Алматы «Сардар» баспа үйі


Қазақ этимологиясының алғашқы ғылыми негіздері



Pdf көрінісі
бет27/144
Дата01.06.2020
өлшемі1,52 Mb.
#71999
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   144
Қазақ этимологиясының алғашқы ғылыми негіздері
Қазақ  тіл  біліміндегі  этимологиялық  зерттеулердің  нəр  алар  бас-
тау-бұлағы,  тарихы  қазақ  тіліне  қатысты  жазылған  алғашқы  зерттеу 
еңбектерден басталады. Революциядан бұрын жарық көрген еңбектердің 
ішіндегі  ең  құндыларының  бірі – П.М.Мелиоранскийдің  «Краткая 
грамматика казах-киргизского языка»
29
 деп аталатын екі бөлімді еңбегі. 
Бұл  еңбектің  құндылығы  жөнінде  Р.Ғ.Сыздықова  былай  деп  жазады: 
«Во  всей  литературе,  относящейся  к  изучению  казахского  языка  в 
дорреволюционный период, особо выделяются труд выдающегося уче-
ного,  тюрколога-лингвиста,  профессора  Петербургского  университета 
Платона  Михайловича  Мелиоранского  «Краткая  грамматика  казах-
киргизского языка» в двух частях, изданная в 1894-1897 гг. Эту граммати-
ку  акад.  А.Н.Кононов  считает  одним  из  трудов,  вошедших  в  основной 
фонд  исследований  по  тюркологии»
30
.  Автор  осы  кітаптың  бірінші 
бөлімінде («Фонетика и этимология»
31
) қазақ тіліндегі бірнеше сөздің түп-
төркінін  сөз  қылады: «Лингвистическое  чутье  позволило  ученому  сде-
лать  ряд  тонких  и  точных  наблюдений.  Он  отметил,  например,  обрат-
ное  сингармонизму  действие  гласных  в  образованиях  типа  бүгін<бұл 
+ күн (уподобление не по начальному слову, а по второму), выражение 
совместного  действия  формой  взаимного  залога,  трансормацию  форм 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   144




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет