37
қабылдау, элементтік бойынша практикалық орнатуды сәйкестендіру, жалпы
мөлшерлік бағалау, нақты сан бойынша заттардың мөлшерін анықтауға
ынталандырады. Көптеген балалар санауды жүйелік оқытудың алдында аздаған
жиынтықты анықтау сандармен қолданады (2-4 аралығында).
Бағдарламаның негізгі міндеттерінің бірі ортаңғы топта балаларды санау
дағдыларын қалыптастыру мен сан жайында түсінігін қалыптастыру.
Сан әрекет ретінде міндетті жиынға келесі құрылымдық компоненттерін
қосады: мақсат (заттардың мөлшерін санмен көрсету), жетістікке жету амалы
(санау әрекетінің деңгейін көрсететін бірнеше әрекеттердің санау процессі),
нәтижесі (қорытынды сан).
Балаларға санаудың нәтижесінің жетістікте көрсету және жалпылау
нәтижесін көрсету қиынға соғады. «Қанша?» сұрағына жауап беруде көп, аз,
бір, екі, соншалықты, көбірекке, оған қарағанда... сөздерін қолдану кезінде
балалар қорытынды санды санау кезінде табуды тездете түседі.
Санауға үйрету кезіндегі жаттығуды орындауда балаларды аталып тұрған
санды бір затпен сәйкестендіру және сәйкестендіру кезінде заттармен сандарды
қалдырмау, сандарды қайталап айтпауды қадағалап отыру керек. Саналған
топтағы заттардың ақырғы тұрған заттың саны сол топ заттарының мөлшері
екендігін балалар білу керек.
Балаларда сан жайында түсінігінің қалыптасуы көп жоспарлы: сан
жиынның күшін көрсетуші ретінде, санаудың қорытындысы, реттік жолы және
жалпы реттілік арасындағы санның орта, маңыздылықтың мөлшері.
Балаларды элементтер бойынша екі жиынды сәйкестендіру арқылы
сандар арасындағы қатынасты түсінуге көмектеседі.
Балалардағы қателіктерді алдын алу мақсатында (сандарды, заттарды
қалдырып кету, сандарды қайталап айту, «қанша?» сұрағына бір деп жауап беру
және т.б.) екі кезеңді оқытуды көрсетеді:
Бірінші кезеңнің мақсаты
балаларды санаудың міндетімен таныстыру,
«қанша?» сұрағына жауап беру, жауап беруде ақырғы санды атау. Алдын-ала
салыстырылған заттар саны (1 және 2, 3 және 2, 3 және 4) педагог орындайды
ал балалар санау процесін бақылап, сұраққа жауап береді: «Барлығы қанша
қуыршақ? Қонжық? Қуыршақ пен қонжықтар нешеуден?(Теңбе тең, 3-еуден)
Қайсысы көбірек (азырақ)?» (сурет -3.5).
Сурет-3.5. Қуыршақ пен қонжық теңбе-тең.
Мұндай кездегі тәрбиеші санға дейін салыстыру мен саннның көмегімен
салыстыруды үйренеді: «Қуыршақтар екеу, ал қонжықтар үшеу. Қуыршақтар
қонжықтарға қарағанда азырақ.
Достарыңызбен бөлісу: 
