Атты Республикалық ғылыми конференция материалдарының жинағы 4 сәуір 2022 жыл
Функционалдық сауаттылықты дамытудың тиімді жолдары
жүктеу/скачать 12,12 Mb. Pdf көрінісі
|
collection-of-the-conference-chemistry
| Функционалдық сауаттылықты дамытудың тиімді жолдары.
Функционалдық сауаттылық бұл, адамдардың әлеуметтік, мәдени, саяси және экономикалық қызметтерге белсене араласуы, яғни бүгінгі жаһандану дәуіріндегі заман ағымына, жасына қарамай ілесіп отыруы. Зерттеушілердің болжамы бойынша адамдардың сауатсыздық деңгейінің төмендеуі, оларға дұрыс білім беріп, тиянақты оқытпаудан, оқырман болуға үйретпеуден болған көрінеді. Мысалы шахталарда қауіпсіздік ережені сақтамай жарылысқа тап болу, сақтанбау, ұқыпсыздық апаттар: мұның бәрі химия пәнін функционалдық сауаттылықтың, ережені дұрыс оқымағандықтан, түсінбегендіктен, санаға сіңірмегендіктен орын алып отыратын сияқты. Оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын аттыру үшін мұғалім шебер болуы керек. Ол баланы қалай оқыту, оның сабаққа деген ынтасын қалай ашуға болады деген сұрақтар төңірегінде жұмыс жасауы тиіс. Мысалы, «Мұнай өндіру және мұнай- химия өнеркәсібі» тақырыбында - Қазақстанның ең жас өнеркәсіп саласы, дұрыс ұйымдастырылған мұнай және газ өнеркәсібі біздің ұлттық экономикамыздың өркендеуіне, жалпы халықтық әлеуметтік тіршілігінің жақсаруына септігін тигізері сөзсіз, оқушының мұнай жайлы функционалдық сауаттылығын, қажеттілігін өтейтін заман талабына сай – химия пәнінің оқытушы ұстаздың міндеті болып табылады. Жалпы функционалдық сауаттылық деген ұғымды таратып айтар болсақ, адамдардың (жеке тұлғаның) әлеуметтік, мәдени, саяси және экономикалық қызметтерге белсене араласуы және өмір бойы білім алуына ықпал ететін базалық факторы. Сонымен, функционалдық сауаттылық адамның мамандығына, жасына қарамастан үнемі білімін жетілдіріп отыруы. Мұндағы басшылыққа алынатын функционалдық сапалар: белсенділік, шығармашылық тұрғыда ойлау, шешім қабылдай алу, өз кәсібін дұрыс таңдай алуға қабілеттілік, т.б. Ұлттық жоспардың жоғарыда аталған мақсат, міндеттерін жүзеге асыруда төмендегідей тетіктері (механизмдері) нақтыланып, мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту үшін білім беру жүйесінде басшылыққа алынады. Олар: • білім беру мазмұны (ұлттықстандарттар, оқубағдарламалары); • оқыту нысандары мен әдістері; • білім алушылардың оқудағы жетістіктерін диагностикалау мен бағалау жүйесі; •мектептен тыс, қосымша білім беру бағдарламалары; • мектепті басқару моделі (қоғамдық-мемлекеттік нысан, мектептердің оқу жоспарын реттеудегі дербестігінің жоғары деңгейі); • барлық мүдделі тараптармен әріптестікке негізделген достық қалыптағы білім беру ортасының болуы; Оның алғашқысы – оқыту методологиясы мен мазмұнын түбегейлі жаңарту. Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартын (МЖБС) жаңартудан бастау алуға тиіс. Ол үшін мұғалім білім алушының бойына алған білімін практикалық жағдайда тиімді және әлеуметтік бейімделу үдерісінде пайдалана алатындай негізгі құзыреттіліктерді сіңіруі керек. Олар: басқарушылық (проблеманы шешу қабілеті); ақпараттық (өз бетінше ақпараттар көздері арқылы үнемі білімін көтеріп отыруы, сол арқылы танымдық қабілетін ұштау); тұлғалық ( өзін жеке тұлға ретінде қалыптастыруға қажетті білім, білік, дағдыларды игеру, болашақ өзі таңдаған кәсібін өзі анықтау, оның қиыншылығы мен күрделілігіне төзімді болу); технологиялық (әр азамат өз мамндығына қарай ақпараттық технологияларды, сандық технологияны, білім беру технологияларын сауатты пайдалануы). пәндік құзыреттіліктерді (әр пәннің мазмұны арқылы) меңгеруі тиіс. Бұл тұрғыда да біз, алаш арыстарының бірі Ж.Аймауытов ағартушы: « Балаға ең қымбат, ең жылы, жақын нәрсе – туған жері, туған жерінің құбылыстарын білу балаға өте қызық. Егеменді еліміздің халық шаруашылығын дамытудың маңызы, оның материалдық-техникалық базасын нығайтудың өзекті проблемаларын шешудегі, қоғамдық өндірістің тиімділігін арттырудағы, еңбекшілердің материалдық және мәдени деңгейін көтерудегі химия ғылымының маңызы мен ролі өте зор. Себебі ғылымдар жүйесінде жүктеу/скачать 12,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|