Лекарственные средства ветеринарии. Д.К.Червяков, П.Д.Евдокимов

1. 
   тазалау клизмасы.
   
2. 
   Дәрі жіберу клизмасы.
   
3. 
   Жасанды көректендіру клизмасы.
   

І.Тазалау клизмасы. Клизманың бұл түрінде тік ішекті керексіз заттардан тазартады. Ол ұшің алдымен қолмен, содан кейін Эсмарка ыдысьгмен, не бүріккіш арқылы жылы су жіберіп жуып тазалайды.

2Дәрі жіберу клизмасы. ЕмдДк ретінде төмендегідей дәрілерді пайдалануға болады:

- зарарсызданді^атъш дәрілер (күйдіргіш калий, күйдіргіш натрий, сода ертшділері, лизол, фураггшшн және т.б.);

- бүркеуіш заттар (желатин, крахмал және т.б.).

- сіңіргіш заттар (белсендірілген комір, талък, ақ балшық);

• 
  іш өткізетін дәрілер (глаубер түзы, ағьглшъпі түзы^ физосттплион, каломель, кастор майы, фенолфталеик, вазелин);
  
• 
  тұтастырғьші, быпзьістытяъпд дәрілер (танин, таішоформ, танальбин және т.б.)
  

Жиі пайдаланьшатьш дәрі-дөрмектер: глюкоза ертіндісі, жүмыртқа, шай, түздар, қайнатпалар, АБК, ПАБК, сүт, гидролизин, ашшопешнд, витаминдер және т.б.

Жібершетін сүйъп<тардьщ мөлшеріне қарай клизмалар терең және шікроюшзма болып бөлінеді. Бір ретте жылқылар мен сиырларға 20 л-ге, қойларға 3 л-ге, шошқаларға 1,5 л-ге, иттерде 1 л-ге дейін сұйық жіберуте боііады. Осьшдай мөлшерде жіберілетін ертіндінің емдік әсері негізінен бірінші күні боладыТік ішекке сүйықіы жіберу үшін алдымен оған тазалау клизмасын жасаидъі. Содан кейін зарарсьіздандьірьглған, вазелин майымен майланған тампонаторларды пайдалануға болады. Олар сүйықтың кері ағуына кедергі болады да, жіберілген еглінді тоқ ішектердш алдьіңғьі бөліктеріне дейін барады. Малдәрігерлік тәжірибеде тері мен резинадан түратын Меликсетян, резинадан жасалған Целищевтің, темірден істелген Майердің ташюнаторлары жиі қолданыладьі. Әсіресе Майердің темір тампонаторы ішектердің атониясьвдда, химостаз, копростаздарда жақсы нәтиже береді.

Ішектерде нәжіс қатып, оның болінуі қиындағанда тазалау клизмасы үшін қолданылатын суға аздап глидерин, не өсімдік майгян қосып, жылулыгьш дене қызуындай етіп жіберген жон. Бұл дәрілер ішектердің кілегей кдбықтарындағы нерв рецепторларьш тітіркендіру арқьшы олардың жиырылуьш күшеіггіп, нәжісті сүйылтьш, бөлінуін жылдамдатады. Нәжісті сұйылтьш, болигуін жыддамдату утпін өсімдік, вазелин майларьш, глицериңді, орта түздардың 2-3 пайъізды егяіңділерін де пайдалануға болады. Ірі малдарға тік ішек арқылы 35 °С-ға дейін жылытьшган 2 л, ал үсақ малдарға 50-300 мл-дей май егліндісін жіберуге болады. Май жібергеннен кейін малдьщ гік ішегінің сьіглқы аузын қүйрығымен 15 мин. жауъш, қысьш ұстап тұрган жөн.