Заттар алмасуының сатылары. Зат алмасуы сатыдан тұрады саты
Глюкокортикостероидтар, физиологиялық маңызы
жүктеу/скачать 406,81 Kb.
|
бх 8-15
| 64. Глюкокортикостероидтар, физиологиялық маңызы.
Глюкокортикостероидтар - бүйрек үсті безініңқыртыс кабатының шоғырлы аймағында синтезделеді. Қазіргі кезде бүйрек үсті безінің қыртысты кабатынан кортикостероидтар деп аталатын 100-ге жуық холестериннің туындылары табылған. Бұлардың ішінде 10 гормон биологиялық активтілікке ие, ал қалғандары кортикостероидтар алмасуының аралық өнімдері болып табылады. Химиялық табиғаты: Олар холестериннің туындылары. Кортикостероидтардың ортақ ерекшелігі, циклопентанпергидрофенантреннің сақинасы бар, C, және С, арасында қос байланыс бар, С. -те кетотобы, С және С метил тобы бар. Кортизол мен кортизонда С -де (ОН) тобы болғандықтан оларды оксикортикостероидтар-17-(ОКС-17) деп атайды. Кортизол мен кортикостеронда С -де (ОН) тобы бар сондықтан олар 11-ОКС деп аталады. Әсер ету механизмі барлық кортикостероидтар екінінілік механизм арқылы әсер етеді,олардың рецепторлары жасуша ішінде орналасқан.Гормон-рецепторлы комплекс ДНҚ-ның арнайы бөлігімен байланысып, арнайы гендердің транскрипция жылдамдығын арттырып, нәтижесінде белок және фермент синтезі де артады. Сол себепті кортикостероидтардың әсері 12-24 сағаттан кейін, ал максималді 10-12 күннен кейін әсер етеді (бейімділік гормондары). Нысана-жасушалары: тері, көк бауыр, тимустыңжасушалары, бауыр, май, лимфоидты, дәнекер және бұлшық ет тіндері. Физиологиялық әсері: Жалпы әсері-катаболикалык, бауырда-анаболикалық реакциялар. Белоктаралмасуына тигізетін әсері: ГКС әсерінен бауырдан баска барлық нысана-жасушаларында белоктардың ыдырауы жоғарылап, когда АҚ саны көбейеді. Бауырға түскен біраз АҚ оның трансамина- залары мен оксидазаларының әсерінен тікелей емес дезаминденуге қатысады. АҚ-ның азотсыз калдықтары глюконеогенезге пайдаланылады, себебі бұл процеске қатысатын ферменттер бауырда көп синтезделеді.Түзілген аммиактан мочевина түзіледі. Бауырда белок биосинтезі артады. Көмірсулар алмасуына тигізетін әсері: ГКС әсермен глюкоза-6-фосфатазаның белсенділігі және бауырдың глюкокиназасының белс тежеледі. ГКС-ның әсерінен гликогенсиза түзілетіндіктен глюкоза гликогеногенезге жұмсалады. Бірақ глюконсогенездің жылдамдығы гликогеногенездің жылдамдығынан артық болғанлыктан, қанға глюкоза түсіп, гипергликемия дамиды, ал глюкозурияны тудырады. ГКС әсерінен ПЖҚ-ныңацетил К, А-ға айналуы тежеледі, сол себепті канда лактат көбейеді. Қан тамырларына тигізетін әсері: ГКС жасуша және жасуша ішілік мембрана өткізгіштігін төмендетеді, ол гиалуронидазаның активтілігін тежеуден болу керек, сондықтан глюкозаның әртүрлі ағза жасушаларына өтуі тежеледі. жүктеу/скачать 406,81 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|