Лизосомалар (грекше “лизео” – ерітемін, “сома” – дене) – 1954-1955 жылдары Де Дюва (АҚШ) лабораториясында жануарлар клеткасын зерттеу барысында табылған. Көлемі 0,5-2 мкм, цитоплазмадағы ең ұсақ денелер. Оны биохимиялық зерттегенде, оның құрамында 10 ферменттің бары анықталды. Бұл ферменттер қышқыл ортада заттардың сумен қосылысының ыдырауын тездетеді.
Электрондық микроскоппен қарағанда, сыртын бір қабат мембрана қаптап тұратыны байқалған, ішкі құрылымы әр түрлі талшықты түйірлер, кейде мембраналы стромаға толы.
Лизосома ас қорытуға және клеткадағы кейбір ыдыраған заттарды шығарып тастауға қатысады.
Ол клетканың бетіне үнемі ферменттер бөліп отырады.
