Дәріс-4
Мал азығын даярлау цехтары
1.Жеп-шөп цехтарының жіктелуі
2.Жемшөп цехы жабдықтарының комплекстері
3.Жылжымалы азық таратқыштар
1.Ауыл шаруашылығындағы азық дайындайтын кәсіпорындар өңделетін мал азықтарының қасиетіне сәйкес негізінен мынадай екі топқа бөлінеді
Бірінші топтағы азық дайындайтын кәсіпорындар (зауыттар, цехтар, агрегаттар) негізінен ұзақ уақыт бойы сақталатын құрғақ жемді сусымалы, түйіршіктелген немесе жентектелген, құрама азық, үстемелік азық, шөп ұны, толық рационды азық қоспасы түрінде дайындайды (кесте).
-кесте - Толық рационды азық қоспасын дайындайтын жемшөп цехтарының техникаэкономикалық көрсеткіштері.
К ө р с е т к і ш і
|
Жемшөп цехтарының типтік жоба бойынша салынған көрсеткіштерінің шамасы
|
№
|
№
|
№
|
№
|
№ 814
- 135
|
Бір сағаттағы өнімділігі, т
|
|
|
|
|
|
Бір жылда өндіретін азық көлемі, мың,т
|
,
|
,
|
,
|
,
|
,
|
Орнатылған электр жүйелерінің қуат, кВт
|
|
|
|
|
|
Бір тонна азық дайындауға жұмсалған электр қуаты, кВт, сағ/т.
|
|
|
|
|
|
Бір сағат ішінде жұмыс істеуге қажет бу мөлшері, кг
|
|
|
|
|
|
Бір тонна жем азықты дайындауға жұмсалған өндіріс шығыны, сом.
|
,
|
,
|
,
|
,
|
,
|
Еңбек шығыны, сағ.
|
,
|
,
|
,
|
,
|
,
|
Цехтарды салуға жұмсалған қаржы, мың теңге.
|
|
|
|
|
|
Бірінші топтағы жем азық цехтарының технологиялық желілердің жұмысы мал фермаларының күн тәртібіне сәйкестендірілмей істей береді. Бірақ бұл цехтардағы азық дайындау технологиясының ауытқуына жол берілмеуі тиіс.
Екінші топтағы кәсіпорындар /цехтар/ негізінен ылғалды жем азықты дайындап, оны малға кешіктірмей беруге арналған. Бұл топтағы цехтар мал түріне арналып немесе әмбебап болып салынады. (, , кестелер).
Белгіленген орталық жобаның қалауымен Гипронильхоз мекемесі ірі қара мал мен сиыр фермалары үшін төрт жем азық цехтарының жобасын ұсынды.
-кесте - Ірі қара мал фермаларына арналған жемшөп цехтарының техникаэкономикалық көрсеткіштері
К ө р с е т к і ш т е р і
|
Типтік жоба бойынша салынған жемшөп цехтарының көрсеткіш шамалары
|
№
|
№ 801-460
|
№ 801-461
|
Фермадағы ірі қара мал басының саны, бас
|
...
|
...
|
...
|
Жемшөп цехының ауданы, м
|
|
|
|
Өнімділігі, т/сағ.
|
. . .
|
. . .
|
. . .
|
Орнатылған электр қондырғыларының қуаты, кВт.
|
|
|
|
Бір тонна араластырылған азық дайындауға жұмсалған еңбек шығыны, сағ.
|
,. . .,
|
,...,
|
,. . .,
|
-кесте - Қой фермаларына арналған жемшөп цехтарының техникаэкономикалық көрсеткіштері
К ө р с е т к і ш т е р і
|
Типтік жобамен салынған жемшөп цехтарының көрсеткіш шамалары.
|
№
803-150С
|
№
803-171 және
С
|
Мыңбаев атындағы
тәжірибе шаруа шылығының жемшөп цехы
|
Өнімділігі, т/сағ.
|
,
|
|
. . .
|
Орнатылған электр қондырғыларының қуаты, кВт
|
|
|
|
Бір тонна азық дайындауға жұмсалған еңбек шығыны, сағ
|
,
|
,
|
,. . .,
|
-кесте - Шошқа фермаларына арналған жемазық цехтарының техникаэкономикалық көрсеткіштері
Көрсеткіштері
|
Типтік жобамен салынған жемазық цехтарының көрсеткіш шамалары
|
№ 802-2116
|
№ 802-2117
|
№ 802-2118
|
№ 802-120
|
№ 802-119
|
Фермадағы шошқа саны, бас.
|
|
|
|
/
|
/
|
Цехтың ауданы, м
|
|
|
|
|
|
Электр қондырғылары ның, кВт
|
|
|
|
|
|
Жұмысопера торлар саны
|
|
|
|
|
|
Жемшөп цехы жабдықтарының комплекстері
Мал азығына жарайтын пішен түрлерінің бәрін өңдеп, нәрлендіріп беру үшін республика шаруашылықтарында қазіргі уақытта мыңнан аса жемшөп цехы жұмыс істейді. Түйршектер, жентектер жасайтын, пішенді турап, булап, араластырып беретін комплект жабдықтар бар. Солардың бәрі толық қуатында жұмыс істейді, қыс кезінде миллион тоннадан астам пішенді өңдеп беруге, сонша мөлшерде жұғымды азық әзірлеуге болады.
Ірі қара малға арналған көп компонентті ылғалданған толық рационды азық қоспаларын дайындау үшін өндірістен КОРК, КОРКА, КЦК, КЦК комплекті жабдықтары шығарылуда.
КОРК және КОРКА жабдықтарының комплектісі ... сауын сиыры бар немесе бас бордақыланатын ірі қара комплекстері мен фермаларында толық рационда азық қоспаларын дайындауға арналған. КОРК жабдығының комплектісі рационның негізгі компоненттерін қабылдау және жинақтау, тамыр жемістілерді тазалау, жуу және турау, дайындалған компоненттерді араластыруға мөлшерлеп беру, оларды араластыру және дайын азық қоспасын беру сияқты технологиялық операцияларды сапалы атқарады. Комплекті құрама ірі сабақты жемшөп, тамыр жемістілер, қоректі ертінділер, күшті жем, сондайақ азық қоспаларын жинау, араластыру және беру сияқты бес технологиялық желілер кіреді.
Комплектінің бір сағаттағы өнімділігі тонна дайын азық қоспасы, дайындалған азық қоспасының ылғалдылығы пайыз, ал электр қондырғыларының толық қуаты кВт.
КОРК комплектісі орнатылған жемшөп цехының жобасы суретте көрсетілген.
сурет. КОРК жабдықтарын орналастыру схемасы
ПЗМ, қоректендіргіші сүрлем транспортері ,ЛИС қондырғысы ИКМ қондырғысы мөлшерлегіш күшті жем бункерлері транспортер өтетін сәкі басқару пульті ИСК ұсатқышараластырғыш азық таратқыш ,жинағыш транспортерлер байытқыш ерітінді жабдығы ОМК ТК,Б транспортері.
Унифицияланған КЦК, КЦК жемшөп цехы жабдықтарының комплектісі . . . сауын сиыр немесе . . . бас бордақыланатын ірі қара комплекстері мен фермаларында толық рационда азық қоспаларын тасқынды түрде дайындауға арналған. Комплекті жабдықтары мен машиналары төмендегідей тасқынды технологиялық линияларды құрайды
. Ірі сабақты азықтар (сабан, пішен) қабылдайтын және мөлшерлеп беретін
. Сүрлем немесе пішендеме қабылдап, мөлшерлеп өңдеуге беретін
. Тамыртүйнек жемісті қабылдап тазалап, жуып, турап және мөлшерлеп беретін
. Қант қызылшасы қалдығын (жем) қабылдап, мөлшерлеп беретін
. Күшті жем (құрама жем) қабылдап, ұнтақтап және мөлшерлеп беретін
Құнарлы ертінділер әзірлейтін
. Рацион қоспаларын жинап, араластыратын және дайын азықты азықтаратқышқа беретін.
Комплектінің бір сағаттағы өнімділігі ... тонна ылғалдылығы пайыз дайын азық қоспасы, электр қондырғыларының қуаты кВт.
Қой фермалары үшін толық рационда ылғалды азық қоспасын дайындауға арналған КЦО жемшөп цехтарының комплектілері шығарылады. Бұл комплектілерімен жабдықталған цехтар бас аналық қойларға арналған. Қойға толық рационды қоспа азық және түйіршіктер даярлау үшін КЦО және КЦО қондырғылары шығарылады.
КЦО комплектілерінің технологиялық жүиелері мен жұмысы КОРКА қондырғысының жұмысына ұқсас, ал КЦО және КЦО комплектілерінің мынадай тасқынды желілері бар
. Ірі сабақты азықтар қабылдайтын және мөлшерлеп беретін
. Сүрлем және пішендеме қабылдайтын және мөлшерлеп өңдеуге беретін
. Ірі сабақты және көк балауса азықтарды бірге турайтын
. Жем (құрама жем) қабылдап, ұнтақтап және мөлшерлеп беретін
. Кұнарлы ертінділер әзірлейтін
. Жемшөпті түйіршіктейтін, жинап тарататын
. Рацион қоспаларын араластыратын және дайын азықты азықтаратқышқа беретін.
Шаруашылықтарда арендалық қарымқатынас дамуына сәйкес, қазір көптеген шағын шаруашылықтарға, жеке адамдарға берілуде. Осы шағын мал фермалары үшін қазір КОРК комплекті жабдықтары шығарыла бастады (сурет).
КОРК комплектісі көп компонентті ылғалды азық қоспасын дайындауға арналған. Комплект . . . сауын сиыр және бас бордақыланатын ірі қара мал фермаларында қолданылады. Ірі сабақты сусымалы, тайланған және буылған азық транспортермен әкелініп ПДКф қоректендіргішмөлшерлегіштің қабылдағыш қорабына салынады. Мұнда ірі сабақты азық ұсақталып және мөлшерленіп ТСМ жинағыш транспортеріне, одан әрі тура ИСКА ұсатқыш араластырғышқа беріледі. ИСКА агрегатында ұсатылған азық пневмолақтырғыш және пневмоқұбыр арқылы бункермөлшерлегішке салынады. Күшті жем ЗСК шнегішімен КОРК... бункеріне салынады. Тамыр түйнек азық қабылдағыш қорабына салынып, ИКМф ұсатқышында жуылыптуралып КОРК.. бункермөлшерлегішіне беріледі.
сурет. КОРК азық цехының технологиялық схемасы
пневмолақтырғыш пневмоқұбыр сұйық азық үстемесін дайындайтын жабдық ТС транспортері тамыр-түйнек жеміс букермөлшерлегіші ИКМф ұсатқышы қоректендіргіш сабан бункермөлшерлегіші ПДКф қоректендіргіш мөлшерлегіш күшті жем бункермөлшерлегіші жинауыш ТСМ транспортері ИКСА ұсатқышараластырғыш.
Цех жұмысқа қосылғанда әуелі пневмолақтырғыш, ұсатқышараластырғыш ИСКА және жинауыш транспортер жұмысқа қосылады, содан кейін жинауыш транспортерге ұсатылған ірі сабақты азық, сүрлем немесе пішендеме, күшті жем және ұсатылған тамыр түйнек жемісті қабаттап салады. Көп қабатты азықтар массасы және сұйық азық үстемесі ИСКА қондырғысының камерасына беріледі. Ылғалданған, ұсатылған және араластырылған азық қоспасы КОРК.. пневмолақтырғышы көмегімен азықтаратқышқа салынады. Шаруашылықтардағы . . . сиырды немесе бас бордақыланатын ірі қара мал бар фермалар үшін көп компонентті ылғалды азық қоспасын дайындайтын КР комплектісі шығарыла бастады.
КР комплектісіне (асурет) мынадай ағынды технологиялық линиялар кіреді Ірі сабақты азықты қабылдап және мөлшерлеп беретін (екі КТУ. қоректендіргіш, ленталы ТЛК жинауыш транспортер және МВ электромагнит) күшті жем қабылдайды және мөлшерлеп беретін (БСК бункері, КОРК..мөлшерлегіші) карбамид және меласса дайындап беретін (СМ.) тамыртүйнекжемісті қабылдап, жуып және мөлшерлеп беретін барлық азық компоненттерін араластырып және дайын азық қоспасын тиеуге беру (ТК. транспортері, АПКА агрегаты).
КР комплектісінде (бсурет) ТК. транспортері орнына ожаулы транспортертиегіш НПКф немесе НПК қолданылып, ТЛК және бір КТУ. қоректендіргіші болмайды.
Кіші габаритті азық цехтарының техникалық сипаттамасы кестеде келтірілген.
Кіші габаритті азық цехтарына арналған КОРК және КР жабдықтары негізінде ... сиырға арналған жобалар (ТП... ТП ..) жасалған. Осы жобаларды тез өндіріске енгізу үшін техникалық ТУ. шаралар жасалған.
Бір жыл бойы бордақыланатын және өсірілетін шошқаға арналып типтік жоба (ТП .) бойынша салынған азық цехында тамыр-түйнек жеміс, көк балауса масса, азық қалдықтары және күшті жемнен ылғалды қоспа азық дайындалады (сурет).
Жабдық комплектісіне мыналар кіреді ТК. транспортері, Волгарь азық ұсатқышы ИКМ ұсатқышы С араластырғышы БСК бункері, П көтергіші электрлі кран СТ транспортері СОА компрессоры, МП ұнтағышы.
-кесте - Кіші габаритті азық цехтарының техникалық сипаттамасы
К ө р с е т к і ш т е р
|
КОРК
|
КОРК
|
КР
|
КР
|
Өнімділігі, т/сағ.
|
. . .
|
.. .
|
. . .
|
...
|
Электр қондырғыларының қуаты кВт.
|
|
|
|
|
Азық қоспасының ылғалдылығы, %
|
|
|
|
|
Компоненттерді араластыру бір қалыпсыздылығы, %
|
. . .
|
. . .
|
. . .
|
...
|
Премикстері араластыру бір қалыпсыздылығы, %
|
|
|
|
|
Меншікті электр энергиясының жұмсалуы, кВт сағ/т.
|
|
|
|
|
Күшті жем бункерінің сыйымдылығы, м
|
|
|
|
|
Масса, т.
|
|
|
|
|
сурет. Өсіріліп бордақыланатын шошқаға арналған азық цехы
а- азық қалдықтарының желісі бтамыр-түйнек желісі жүк машинасы электрлі кран ожау көтергіш РО реакторы азық құбыры азықтаратқыш С араластырғышы ИКМ ұсақышы тамыр-түйнек транспортері.
Қазіргі уақытта өндірістен КОРКА комплект жабдығының негізінде КОРКВ комплекті жабдығы шығарыла бастады. Бұл комплект басқару блогы бар микропроцесті бағдарлама бойынша жұмыс істейді. Комплекті құрамында жем азықты булаппісіріп оны қоспа азыққа қосуға арналған жабдықтар ескерілген. КОРКВ азық цехінің бір сағаттағы өнімділігі , тонна да, бір тонна дайындалған азық қоспасына , кВт сағ. электр энергиясын жұмсайды.
Кәзір, бас сауын сиыр немесе . . . ірі қара мал бордақылайтын фермалар үшін ылғалды сусымалы қоспа азық дайындау үшін КР азық цехінің комплекті жабдығы шығарыла бастады. Бұл цехтың бір сағаттағы өнімділігі ... тонна, ал электр жабдықтарының қуаты . . . кВт.
Жылжымалы азықтаратқыштар
Қазіргі кезде өндіріс орындары тракторге тіркелетін КТУФ, КТУА, РММФ, РСП, КУТА, РМК,, аккумуляторлы КСА, автомобильге орнатылған РКА, АРС және электрлендірілген таратқышараластырғыштар РСА, КС,, КЭС, және КСП, жасап шығаруда.
Әмбебап тракторлық КТУА азықтаратқышы (сурет) ұсатылған ірі сабақты азықтарды тасымалдап бір немесе екі жағындағы оттықтарға таратады. Ол екі ості тіркеме және Белорусь тракторімен агрегатталады.
сурет. Әмбебап КТУА азықтаратқыш
жүріс бөлігі рама қорап битер кардан білігі оқағаш түсіргіш транспортер.
Жүріс бөлігі оқ ағашы бар рамадан, артқы және алдыңғы осьтерден, рессорлардан және төрт пневматикалық доңғалақтан тұрады. Артқы доңғалақтарына гидрожетекті колодкалы тежегіш орнатылған. Қорабы тұтастай металдан жасалып, артқы борты шарнирлі болып ілінген. Кузов түбі металды қаңқа түрінде жасалып ағаш тақтаймен жабылған. Тақтай үстімен екі қатарлап орналасқан қадамы мм втулкалыроликті /немесе якорлы шынжыр/ шынжырлары және оларға көлденең бекітілген металл планкаларден тұратын қосақталған транспортер сырғанай жылжиды. Транспортердің жетекші білігі қорабтың алдыңғы жағына орнатылған, ал айналасын төменгі битер білігінен храповты механизм көмегімен алады.
Таратқыш құрылысы үш битер, түсіргіш және көмекші транспортерлерден тұрады. Транспортерлар полотносы әдейілеп жасалған винтпен тартылады. Қораптың бүйірлеріне орнатылған сырғанау подшипниктеріне битерлер орнатылған.
Таратқыштың барлық жұмыс органдары трактордың қуат алатын білігінен телескопты білік, редуктор және жетекші білік көмегімен істейді.
Әмбебап КТУА азықтаратқышының технологиялық жұмыс схемасы суретте көрсетілген.
Достарыңызбен бөлісу: |