Коммуникативті оқыту ұстанымы:тілдік дағдыларды дамыту.
Әдебиеттік оқу пәнінен тыңдалым мен айтылым сөйлеу әрекеттерін дамытуға ықпал ететін тапсырма үлгілері:
тыңдауға, мазмұнын түсінуге әр түрлі жанрдағы мәтіндерді ұсыну;
шығарманы қайталап тыңдау, негізгі ойды анықтау;
тыңдалған шығарма бойынша сұрақтар қою;
шығарма бойынша жоспар құру;
тыңдаған шығарманың белгілі бір бөлігін өз сөзімен айтып беру;
шығарманың мазмұны бойынша қарама-қарсы пікір айту, дәлелдеу;
ұсынылған тақырып бойынша сұхбат алу немесе сұхбат беру және нәтижесі бойынша ауызша есеп беру;
жоспарланған тақырыптар бойынша пікірталас ұйымдастыру; жұпта ым-ишараны пайдаланып, оқиғаны жазуға дайындалу (мысалы, «Бағытталған оқу» және «Бағытталған жазу»);
ауызша айтылғанды түсіну және сұрақтарға жауап бере білу;
берілген тақырып бойынша диалог құрастыру.
Әдебиеттік оқу пәнінен оқылым дағдысын дамытуға ықпал ететін тапсырма үлгілері:
көз жүгірте, шолу жасай отырып оқу;
шығарманың тақырыбы мен бастапқы бөлігіне сүйене отырып, оқиғаның дамуын болжау;
шығарманың негізгі ойы мен бөліктерін анықтай отырып оқу;
ақпаратты табу үшін оқу, қызығып оқу және өз көзқарасын айту үшін оқу, мәтінге ауызша және жазбаша шолу жасау;
әдебиетпен жұмыс (сұхбатқа сұрақтар мен жауаптар дайындау).
интернет ресурстарымен жұмыс (тақырып мазмұны бойынша презентациялар, жобалар дайындау).
Әдебиеттік оқу пәнінен жазылым дағдысын дамытуға ықпал ететін тапсырма үлгілері:
тыңдалған және оқылған мәтіннің қысқаша мазмұнын, фильм мен кітаптан алған әсерлерін жазу;
оқушыларға таныс ертегі, әңгіме, өлеңдердің қысқаша мазмұнын жазу;
әдеби шығармадан алынған көркем, бейнелі сөздерді жазу;
әдеби шығармадағы жаңа сөздерден сөздік құрастыру;
газет-журналдарға шағын хабарлама/мақала жазу;
белгілі оқиғаны өз ойынша өзгертіп аяқтау;
әдеби шығарма мәтініндегі оқиғаны өз көзқарасымен өзгертіп аяқтау;
ақпаратты суреттер мен сызбалар, белгілер, пиктограммалар арқылы беру;
сұхбатқа сұрақтар дайындау.
Оқушыларды еркін қарым-қатынас жасауға, өз көзқарасын білдіруге, ойын жеткізіп айтуға дағдыландыру тіл сабақтарындағы сөйлеу әрекетінің «Айтылым» түрі негізінде қалыптасады. Бастауыш сыныптарда сөйлеудің коммуникативтік қызметіне, яғни қарым-қатынас тілін дамытуға (монолог және диалог) көп көңіл бөлінеді.
Монологтік сөйлеу – сөйлеу әрекетінің кең тараған түрі. Монологте белгілі бір тақырыпты баяндап, сипаттап, әңгімелеп айтып беру мақсаты көзделеді. Монологте сөйлеушінің ойы, пікірі, көңіл күйі, психологиялық ішкі толғанысы көрініс табады.
Диалогтік сөйлеу – екі адамның арасындағы сөйлеу әрекеті. Диалогте сөйлеу мен тыңдау әрекеттері қатар жүреді. Диалогте оқиға мен болмыс нақты тақырыпқа құрылып, әрбір сөйлем мен сөз алғашқы айтылған ойды ұштастырады.
Сөйлеу әрекетінің «Айтылым» түрі бойынша қалыптастырушы және жиынтық бағалау аясында төмендегі критерийлер мен дескрипторларды қолдана отырып, өткізу ұсынылады.