88
4 МЕМЛЕКЕТТІК ҚАРЖЫНЫ БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІН ТАЛДАУ НӘТИЖЕЛЕРІ
БОЙЫНША ҚОРЫТЫНДЫЛАР
2.9
4.1
МЕМЛЕКЕТТІК
ҚАРЖЫНЫ
БАСҚАРУ
ТИІМДІЛІГІН
КЕШЕНДІ БАҒАЛАУ
I - бөлім: бюджеттің дұрыстығы (PI 1-3)
1. PEFA (В, С + және С тиісінше) әдіснамасының алғашқы үш көрсеткіштерін бағалау
Қазақстандағы бастапқы бекітілген мемлекеттік бюджеттердің дұрыстығында
кемшіліктерін көрсетеді. Нақты жиынтық шығыстарда (PI-1) және шығыстар
құрылымында (PI-2) ауытқу есепті кезең ішінде нақты және жоспарланған кірістер
арасындағы алшақтық сияқты елеулі болып табылады. Алайда, күтпеген жағдайлар
кезінде резервтерді барынша аз пайдалану оң жағдайлардың бірі болып табылады.
Үлкен ауытқуларға әсер ететін факторлардың бірі жылдық бюджет жобасын
Парламентке, яғни 1 қыркүйектен кешіктірмей (бюджеттік жыл басталғанға дейін төрт
ай) ұсыну болып табылады. Бұл дәстүрлі түрде бюджеттік нақтылауға
(парламентшілердің мақұлдауын талап ететін түзетулерге) әкеледі, олар ағымдағы
бюджеттік жылы жеткілікті ерте (әдетте, бірінші тоқсанның соңына қарай) енгізіледі.
Жыл ішінде әдетте нақты көрсеткіштерді бастапқы бекітілген сомамен емес, қайта
қаралған бюджеттік деректермен салыстыру жасалып отыратыны атап өту қажет.
Осылайша, бұл бюджетті орындау көрсеткіштерінің жылдың соңына 100 процентке
өте жақын болатынына ешкім таңданбайды.
2. Кірістерге қатысты (PI-3), нақты кіріс қарастырылып отырған үш жылдың екі
жылының бюджетінен асып түсті. РБ кірістерінің жартысына жуығы ҚРҰҚ
аударылатын көмірсутегі бойынша алынған кірістерден түседі, олардың кепілдік
берілген сомасы 2021 жылдан бастап 2 трлн. теңгеден аспауы тиіс. РБ кірістерінің
екінші жартысы-бұл барлық салық түрлері бойынша алынатын салық түсімдері. Мұның
өзінде барлық негізгі салықтардан түскен табыстар құбылмалылықты және әлемдік
экономика мен нарықтардың жай-күйіне тәуелділікті көрсетті.
Достарыңызбен бөлісу: