ұымдастырушы орталық деп атаған.
Шпеман гаструляцияның бастапқы кезінде қоңыр тритонның ұрығынан
болашақ нерв пластинкасының клеткалық материалының кішкене бӛлігін,
ал ақшыл тритонның ұрығынан болашақ тері эктодермасының кішкене
материалын алып, ұрықтарға алмастырып трансплантация жасаған.
Трансплантаттар ӛздерінің шығу тегі бағытына қарай дамымай, жаңа
жағдайға сәйкес дамыған: болашақ тері эктодермасының бӛлігі нерв
жүйесінің дамуына қатысса, нерв пластинкасының клеткалары керісінше —
тері эпителийіне жіктелген.
Гаструляцияның соңғы кезеңінде жүргізілген мұндай тәжірибелер
трансплантаттардың жаңа қоршаған орта бағытында дамымай, ӛздерінің
жетілу бағытын ӛзгертпеген: тері эктодермасы аймағына кӛшірілген нерв
пластинкасы бӛлігінен нерв элементтері дамыса, нерв пластинкасының
құрамына енгізілген тері эктодермасы бӛлігінен эпидермис дамыған.
Гаструла сатысынан кейін нейрула сатысы басталады. Нейрула
сатысында нерв дӛңесі түзіліп, ұрықтың дорзальді беті байқала бастайды.
Нерв дӛңестері
