуі;
7) Абайдың «Толық адам» философиясы мен «Иманигүл», «Хауас», «Жәуанмәртлік» ілімдері туралы білулері:
8) ұлы ақынның философиялық ақыл-нақыл сөздерінің маңыздылығын, мән-мағынасын түсінуі;
9) ақынның қазақ поэзиясына енгізген жаңалығын, аудармашылық шеберлігін танып білуі;
10) абайтану бойынша курс жұмыстарын, ғылыми жобалар жаза білуі;
11) абайтануға қатысты ғылыми әдебиеттермен жұмыс істей білуі; 
12) оқушы өзіне қажетті материалдарды интернет арқылы тауып, пайдалана білуі;
13) Абай атымен байланысты ғылым және өнер ордаларымен шығармашылық қарым-қатынасқа түсе білуді меңгерулері тиіс. 
Оқушылардың «Абайтану» курсы таңдау пәні бойынша игерген білімдерінің нәтижелері:
1) Абай шығармаларының зерттелуін және ақынның өлең, қарасөз, поэма жазудағы суреткерлік өнері мен аударма жасаудағы шеберліктерін білуі;
2) өлеңдері, қарасөздері, поэмалары, аудармаларының тақырыбын, идеялық негізін, маңызын талдай отырып, суреттеу шеберлігін айқындай алуы;
3) философиялық тұрғыдан жазылған қарасөздерінің тақырыптарын, ондағы авторлық ұстанымдарды және маңызын көрсете білуі;
4) ақын аудармаларының ұлттық көркем ойды байытып, шағын уақиғалы поэма жазудағы шеберлігін білуі;
5) Абай өлеңдерін талдай отырып, суреткерлік шеберлігін, ақындық қуатын, көркемдік шешімін, қазақ өлеңіне енгізген жаңалығын айқындай білуі тиіс. 


11 сынып
Аптасына – 1 сағат, жылына – 34 сағат





Тақырыптар

С/с

Мерзімі

Қосымша

Ескерту

I жартыжылдық, 16 сағат

І тоқсан, 8 сағат

1

1

Кіріспе. «Абайтану» курсы туралы түсінік

1










2

1

Қазіргі абайтану мәселелері

1










І.

«Білімдіден шыққан сөз»

2




Білім, өнер туралы мақал-мәтелдер




3

1

Оқу, білім, ғылым турасындағы туындылары

1







4

2

«Өзіңнен өзің есеп ал» 

1







ІІ.

«Қалың елім, қазағым, қайран жұртым»

7










5

1

«Осы мен өзім қазақпын»

1










6

2

«Қалың елім, қазағым, қайран жұртым»

1










7

3

«Жақсылық өзі тұрмайды»

1




Философиялық тұжырымдар




8

4

«Бөтен елде бар болса»

1







ІІ тоқсан, 8 сағат

9

5

«Сегіз аяқ» өлеңі

1










10

6

«Ішім өлген, сыртым сау»

1










11

7

«Қажымас дос халықта жоқ» өлеңі

1










ІІІ.

«Абай - сатирик»

4




Сатира




12

1

«Болыс болдым, мінеки», «Мәз болады болысың»

1










13

2

«Көзінен басқа ойы жоқ», «Менсінбеуші ем наданды»

1




Ирония




14

3

«Бойы бұлғаң»

1










15

1

Абайдың қарасөздері

1




«Қарасөздер» жинағы




16

4

Қырық бірінші қарасөз.

1







ІІ жартыжылдық, 18 сағат

ІІІ тоқсан, 10 сағат

IV.

«Махаббатсыз дүние бос»

4










17

1

«Қор болды жаным», «Ғашықтық, құмарлықпен ол екі жол

1




Махаббат лирикасы




18

2

«Сен мені не етесің»

1










19

3

«Білектей арқасында өрген бұрым»

1










20

4

«Қақтаған ақ күмістей кең маңдайлы»

1










V.

«Алла мінсіз әуелден, пайғамбар хақ»

7




Сопылық ілім




21

1

«Өзін таныған Алланы таниды»

1







22

2

Жүсіп Баласағұн, Ахмет Йасауи және Абай үндестігі

1




Жүсіп Баласағұн




23

3

«Толық адам» ілімі

1







24

4

Абай іліміндегі «Хауас» мәселесі

1










25

5

«Өлсе, өлер табиғат, адам өлмес» -қарасөздердегі діни танымдар

1




Ахмет Йасауи




26

6

«Осы үш сүю болады имани гүл»

1










IV тоқсан, 8 сағат

27

7

«Иманигүл» философиясы

1










VІ.

«Қазақтың бас ақыны»

5










28

1

А. Байтұрсынұлы «Қазақтың бас ақыны» мақаласы

1




«Қазақтың бас ақыны»




29

2

Абай өлеңдерінің тілі

1







30

3

Абайдың қазақ поэзиясына енгізген жаңалықтары

1




Өлең құрылысы




31

4

Абайдың ақындық мектебі

1







32

5

Абайдың таланты шәкірттері

1




Шәкірттер




33

2

Шығармашылық жұмыс

1










34

1

Қорытынды

1










Барлығы

34











Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет