– сурет. Тауық ҧрығының дамуы

167 
Бірінші үш жылға радиальді, одан кейін ендік және тангенциальді 
бағыттарда ӛтеді. Бӛлшектенудің нәтижесінде 
дискбластула 
пайда болады. 
Құстар гаструляциясының бірінші фазасы деляминация арқылы жүріп, 
кейін иммиграция процесі қосылады. Гаструляцияның бірінші кезеңінде 
эктодерма мен энтодерма оқшауланды, соның нәтижесінде екі қабатты ұрық 
гаструла пайда болады. Гаструляцияның екінші фазасында ұрық қабаттары 
санының кӛбеюі мен біліктік комплекстің бастамалары түзіледі. 
Құс жұмыртқаны басқанға дейін, жұмыртқаның ұрықтық дискісінде 
орталық ақшыл аймақ — аrеа реlluсіdа, оны қоршап тұратын күңгірт 
аймақты — аrеа ораса, байқауға болады. Ақшыл аймақтың ортасында ұрық 
денесі дамитын ұрық қалқаншасы пайда болады. Ұрық қалқаншасы 
дегеніміз — бластодискінің қалыңдаған бӛлігі. Ақшыл және күңгірт 
аймақтардың қалған шеткі бӛліктері бластодискінің ұрықтан тыс бӛлігі 
болып саналады. Сонымен, ұрық қалқаншасын ұрықтан тыс бластодерма 
қоршап тұрады. Ұрықтан тыс бластодерма сары уыздың бетін қаптап ӛседі 
де, сары уыз қапшығын түзеді. Кейін ұрық қалқаншасының клеткалық 
материалы оның бір шетінен екінші шетіне қарай белсенді түрде қозғала 
бастайды. Оң және сол жағынан қозғалып келе жатқан клеткалар ағысы 
ұрық қалқаншасының орта сызығында кездесіп алғашқы жолақ деп 
аталатын қалындаған клеткалар жолағын құрайды. Алғашкы жолақтың 
алдыңғы бӛлігінде алғашқы немесе Гензен түйіні деп аталатын дӛңес 
тәрізді клеткалар жиынтығы пайда болады (80-сурет).

жүктеу/скачать 8,4 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: