Заттың химиялық құрамы мен құрылысын анықтау әдістері жөніндегі ғылым. Аналитикалық химия сандық және сапалық анализден тұрады

ы

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

Пәннің оқу-әдістемелік кешені

Басылым: алтыншы

1. 
   Титулды парақ
   
2. 
   Міндетті компонент пәніне арналған типтік оқу бағдарламасы
   
3. 
   Syllabus (оқу жұмыс бағдарламасы)
   
4. 
   Пән бойынша глоссарий
   
5. 
   Оқу пәнінің тақырыбы бойынша дәріс тезистері және дәріс курсын оқу бойынша әдістемелік нұсқаулықтар
   
6. 
   Тәжірибелік/семинарлық және зертханалық сабақтарды өткізу жоспары және оларға дайындалудың әдістемелік нұсқаулықтары
   
7. 
   Білім алушылардың өздік жұмысына арналған тапсырмалар және олардың орындалуы бойынша әдістемелік нұсқаулықтар
   
8. 
   Ағымдық, аралық және қорытынды бақылауға арналған материалдар және олардың орындалуы бойынша әдістемелік нұсқаулықтар
   

1. 
   Пәннің қысқаша сипаттамасы
   

Қазіргі аналитикалық химияның теориялық негіздері, элементтерді сандық және сапалық талдау әдістері туралы білімдерге ие болу, химиялық реакциялар және анықтау әдістерін экспериментте қолдану, олардың мүмкіндігі мен шектеулі жақтарын көрсете білу.

Дәрістер мен басқа оқу-ғылыми дерек көздердің оқу барысында алынған білімдерді жүйелеу және жинақтай білу, химияның негізгі мәселелері бойынша теориялық материалдарды еркін және сауатты жеткізе білу, пікір талас жүргізу, алынған білімдерді эксперименталдық жұмыстарды қоюға, жүргізуге және нәтижелерін талқылауда қолдану, алынған білімдерді химиялық блоктың кейінгі пәндерін оқуда пайдалану.

Пәннің міндеттері:

Студенттерді затты сапалық анықтауға үйрету, соның негізінде ғылыми тұжырым жасауға үйрету, химиялық ойлауын дамыту, аналитикалық талдау негіздеріне үйрету. аналитикалық әдістер дағдысын қалыптастыруға үйрету

2. 
   Пререквизиттер
   

Аталған пәнді меңгеру барысында игерілген білім мен дағдылар келесі пәндерді меңгеруге қажет болып табылады :

зерттеудің физикалық әдістері, физикалық химия, химиялық сандық талдау және органикалық молекулалардың функционалды туындыларының химиясы
3. Оқу жоспарынан көшірме

Курс 2

Семестр 3

Кредит саны 3

Сабақ түрі	Жалпы сағат саны
Дәріс	30
Зертханалық сабақ	15
БӨЖ	90
Барлығы	135

МОДУЛЬДЕР БОЙЫНША ПӘННІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ

(135сағат)

Студенттен сабақтарға толық қатысып, тапсырмаларды уақытында орындап тапсыру талап етіледі. Аудиториялық сабақ барысындаағымдағы 15 бақылау жұмысын жүргізу жоспарланған. БӨЖ орындау сапасын қадағалау қарастырылған. Екі аралық бақылауды коллоквиум түрінде өткізу қарастырылған. 15 – БӨЖ - тақырып бойынша есептерді шығарып тапсыру. түрінде жоспарланған; қорытынды бақылау емтихан түрінде.

5. Білім алушылардың оқу нәтижелерін бағалау жүйесі

Білім алушылардың білімі, шеберлігі, дағдылары келесі жүйе бойынша бағаланады:

Кафедра______Химия_____________

Мамандық 05В060600_Химия________

№№	Авторы, атауы,баспа, жылы	Ақпарат көзі	Бары (шт.)
			кітапханада	кафедрада
Негізгі әдебиет
1	Васильев, В.П. Аналитическаяхимия. В 2 кн.  Москва: Дрофа, 2005.- 368с.	ОО орнына арналған оқулық	1	Электронды түрде
2	Б.А.Золотов, Е.Н.Дорохова, В.И.Фадеева и др.;подред. Ю.А.Золотова.Основы аналитической химии. В 2 кн. М.:Высшаяшкола, 2002.- 496с.	ЖОО орнына арналған оқулық	15	Электронды түрде
3	М.А.Иванова, М.В.Белоглазкина, И.В.Богомолова, Е.В.Федоренко.Аналитическая химия и физико-химические методы анализа. - М.: Изд-во РИОР, 2006.- 289 с.	Оқу құралы	24	Электронды түрде
4	Досмагамбетова, С.С. , А.К.Ташенов. Методы аналитической химии в качественном анализе. Астана: ЕНУ им. Л.Н.Гумилева, 2006.- 191с.	Оқу құралы	3	Электронды түрде
5	Васильев, В.П. Аналитическая химия- Москва: Дрофа, 2006.- 414, [2]	Лабораториялық практикум	25	Электронды түрде
Қосымша әдебиет
1	Подред. А.А.Ищенко. Аналитическая химия.- М.: Академия, 2006.- 320 с.-	Оқу құралы	23	Электронды түрде
2	Акбердина, Э.С. Химический анализ минерального сырья.-Алматы: Қазақ университеті, 2006.- 94с.	Оқу құралы	1	Электронды түрде
3	Досмагамбетова С.С., Тосмаганбетова К.С., Омарова Л.С.Аналитикалық химия. Сапалық анализ,.Астана:Л.Н. Гумилев ат.ЕҰУ, 2011.- 231с.	Оқу құралы	50	Электронды түрде
4	Досмагамбетова, А.К. Ташенов. Методы аналитической химии в качественноманализе. Астана: ЕНУ им. Л.Н.Гумилева, 2004.- 202 с.	Оқу құралы	1	Электронды түрде
5	Отто, М. Современны еметоды аналитическойхимии. В 2 т. Москва: Техносфера, 2003.- 412с.	ЖОО орнына арналған оқулық	14	Электронды түрде
6	Основы аналитической химии. В 2 кн.  подред. Ю.А. Золотова..Москва: Высшаяшкола, 2004.- 360 с.-	ЖОО орнына арналған оқулық	14	Электронды түрде
7	Основы аналитической химии. Задачи и вопросы: учебное пособие для вузов / под ред. Ю.А. Золотова.- М.: Высшая школа, 2002.- 414 с	Оқу құралы	14	Электронды түрде
8	Ю.А.Золотова.Основы аналитической химии. Практическое руководство: М.: Высшая школа, 2003.- 464 с.	ЖОО орнына арналған оқулық	16	Электронды түрде
9	А.К. Ташенов, С.С. Досмагамбетова, Г.Шегебаева. Аналитическая химия. Количественныйанализ. Физико-химические методы анализа. Ч.2: - Астана: ЕНУ им. Л.Н. Гумилева, 2003.- 37 с.	Методикалық нұсқау	1	Электронды түрде
10	Тикунова, И.В. Н.А. Шаповалов, А.И. Артеменко Практикум по аналитической химии и физико-химическим методам анализа:.- М.: Высш.шк., 2006.- 208с.:	Оқу құралы	49	Электронды түрде

Пәнінің оқу, оқу-әдістемелік құралдармен қамтамасыз етілуі - 100_%.
Глоссарий

Автопротолиз ─ молекуласында сутек атомы кіретін кез келген еріткіштің полюстігіне орай протонның молекулалардың бірінен екіншісіне ауысып өздігінен оң және теріс иондарға ыдырау процесі, оны өзіндік иондану деп те атайды

Аквакомплекстер ─ гидратталған иондардағы донорлы─ акцепторлы немесе координациялық байланысы бар қосылыс

Активтілік коэффициенті─ иондардың жылжу қабілетіне әсер ететін, жүйедеге барлық құбылыстарды ескеретін шама

Амфотерлік ─ әрекеттесуші реагенттердің табиғатына қарай кейбір химиялық қосылыстардың қышкылдық және негіздік қасиет көрсету қабілеті.

Амфипротонды ─ амфотерлі қасиет көрсететін еріткіштер.

Анализ ─ бір заттың немесе оның құрамының кез келген сипаттамасын - құрамын, құрылысын, күйін аныктауды мақсат еткен зерттеу әдістері мен процестері.

Аналитикалық реакция ─ нәтижесінде аналитикалық эффект немесе аналитикалық белгі пайда бола жүретін реакциялар.

Аналитикалық химия – заттың химиялық құрамы мен мөлшерін анықтау әдістері жөніндегі ғылым.

Анықтау шегі—әдістеме бойын­ша анықталатын үлгідегі зерттелетін за­ттың ең аз концентрациясы немесе массасы.

Апротондық еріткіш ─ протондармен әрекеттесуге қабілетсіз еріткіш.

Аспаптық (интруменгальды) әдістер – физикалық және физика- химиялық әдістердің біріктірілген түрі, жүзеге асыру үшін міндетті түрде әртүрлі құрылғылар мен қондырғылар қолданылады.

Әлсіз қышқыл ─ ертіндіде диссоциациялану дәрежесі төмен болатын қышқыл.

Бақылау анализ ─ бұрынырақ алынған мәліметтерді, қайта тексеру мақсатында өткізілетін анализ.

Бейтарап ерітінділер — рН = 7 болатын ерітінділер.

Биологиялық әдістер ─ әртүрлі нысандардың биологиялық активтілігін зерттеуге және химиялық реагенттердің биологиялық нысандарға әсерін зерттеуге негізделген әдістер.

Буферлі ерітінділер — ерітіндінің құрамы немесе концентрациясы өзгергенде рН мәнін тұрақты сақтау қабілеті және құрамында қосарласқан қышқыл- негіздік жұбы бар ерітінділер.

Буферлі ерітінділер –.

Буферлік сыйымдылық ─ буферлі ерітіндінің рН- ның мәнін белгілі бір аз шамаға өзгертетін негіздің немесе қышқылдың қосылған мөлшерін сипаттайды, сандық мәні 1 л ерітіндінің рН мәнін бір бірлікке өзгертетін күшті қышқылдың немесе күшті негіздің моль санына сәйкес.

Визуальды (көрнекі) анализ ─ жүйедегі түзілген түсі бар заттың ерекшеліктерін көзбен көріп, сапасын анықтау тәсілі.

Гетерогенді жүйе — екі немесе одан да көп фазалардан түратын термодинамикалық жүйелер.

Гидраттар еріген заттың су молекулаларымен түзетін айтарлықтай тұрақты қосылысы

Гидролиздену дәрежесі_─ тұздардың гидролизге ұшырау қабілетін сипаттайтды, оның сандық көрсеткіші тұздың гидролизденген бөлігінің концентрациясының с_гидр оның жалпы концентрациясна с_ж қатынасы

Гомогенді жүйе — бір ғана фазадан тұүратын термодинамика­лық жүйелер.

Демонстрациялық тәжірибе ─ қандай бір құбылысты немесе қасиетті көрсету үшін жүргізілетін тәжірибе.

Дентаттылық ─ лигандтардың координациялық байланыстар түзу қабілеті

Динамикалық тепе ─ теңдік— жүйеде әр бағытта процестер жүруіне қарамастан туатын тепе─ теңдік.

Диссоциация константасы К_д ─ диссоциациялану реакциясының тепе─ тендік константасы.

Еру – ерітіндінің түзілу процесі.

Ерігіштік — газ, сұйық және қатты заттардың еріген күйге өту касиеті; берілген температурада еріген зат пен еріткіштің тепе─ теңдіктегі массалық қатынасымен өрнектеледі.

Ерігіштік көбейтіндісі ЕК ─ тұрақты температурада нашар еритін тұздың қаныққан ерітіндісіндегі иондардың концентрацияларының (активтіліктерінің) көбейтіндісіне тең тұрақты шама.

Еріткіш – затты немесе заттар қоспасын ерітетін және ерітіндіде көбірек мөлшерде болатын зат.

Ерітінділер — екі не оданда көп тәуелсіз құраушылары бар ауыспалы құрамды гомогенді жүйелер.

Жартылай микроанализ ─ массасы 10─ 15 мг немесе көлемі 0,1─ 0,5 мл қажет болатын анализ.

Жартылаймикроанализ (сантиграмм ─ әдіс) ─ зерттелетін заттың 0,05 ─ 0,5 граммы қолданылатын талдау түрі

Жартылай микроанализ ─ сезімталдығы жоғары, анықталатын ерітіндідегі бөлшектердің өте азғантай мөлшерін анықтауға мүмкіндік беретін реакциялар колданылатын талдау түрі.

Жүйелік анализ ─ зерттелетін ерітіндідегі иондарды бөлудің, анықтаудың белгілі реті сақталатын сапалық ана­лиз.

Идеалды ерітінділер — түзілгенде жылу эффекттері болмайтын және ерітіндінің соңғы көлемі оны құраушы бастапқы компоненттердің көлемдерінің қосындысына тең ерітінділер.

Инертті комплекстер ─ 25^оС температурада 0,1 М ерітіндіде лигандтардың алмасуы 1 минуттан көп уақытта өтетін комплекстер

Иондағыш еріткіш ─ иондағыш қасиетке ие еріткіш.

Иондамаушы еріткіш ─ иондағыш қасиеті жоқ.

Иондық жұптар ─ иондардың арақашықтығы айтарлықтай жақын болғанда зарядтары қарама─ қарсы иондар түзетін иондық ассоциаттардың ең тұрақты типі [C₉H₆ONH₂]⁺[SbCl₆]^─ .

Иондық күш ─ иондардың концентрациясы мен зарядтарының квадраттарының көбейтіндісінің қосындысының жартысына тең шама,

Комплексті қосылыстар — орталық атом (көбіне металдар және онымен байланысқан молекулалардан) немесе иондардан тұратын тұрақты химиялық қосылыстар.

Комп­лекстің тұрақсыздық константасы ─ комплекстің диссоциациялану процесінің тепе-теңдік константасы.

Комплекстің тұрактылық константасы ─ комплексті қосылыстың тұрақсыздық константасына кері шама.

Концент­рация ─ ерітіндінің құрамын көрсету түрі, сандық мәні заттың мөлшерінің (молекула саны, берілген компоненттіц массасы немесе моль саны) жүйенің барлық көлемінің өлшемдік қатынасына тек.

Концентрациялық константа _ ─ тепе-теңдіктегі заттардың концентрациялары мольдік концентрация арқылы өрнекттелген тепе- теңдік константа _

Концентрлі ерітінді – еріген зат мөлшері қанығуға жақын жақсы еритін заттың ерітіндісі.

Күшті электролиттер — сулы ерітіндіде толық диссоциацияланатын қосылыстар.

Қайтымды процестер — процесс аяқталғаннан кейін жүйе алғашқы күйіне қоршаған ортанын күйін өзгертпей қайтып келуі мүмкін болатын термодинамикалық процестер.

Қайтымсыз процестер — процесс аяқталғаннан кейін жүйе алғашқы күйіне қоршаған ортанын күйін өзгертпей қайтып келуі мүмкін болмайтын термодинамикалық процестер.

Қаныққан ерітінді ─ еріген зат өзіндік фазасының артық мөлшерімен тепе-теңдікте болатын ерітінді.

Қанықпаған ерітінділер — берілген жағдайда еріген заттың концентрациясы қаныққан ерітінділерен аз болатын ерітінділер.

Қоса тұну — негізгі компонентті тұнбаға түсіргенде қоспалардың тұнбаға ілесе түсуі.

Құрам — жүйе құраушыларының сандық және сапалық сипаттамасы.

«Құрғақ» реакциялар ─ зерттелетін зат суда ерітілмей құрғақ ортада жүретін реакция. «Құрғақ» реакциялар қосымша әдіс ретінде қолданылады. Бұл реакцияларды заттардың жалынды түске бояу, ұшқыштығын, балқуын және т.б. қабілеттерін анықтау үшін жүргізеді.

Қышқылдар (С.Аррениус теориясы ) ─ диссоциациясы Н⁺ протондарын бөлу жолымен жүретін қосылыстар.

Лабильді комплекстер ─ 25^оС температурада 0,1 М ерітіндіде лигандтардың алмасуы 1 минуттан кем уақытта өтетін комплекстер.

Ле-Шателье принципі ─ химиялық тепе-теңдік әрқашанда жасалынған әсерге қарама-қарсы бағытқа қарай ығысады.

Макроанализ (грамм─ әдіс) ─ зерттелетін заттың 1-10 граммы қолданылатын талдау түрі.

Макрохимиялық анализ ─ массасы 100 мг ─ нан немесе көлемі 1 мл─ ден көп үлгі кажет ететін анализ түрі.

Массалар әрекеттесу заңы ─ тұрақты температурада қарапайым гомогендік реакциянын жылдамдығы әрекеттесуші заттардың концентрацияларының көбейтіндісіне тура пропор­ционал.

Массалық концент­рация ─ ерітіндідегі еріген заттың массасы арқылы өрнектелетін концентрация.

Микроанализ (миллиграмм-әдіс) ─ зерттелетін заттың _ граммы қолданылатын талдау түрі.

Микрокристаллоскопиялық әдіс ─ реакцияны заттық шыныда жүргізіп, анықталатын ионның бар ─ жоғын кристалдардың пішіні бойынша микроскоп арқылы қарап болжауға негізделген әдіс.

Микрохимиялық анализ ─ массасы 0,01—10 мг немесе көлемі 0,1 — 1 мл үлгі жеткілікті бола­тын анализ түрі.

Молярлық концент­рация — ерітіндідегі еріген заттың моль саны арқылы өрнектелген концентрация.

Монодентатты ─ бір ғана координациялық байланыс түзетін лигандтар(СN^─ , NH₃, F^─ , Н₂О),

Нағыз ерітінділер — құрамындағы еріген зат молекулалық мөлшерге дейін бөлшектеніп таралған ерітінділер.

Нормальді (стандартты) сутек электроды ─ активтілігі тұрақты бірге тең қышқыл ертіндісіне салынған, бір атмосфера тұрақты қысымдағы сутек ағынында болатын ұнтақталған платинамен жабылған платина фольгасы.

Өзекті ерітінді (маточный раствор) ─ кристалдар бөлінгеннен кейін қалатын ерітінді.

Полидентатты ─ бірнеше байланыс түзетін лигандтар (глицерин, С₂О₄, комплексондар және т.б.)

Поляризацияланғыштық — атомдардың, молекулалардың, иондардың сыртқы электр өрісінде диполь моментіне ие болу қабілеті.

Полярлық — диполь моментінің бар болуы.

Протогенді протондық еріткіштер ─ протондардың күшті донорлары.

Протофильді протондық еріткіштер ─ протондардың күшті акцепторлары.

Протондық еріткіш ─ протондармен әрекеттесеуге қабілеті еріткіш.

Проце­стер — жүйе элементтерінің барлық не­месе кейбір іштей әрекеттесулерінің немесе жүйенің қоршаған ортамен әрекеттесулерінің жиынтығы.

Реактивтер — 1.ғылыми зерттеулер мен химиялық анализде реагенттер ретінде қолданылатын құрамы мен қасиеттері бойынша рәсімделген препараттар; 2. Аналитикалык химияда кейбір қосылыстар немесе қосылыстар тобына арналған арнайы реакцияларда қолданылатын құрамы мен қасиеттері бойынша рәсімделген препараттар.

Реакцияның жағдайы ─ аналитикалык реакцияны орындауға қажетті шарттар: ерітінді ортасы (рН), ерітінді температурасы, анықалатын ионның концентрациясы жеткілікті түрде мейлінше үлкен болуы т.б.

Реакция­ның жылдамдық константасы ─ әрекеттесетін заттардың концентрациялары бірге тен болғанда реакция жылдамдығына тең болатын дифференциалдық кинетикалық тендеудегі пропорционалдық коэффициент.

Реалды жүйе ─ иондар мен молекулалар симметриялы орналасып, иондық атмосфера құрайтын иондармен қоршалып, солардың әсерінде болатын жүйе.

Реалды ерітінділер — құрамына тәуелді қассиеттері идеалды ерітінділердін заңдарына бағынбайтын ерітінділер.

Сандық анализ ─ заттың құрамындағы химиялық элементтердің, атомдар топтамасының мөлшерін анықтайтын анализ.

Сандық кұрам ─ зат құрамындағы белгілі бір бөлшектердің мөлшерін көрстеді.

Cандық анализ ─ компоненттердің мөлшерін анықтайтын аналитикалық химияның бір саласы .

Сапалық анализ ─ заттың қандай компоненттерден тұратынын анықтайтын аналитикалық химияның бір саласы.

сапалық анализ ─ Заттың құрамында әртүрлі химиялық элементтердің не атомдар топтамасының бар екендігін анықтайтын анализ.

Сапалық анализ –зерттелетін үлгінің құрамына кіретін заттарды және сол заттың құрамындағы иондар, финкционалдық топтар мен молекулаларды анықтау үрдісі.

Сапалық кұрам ─ зат құрамындағы белгілі бір элементтердің, функционалдык топтардың, иондардың бар екендігін көрсетеді.

Сапалық талдаудың химиялық әдісі – сырт көзге өзгерісі байқалатын сипатты аналитикалық реакцияларға негізделген әдіс.

Сольваттар — еріген зат молекулалары мен ион­дары еріткіш молекулаларынан түзілген қабатпен қоршалып олармен электро─ статикалық және ван–дер - ваальс күштерімен, сондай-ақ координациялық және сутектік байланыстар арқылы байланысқан сольватация өнімдері.

Стандартты ерітінділер — концентрациялары дәл белгілі ерітінділер.

Стандартты электродтық потенциал — 298,15 К температурада, 1,013 _ 10⁵ Па қысымда электродтық потенциалды анықтаушы барлық иондардыц активтіліктері бірге тең электролитке салынған электродтың потен­циалы.

Субмикроанализ (нанограмм─ әдіс): зерттелетін заттың _ граммы қолданылатын талдау түрі.

Сулы емес ерітінді ─ еріткіш ретінде су алынбаған ерітінді.

Сулы ерітінді –еріткіш ретінде су қолданылатын ерітінді.

Судың иондық көбейтіндісі ─ гидроксоний және гидроксид иондарының молярлық концентрацияларының көбейтіндісіне тең шама K_w=_.

Сұйытылған ерітінділер — еріткіштің концентрациясы еріген за­ттың концентрациясынан әлдеқайда көп болатын ерітінділер.

Сыртқы сфера─ ішкі сфераның сыртқы жағынан қарсы зарядталған иондар.

Тамшылы әдіс ─ зерттелетін ерітінді түсін өзгерте жүретін және нәтижесінде түсті қосылыстар немесе түсті тұнба түзілетін аналитикалық реакциялар қолданылатын әдіс.

Тамшылы реакция – cүзгі қағазына капиллярдың көмегімен дөңгелек дақ түзілетіндей қылып реагентті тамызып, дақтың орталығына зерттелетін ерітіндінің тамшысын қосқанда тән түстің пайда бола жүретін реакция.

Тепе-тендік константасы ─ стехиометриялық коэффициенттерінің дәрежесімен алынған реакцияның тепе─ тендіктегі активтіліктерінің көбейтіндісінің осы реакцияның бастапқы заттарының активтіліктерінің көбейтіндісінің қатынасы.

Тепе- теңдік — жүйе параметрлерінін уакыттқа тәуелсіз кездегі күйі.

Тепе-теңдік константасы ─ К_т берілген температура мен қысымда реакцияның өнімдерінің концентрацияларының көбейтіндісінің бастапқы заттар концентрациясының көбейтіндісіне қатынасына тең тұрақты шама.

Термодинамикалық константа К^т ─ тепе - теңдіктегі заттардың концентрациялары активтілік арқылы өрнекттелген тепе - теңдік константа , _

Термодинамикалық тепе-теңдік — Гиббс немесе Гельмгольц энергиясының минималды мәнімен сипатталатын термодинамикалық жүйедегі тепе-теңдіктің барлық түрлерінің жиынтығы.

Тотығу ─ тотыксыздану потенциалы — тотығу-тотыксыздану электродының электрлік по­тенциалы.

Тұздардың гидролизі ─ ерітілген тұздың иондары мен судың иондары арасындағы ерітіндінің рН─ ының өзгеруімен жүретін реакцияны айтады.

Тұзды эффект ─ тұнбалары бар ерітіндіге басқа иондарды қосудың нәтижесінде иондық күштің артуы.

Тұнба ─ нашар еритін қосылыс.

Тұнбаға түсіру ─ анықталатын затты тұндырғыш көмегімен тұндыру процесі.

Тұндырғыш ─ тұнба түсіру үшін ерітіндіге қосылатын реагент.

Улътрамикроанализ (микрограмм─ әдіс): зерттелетін заттың _ граммы қолданылатын талдау түрі.

Үздіксіз процестер — параметрлері бірқалыпты өзгеретін немесе тұрақты процестер.

Физика-химиялық әдістер ─ химиялық немесе электрохимиялық реакциялардың жүруі барысында заттардын физикалық қасиеттерінің өзгеруін байқауға негізделген әдістер.

Физикалық әдістер ─ заттардың физикалық қасиеттерін өлшеуге негізделген әдіс.

Химиялық әдістер ─ химиялық реакцияларға негізделген, анализдің эффектісін көріп байқауға болатын әдістер.

Химиялық кинетика немесе химиялық реакцияның кинетикасы - химиялық реакцияның жылдамдығын қарастыратын химияның бөлімі.

Химиялық потенциал — ауыспалы құрамды термодинамикалық жүйелердің қасиеттерін сипаттайтын күй фуикциясы.

Химиялық тепе-теңдік — тұрақты температурада тура және кері жүретін химиялық реакциялардың жылдамдығы бірдей болып сақталатын жүйдегі термодинамикалық тепе─ тендік.

Химиялық тепе-теңдік ─ екі қарама-қарсы реакцияның бірдей жылдамдықпен жүретіндігін және белгілі уақыт аралығында түзілген заттардың саны ыдыраған заттардың санына тең екендігін көрсететін үздіксіз процесс.

Шартты константасының (_) тепе-теңдіктегі заттардың концентрациялары жалпы концентрациялар арқылы өрнекттелген тепе-теңдік константа, _

«Ылғал» реакция ─ сулы ерітіндіде жүргізілетін реакция

Ішкі сфера ─ орталық ион мен лигандтан тұратын бөлшек.

Электродтардың I- типі ─ өзінің тұзына салынған өткізгіш ─ металл пластинка.

Электродтардың II- типі – ол инертті металдан жасалынған, тотығу─ тотықсыздану жұбын құрайтын, тұз ерітіндісіне салынған платина пластинкасы.

Электродтық потенциал — ерітіндіге батырылған электрод пен ерітіндінің арасында пайда болған потенциалдық айырма, оның шамасы металдың химиялық активтілігін сипаттайды.

Электролит емес ерітінділер — иондарға диссоциацияланбайтын заттардың ерітінділері.

Электролиттер (С.Аррениус теориясы) ─ еріткіштің әсерінен иондарға ыдырап, электрөткізгіштік қасиетке ие болатын заттар.

Электролиттік диссоциациялану дәрежесі α – ерітіндідегі заттың иондарға ыдыраған мөлшерін көрсететін шама : <sub>

11</sub>²_22²_nn²_ii²