• генетикалық
жүктеу/скачать 28,14 Kb.
|
6-10 IT
|
6. Биодиверсикология ұғымына мысал келтіріңіз Биодиверсикология ғылымның бір саласы, оның нысаны биологиялық әртүрлілік, ал пәні оның қалыптасу, құрылымдану және динамикасы, қызмет етуі мен эволюция заңдылықтары. Биологиялық әртүрлілік дегеніміз оны үйымдастырудың барлық деңгейлерінде және оның көрінуінің барлық аспектілерінде органикалық тіршіліктің әртүрлілігі. Биологиялық әртүрлілік құбылысы қарастырылатын негізгі денгейлер: • генетикалық; • таксономиялық, экологиялық. Генетикалық әртүрлілік популяцияларда және гендердің басқа даралар топтарында таралу сипатымен сипатталады, біз оны байқай аламыз, мысалы, Фенотиптегі корініс. Бұл проблема ең алдымен популяция генетикасына қатысты, онын әдістемесі берілген деңгейде биологиялық әртүрліліктің құрылымын сипаттау үшін қолданылады. Биодиверсикология баска екі деңгейге бағытталған таксономиялық және экологиялык. Таксономиялық әртүрлілік туралы айтатын болсақ, олар кебінесе түрлерді білдіреді, өйткені бұл түр планетамыздағы тіршілікті ұйымдастырудың негізгі таксономиялық бірлігі болып табылады. Көптеген тіршілік ету орталарында тірі организмдер бір-бірімен тіршілік етіп, биологиялық бірлестіктер құрайды. Қауымдастыққа биологиялық түрлердің жиынтығы тән, олардың саны түрлердің байлығын сипаттайды, сонымен қатар әр түрлі даралар санының қатынасы. Қауымдастықта аз түрдің көптеген даралары болуы мүмкін және керісінше. Әр түрлі типтегі тірі организмдер қауымдастықтарда әр түрлі даралар санымен ұсынылған. Бұл ақпарат белгілі бір түрдің сирек кездесетіндігін / ортақтығын ғана емес, сонымен қатар тұтастай алганда осындай қауымдастықтың түрлік әртүрлілік Денгейін сипаттайды. Осы сипаттаманы сандық бағалау үшін (түрлердің әртүрлілік деңгейі) түрлердің әртүрлілігі индекстері қолданылады, олар түрлердің санын да, оларға жататын даралар санының арақатынасының біркелкілігін де ескереді.
Биоалуантүрліліктің классификациясы: Экологиялық алуантүрлілік; Генетикалық алуантүрлілік; Ағзалық деңгейдегі алуантүрлілік. Генетикалық әртүрлілік популяцияларда және өзіміз байқай алатын гендік даралардың басқа топтарында таралу сипатымен сипатталады, мысалы, фенотиптегі көрініс. Бұл мәселені ең алдымен популяция генетикасы қарастырады, осы деңгейде биологиялық әртүрліліктің құрылымын сипаттау үшін әдістемесі қолданылады. Бір қауымдастықтың немесе бір тіршілік ету ортасының әртүрлілігін, бір жағынан және түрлердің әртүрлілігінің салыстырмалы деңгейлерін шатастырмау үшін екінші жағынан, әртүрлі қауымдастықтарды немесе мекендеу орындарын бөлектеу ұсынылды: Α-әртүрлілік-бір тіршілік ету ортасындағы немесе бір қауымдастықтағы әртүрлілік; Β-әртүрлілік-тіршілік ету ортасы арасындағы әртүрлілік; Γ-әртүрлілік-континент, арал, ландшафт-климаттық аймақ және т. Б. масштабтағы кең аймақтардағы әртүрлілік Сондықтан мамандандырылған бағдарламалық жасақтаманы қолданған кезде мұндай индекстерді есептеу тиісті қойындылардан (α-biodiversity, β-biodiversity) беріледі. Биологиялық әртүрлілік құрылымының әртүрлі аспектілерін сипаттайтын көптеген индекстердің ішінде ақпараттық индекстер ерекшеленеді. Олар алғаш рет өткен ғасырдың ортасында ақпараттық тәсіл ақпарат теориясының жекелеген ережелері негізінде ұсынылды. Олардың ішіндегі ең танымалы Шеннон индексі (Шеннон-Уивер, Шеннон-Винер):H’= -∑ ni/N ln ni/N, Биоалуантүрлілікті есепке алу Бірлестіктің кеңістіктегі шекарасын анықтау; Есепке алу әдісін дұрыс таңдау және бірлестіктегі түрлердің маңыздылығын анықтау; Бірлестіктегі түрлердің миграциясын ескеру. Бірлестіктегі түрлердің маңыздылығының көрсеткіштері: Түр санының бай болуы; Биомасса; Бірлестік ішінде түрлердің белсенділігі. Маргалеф индексі Dм=S-1/N, S-анықталған түр саны, N-жалпы түр саны 8. Құрылымдық ақпаратты сақтау және өңдеу технологияларын пайдалануға биологиялық мәліметтерді сақтауды мысал келтіріңіз Начало формы Конец формы «Биоинформатика саласы және пәні, міндеті» Биоинформатика – бұл қарқынды дамыған ғылым бағыты, сонымен қатар биология, математика, химия, физика және компьютерік технологиялардың тоғысқан саласы. Биоинформатиканың мақсаты ауқымды тірі табиғатты жүйелеу және талдау туралы ақпараттарды анықтайды. Бұл мақсатта биометриялық есептеудің әдістерін қолдануды, «Қарапайым» микрорганизмдердің әсіресе адам геномдарын құрлымын талдаудағы ауқымды ақпараттарды, тірі организмдердің арасындағы өзара байланыстарды, маңызды белгілердің гомологияларының эволюциясын зерттеуін, іздестіруін анықтауда математикалық тәсілдермен талдауды талап етеді. Биоинформатика – биологиялық деректерді сақтау, жинау, ұйымдастыру және талдау үшін әдістерді дамытып, кемелдендіретін пәнаралық сала. Биоинформатиканың әдiстері мен тәсілдік жиынтықтары: Салыстырмалы геномикада (гендiк биоинформатика) компьютер талдауының математикалық әдiстерi. Алгоритмдарды әзiрлеу және (құрылымдық биоинформатика) ақуыздарды кеңiстiктiң құрылымын болжау үшiн керекті бағдарлама. Стратегиялар, тиiстi есептеуiш методологийлердi зерттеу, сонымен бiрге биологиялық жүйелердi ақпараттық күрделiлiктiң ортақ басқаруы. Биоинформатика бағыттары: Салыстырмалы геномикадағы компьютерлік талдаудың тәсілдері (геномдық биоинформатика). Ақуыздардың аумақтық құрылымын алдын ала жорамалдау үшін алгоритм мен бағдарламаны құрастырып шығару (құрылымдық биоинформатика ). Қолданбалы математика, статистика мен информатиканың әдістерін биоинформатикада қолданады. Есептеуіш биологиядағы зерттеулер кейбір жағдайларда жүйелік биологиямен сәйкестенеді. Есептеуіш биология көптеген жағдайларда алгоритмдерді зерттеп табуға,сонымен қатар нақты есептеп табу тәсілдеріне негізделген. Биоинформатика және де оның тәсілдері биохимияда, биофизикада, экологияда сондай-ақ басқа салаларда да пайдаланылады. Биоинформатика жобаларындағы негізгі жол – бұл эксперимент арқылы алынған ДНК мен ақуыздардың құрылымы туралы мәліметтерді өте көлемді және де «шулы» жерлерден пайдалана отырып ақпаратты алу үшін математикалық құрал- тәсілдерді пайдалану. Маңызды биологиялық ақпаратты алу мақсатында биологиялық макромолекулалардың құрылымы бойынша тәжірибелік мәліметтерді өңдеу үшін компьютерлерді пайдаланады. Осы салада зерттеушілердің негізгі күштері геномдарды оқып білу, ақуыздардың құрылымын талдау мен болжамдауға, ақуыз молекулаларының бір бірімен сонымен қатар басқа молекулалармен қосылуын талдау және болжам беру соның ішінде эволюцияны қайта жақсарту жағына жұмыстары бағытталған. Биоинформатиканың негізгі міндеті: Биологиялық жүйелердегі (жасуша, мүше, организм, популяция) ақпараттық үрдістерді зерттеу. Компьютерлік ғылымға ақпаратты талдаудың «биологиялық» әдістерін енгізу және зерттеу. Үлкен көлемді биологиялық ақпараттарды талдау үшін алгоритмдерді жасау. Геномдағы гендерді іздеу алгоритмі Биологиялық ақпараттарды, яғни нуклеотидттер мен аминқышқылдар тізбегін, ақуыздар молекуласының құрылымын, ақуыз молекуласының басқа молекулалармен кешенінің құрылымын талдау Ақуыздың белсенді орталықтарының құрылымын оқу Биологиялық ақпараттарды талдаудағы және басқарудағы бағдарламалық қамтамасыз ету. Аминқышқылдық реттілікттің деректік қорын құру Биоинформатикадағы бағдарламалар: ACT (Artemis Comparison Tool) — Геномды талдау Arlequin — Популяция – генетикалық мәліметтердің талдауы BioEdit — нуклеотидті және аминқышқылдық жүйелік реттіліктердің көптік түзетудің редакторы BLAST — нуклеотидті және аминқышқылдық жүйелік реттіліктердің мәліметтер қоймасында туыс болатын жүйелік реттіліктерді табу, геномдарды салыстыру. ClustalW, JalView — нуклеотидті және аминқышқылдық жүйелік реттіліктердің көп сандылығын бір деңгейге түзету DnaSP — ДНК –лы жүйелік реттілік полиморфизмін талдау Genepop — популяция-генетикалық талдау Genetix — популяция-генетикалық талдау (француз тілінде ғана бағдарламаға кіру мүмкіндік береді) Modeller- белоктар құрылысын моделдеу программасы. Белоктар құрылысын салыстырмалы түрде моделдейді. Auto Dock- бұл программа арқылы дәрілік препараттардың ағзаға қалай әсер етуін 3Д құрылымда көруге болады MEGA — молекулалы – эволюциялы- генетикалық талдау 9. Реляциялық деректер базасының және оларға қызмет көрсететін қосымшалардың архитектурасын түсіндіріңіз Реляциялық ДҚ— кесте түрінде дайындалған берілгендер. Ол ең көп тараған берілгендер қоры (relation — қатыс, байланыс), кестелер арасындағы байланыстар – жиі пайдаланылатын ең маңызды ұғым. Деректер қорында жазбаүшін кесте жолы түсініледі, кестеде қайталанатын бірдей жолдар болмайды. Кесте бағанын құрайтын жазба элементтері өрісдеп аталады. Өрістің негізгі ерекшелігі — бір өріс элементтері бірдей типті етіп құрылады, мысалы, саңдық не символдық. Бұл — реляциялық деректер қорының Excel-ден негізгі айырмашылығы (Excel-де бір өріс элементтері түрлі типті бола береді және ол тек бір пайдаланушыға ғана арналған, ал реляциялық ДҚ-мен көптеген адамдар жұмыс істей береді). Мұндай ДҚ-да кестелерді байланыстырып, олардың кейбір өрістері арқылы түрлі жаңа кестелер құруға да болады. Мұндай кестелерді сұраныстардеп атайды (сұраныс жөнінде кітаптың 4-тақырыбын қараңыз). Реляциялық деректер қорын құру және онымен жұмыс істеуді басқару үшін көптеген арнайы программалар дайындалған: dBASE, FoxBase, FoxPro, Access,т.б. Оларды Деректер қорын басқару жүйелері (ДҚБЖ)деп атайды. Алғашқы кездерде қолданылып жүрген dBASE-тің түрлі нұсқалары, FoxPro,т.б. жүйелер әрі программалау тілдері, әрі ДҚБЖ болатын және олар MS DOS жүйесінде жұмыс істейтін. Программа-лаудың кіші бизнестік сияқты шағын мекемелерде көп қиындық туғызатыны белгілі. Осы себепті, соңғы жылдары пайдаланушыдан программалауды қажет ете бермейтін Microsoft office (Windows) құра-мына кірістірілген реляциялық ДҚБЖ-лері, оның ішінде Accessатаулы жан-жақты мүмкіндікті ДҚБЖ-нің бірнеше нұсқалары жарық көрді: Access 2.0, Access 7.0, Access 97, Access 2000(access — кіру, еркін ену). Бұлар жұмыс істеуге жеңіл және анықтамалық жүйелері барынша жетілдірілген күрделі программалар. Access, Excel, Word сияқты күрделі программалар арқылы дайындалған кестелердің ерекшеліктерінің бірі — олар бірінен екіншісіне жеңіл түрде жіберіле және қабылдана алады. Acces 97 және Access 2000-мен жұмыс тәсілдері шамалас, тек Access 2000-ге қосымша мүмкіндіктер, мысалы, мәзір жолын дайындау; форма мен есептерге стандартты аспаптар панелі мен мәзір жолын кірістіру; дайындалған объектілер жиынын байланыстырып, бір тұрақтыға біріктіру; Access-ті Интернетте пайдалану және т.б. тәсілдер енгізілген. Кітапта Access 97-ні пайдаланудың негіздері сипатталған, онымен жұмыс бөлек болған кезде ғана Access 2000-мен жұмыс істеу жолдары да қосылған. (Access 2000 мазмұны жөнінде кең түрде танысу үшін [22] және т.с.с. әдебиеттерді қараңыз). 10. Білім берудегі мультимедиа технологиялары биология пәнінде қолдануды айтыңыз Мультимедиа — бұл компьютерде дыбысты, ақпаратты, тұрақты және қозғалыстағы бейнені біріктіріп көрсету үшін жинақталған компьютерлік технология. Мультимедиа өзі көптеген мәлімет тасымалдаушылар жиынын білдіреді. Мультимедиалық зат құрамына музыкалық және ауызекі жетелеу, бейнеклиптер, анимация, графикалық слайдтар және мәтіндік базасы кіретін интерактивті жиынтық кіреді. Өзіндік бағыттағы «компьютерлік жүйе» ретінде Америкада 1990 жылдың басында пайда болды. Сол кезде алғашқы программалық жабдықтамалар компакт дискілер арқылы шыға бастады. Мультимедиалық технологиялар — бейнелік және аудиоэффектілік, әр түрлі мультипрограммалық мүмкіндіктерді интерактивті программалық жабдықтың басқаруымен орындата платын электрондық құжаттарды дайындау тәсілдері. Мультимедиа пайдаланушыға фантастикалық әлемде болуға (виртуальды шыңдық), осы әлеммен интерактивті араласуына (пайдаланушы қатысады, мысалы, ойындар ойнайды т. Б.) мүмкіндік береді. Виртуальды шындық — бұл иллюзиялы дүние, оған кіріп (еніп), сонымен ара қатынас жасайды. Виртуальды шындық жүйесі — бұл осы енумен арақатынасты қамтамасыздандыратын иммитациялық программалар мен техникалық құралдардың жиынтығы. Мультимедиа — бұл қазіргі техникалық және бағдарламалық құралдарды қолдану арқылы интерактивті бағдарламалық қамтамасыздандыруды басқарумен орындалатын визульді және аудиоэффектілердің өзара әрекеті. Олар бір цифрлік көрсетілімде мәтінді, дыбысты, графиканы, фотосуретті және бейнені біріктіреді. жүктеу/скачать 28,14 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|