Вестник Евразийского национального университета им. Л. Н. Гумилева, Серия Политические науки. Регионоведение. Востоковедение. Тюркология



Pdf көрінісі
бет31/45
Дата27.07.2020
өлшемі0,55 Mb.
#75631
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   45
Байланысты:
Cөз мәнін талдап оқыту

Мысалдар:  

1.  Әй  дер,  ажа,  қой  дер  қожа  жоқ  «Бассыздық,  тәртіпсіздік  туралы  айтылады, 

ешқандай ұйымшылдық жоқ, басалқы айтар кісісіз өткен деген мағынада қолданылады» 

[2, 22]. 

Қазақ тілінің түсіндірмелі сөздігінде ажа сөзі «үй іші, ауыл-аймақтағы бас көтерер 

ақылшы адам» деп түсіндірілген [3, 19]. 

Біз де түркі тілдері деректерін негізге ала отырып, бұндағы ажа сөзін «ана, әже, 

үйдің үлкен адамы» деп аударып бере аламыз. Салыстырыңыз: 

Енисей ескерткішінде aчa “туыс” (E.41/7) [4, 4]; Диуани Лұғат ат-түрк ескерткішінде 



ачы “кемпір, апа, әже” (DLT 56/12) [5, 538]; Шағатай жазба ескерткіштері тілінде aчa “әйел 

адам, ана”; aжы “ана, үлкен жастағы әйел”.    

 Ұйғыр тілінде aчa “әпке” (YUTS 2013: 2); өзбек тілінде очa “әже” (УРС 1959: 310); 

қырғызшада эдже “әпке” (KS 2011: 320); алтайдың телеут диалектісінде ача “аға, көке” 

(TelAS 2000: 1); тува тілінде ача “әке” (ТувРС 1968: 77).  

Сайып  келгенде,  сүйіп  оқитын,  жатқа  айтатын,  халық  тарапынан  жиі  айтылатын 

фразеологизмдерде  арнайы  түсіндіруді  қажет  ететін  сөздер  кездеседі.  Солардың  бірі 

жоғарыда талданған тұрақты тіркестегі ажа сөзі. 






Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   45




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет