«Заң психологиясы» ПӘні бойынша
жүктеу/скачать 1,32 Mb.
|
| Прокурор:
І. Сот тағайындаған жазалау мен мәжбүр ету сипатындағы өзге де шаралардың атқарылуы кезінде адамдардың бас бостандығынан айыру органдарында болуының заңдылығы; ІІ. Аталған мекемелерде сотталған адамдарды ұстаудың заңда белгіленген тәртібі мен шарттардың сақталуын, олардың құықтары мен бостандықтарының қорғалуын; ІІІ. Бас бостандығынан айыруға қатыссыз жазаларды атқарудың заңдылығы; ІV. Азаматтық, шаруашылық және өзге де істер жөніндегі сот шешімдерін атқару заңдылығына қадағалауды жүзеге асырады. Прокурордың атқарушылық іс жүргізудің заңдылығын қамтамасыз ету жөніндегі өкілеттіктері. Атқарушылық іс жүргізудің заңдылығына қадағалауды жүзеге асыра отырып, прокурор өз құзіреті шегінде: 1) Адам құқықтары туралы, қамалғандар мен сотталғандарға мейірбандық тұрғыдан қарау жөнінде Конституцияның, заңдардың және Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының дәл және бірыңғай қолданылуын талап етуге; 2) Азаматтың, мемлекеттің құқықтары мен мүдделерін қорғау бойынша, сондай-ақ прокурордың талабы мен өтініштері бойынша атқарушылық істер жүргізілуін талап етуге жіне тексеруге; 3) Сот тағайындаған жазалау және мәжбүр ету сипатындағы өзге де шараларды атқарушы бас бостандығынан айыру орындары мен мекемелерінде тексеру мақсатымен кез келген уақытта болуға; 4) Ұсталғандардан, қамалғандардан, сотталғандар мен мәжбүр ету сипатындағы шаралар қолданылған адамдардан жауап алуға; 5) Осы адамдарды ұстауға, қамауға, жазасын өтеуге, сондай-ақ оларға мәжбүр ету сипатындағы шараларды қолдануға негіз болған құжаттарды талап етуге; 6) Мәжбүр ету шараларын атқарушы бас бостандығынан айыру орындарында немесе мекемелерінде заңсыз отырған әрбір адамды өз қаулысымен дереу босатуға; 7) Бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеп жатқан адамдарға заңды бұза отырып, қолданылған тәртіптік шаралардың күшін жоюға, оларды өз қаулысымен айыпсыз изолятордан, камералық үлгідегі орындардан немесе карцерден қамаудан босатуға; 8) Заңда белгіленген жағдайларда жазалауды атқарушы мекемелер әкімшілігінің актілерін санкциялауға хақылы. Прокурор қылмыстар жиынтығы бойынша жаза тағайындауды сұраған кезде қылмыстар жиынтығы бойынша тағайындалған түпкілікті жазаның алғашқы үкім бойынша тағайындалған жазадан төмен болмауын ескеруге тиіс. Сотталғандарға тек қана қосымша жаза ретінде жазаның 2 түрлі қолданылатынын білу керек; Арнаулы, әскери немесе құрметті атағынан, сынаптың шенінен, дипломатиялық дәрежесінен, біліктілік сынабынан және мемлекеттік наградаларынан айыру; Мүмкін тәркілеу. Басқа жаза түрлері негізге жаза түрінде де, қосымша жаза түрінде де қоланылуы мүмкін. Сонымен қылмыстық жаза тағайындауды ұсынған кезде прокурор жасалынған қылмыстық қоғамға қауіптілік дәрежесін анықтап, кінәнің түрін, себебін, тәсілін, қылмыстық жасалу жағдайы мен кезеңін, одан туындаған салдарды, сотталушылардың әрқайсысының қылмысқа қатысу дәрежесі мен сипатын, сотталушының жеке бастарының мәліметтерін, отбасы және оның асырауындағы адамдардың жағдайын объективті түрде қылмыстық заңға сәйкес ескерілсе, әділ жазаның тағайындалуына ықпал ететін еді. Прокурорлық қадағалау қылмыс көріністеріне қарсы күресті жүзеге асыру мақсатында барлық құқықтық қорғау органдарының құқық бұзушылық пен қылмыстық алдын алу және олардың тууына себеп болар жағдайларды жою жөніндегі жұмыстардың белсенділігін арттыруға бағытталады. Прокуратура органдарының, басқа да құқықтық қорғау және арнайы органдардың өзара іс-әрекеті ұйымдастыру қылмысқа қарсы тиімді күрестің басты шарты болып табылады. Еліміз Конституциясына сай азаматттардың құқығын сақтауда және заң бұзушылықтар мен қылмыстық әрекеттерге жол бермеуде прокуратура органдарының ұстанатын басты бағыты: әділдік, заңдылық, құқық тәртібінің халық көңлінен шығуын қамтамасыз ету. Ата заңымыздың талабы бойынша сот белгілі бір істі қараған кезде тәуелсіз және тек Конституция талаптарына сай прокуратура органдарына жүктелген. Прокуратура заңдылықтың орындалуын қадағалайтын құзырлы орган. Сондай-ақ, біз өз қызметімізде - әділдік, заңдылық, құқықтық тәртіпті темірқазық етіп ұстанамыз. Қылмыстық жаза тағайындауды ұсынған кезде прокурор ҚР ҚК-нің 52 бабында көзделген жаза тағайындаудың жалпы қағидаларын басшылыққа алып, сотталушы жасаған қылмыстың қайталану түрін, сотталушының қылмыстық әрекеті қай сатыда тоқталғандығын, қылмысты топ, ұйымдасқан топ немесе қылмыстық қауымдастық жасағанда сотталушының қатысу дәрежесін, қылмыстық мақсатқа жету үшін оның әрекеттерінің мағынасы және келтірген немесе келтірілуі мүмкін зиянның көлемі мен сипатын, қылмыстар жиынтығын, жазаны жеңілдететін және ауырлататын мән-жайларды, жасалған қылмыс үшін көзделген жазаға қарағанда неғұрлым жеңіл жаза тағайындау немесе шартты түрде сотатау негіздерін, ерекше бөлімде көрсетілген қылмыс түрлерінің әрқайсысы үшін белгіленген жазаның төменгі және жоғарғы шекті мөлошерін ескеруі тиіс. Сондай-ақ қылмыс жасаған адамдардың жасы мен жынысы да ескерілуге жатады. Өйткені кәмелетке толмағандарға, жасы 60-тан асқан ер адамдарға, әйелдерге қылмыстық жаза тағайындаудың өзіндік ерекшеліктері бар. Қылмыс жасаған адамға жаза тағайындау туралы ұсыныс жасарда прокурор тағылған айып бойынша жасалған қылмыстар түрі үшін көзделген қылмыстық жауаптылықтың барлық түрін електен өткізуі керек. Қылмыстық әрекет үшін көзделген қылмыстық жазаның әрқайсысын талдап, кінәлінің жеке басын анықтап, оған тағайындауға лайық түріне тоқталғаннан кейін ҚР ҚК-нің Жалпы бөлімінде көрсетілген жаза түрлерін, оны қолдану тәртібін тағы бір тексеріп алуы керек. ҚР ҚК-нің 40-бабына сәйкес айыппұл заңмен белгіленген айлық есептік көрсеткіштің 25-20 000 дейінгі шегінде немесе сотталған адамның жалақысының немесе өзге де табысының 2 аптадан 1 жылға дейінгі шегінде ағайындалады. Көп жағдайда соттар прокурордың сұраған жазасы шегінен төмен жаза тағайындауды әрекетке айналдырып алған. жүктеу/скачать 1,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|