Ереже
|
Перифраз
|
Кейіптеу
|
Эллипсис
|
Психоло-гиялық паралел-лизм
|
Сөйлем ішінде немесе өлең шумағында атап айтпаса да түсінікті кейбір сөздерді әдейі жазбай тастап кету
|
|
|
|
|
Екі ұдай нәрсені, құбылысты, ұғымды, сезім
ді қатар қойып, жұптап сурет
теу
|
|
|
|
|
Жансызға жан бітіре суреттеу
|
|
|
|
|
Құбылыстар мен заттардың атын атап, түсін түстемей, айрықша белгі-қасиеттеріне негіздей отырып ауыстыру тәсілі
|
|
|
|
|
Жұптар бірін-бірі тексереді.
Топтық жұмыс
1-топ:
Әңгімеден перифраздарға мысалдар табу.
Перифраз пайдалана отырып, шағын әңгіме жазыңдар.
1-топ:
Әңгімеден эллипсиске мысал табу.
Эллипсис пайдалана отырып, шағын әңгіме жазыңдар.
1-топ:
Әңгімеден пейзаждық суреттемелерге мысалдар табу.
Психологиялық параллелизм пайдалана отырып, табиғатқа шағын суреттеме жазыңдар.
1-топ:
Әңгімеден кейіптеуге мысалдар табу.
Кейіптеу пайдалана отырып, табиғатқа шағын суреттеме жазыңдар.
Дескриптор:
- әңгімеден аталған көркемдегіш құралдарды таба алады.
- көркемдегіш құралдарды шығармашылық жұмыста қолдана алады.
Топтардың қорғауы. Өзара бағалау. «Екі жұлдыз бір тілек»
Топтық жұмыс. «Шашылған ойлар мен сөйлемдер» тәсілі
Әр топқа төмендегі әңгімеден алынған үзінділер таратылады. Топта қарап талқылап ой қорытады.
1-топ: екі сөйлем, 2-топ: үш сөйлем, 3-топ: төрт сөйлем, 4-топ: бес сөйлеммен қорытады.
Ұсынылатын сұрақтар:
Автор әңгімеде қандай көремдегіш құралдар пайдаланған?
Автор стилі қандай? Суреттеу басым ба, баяндау басым ба? Олардың рөлі қалай?
Тағы қандай ой айтылмай қалды деп ойлайсыңдар?
Автор орнында болсаңдар, тағы не қосар едіңдер?
«Айналаның бәрі бейне бір күл шаңының астында қалғандай көңіл құлазытады. Жер бізге қара аспанға іліп қойған шыны шар тәізденіп көрініп тұрды Қиыр ғарыштан қаңғып келген аспан тастары ғаламшардың бетін әжімге толтыра берді.
Табиғаттың болашақ тазалығы сендердің қолдарында, – деді сол кезде көкем Сартай екеуміздің сөзімізді тыңдап болып, – достарыңа да түсіндіріңдер мұны...
Көңілімізді сергітіп жіберді, сәл жымиып алды, ғарыш кемесі, ғарыш айлағы, қараңғы дүние т.б.
Не көгілдір көкжиек жоқ, не аспанды шарпыған әсем бұлт жоқ. Күннің сәулесі де шашырамай бажырая қалған. Көз қарықтырады.
Біз Жерден өліара қарсаңында аттанғанбыз. Біз оны Жаңа Ай туды дейміз Ал сол кезде Айда шың мәнінде таң атып, Күн шығады екен. Сартай екеуміз қазақ халқының оны ежелден-ақ дәл білгеніне қайран қалдық. Қала шамдары жымыңдамады».
Достарыңызбен бөлісу: |
