1 сабақ Такырыбы: Отан отбасынан басталады

	ҚРДСМ «Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы» ШЖҚ РМК Қазақ тілі мен латын тілі кафедрасы	044 -36/18-(3-1) 24 беттің -беті
	«Қазақ тілі» пәні бойынша тәжірибелік сабаққа арналған әдістемелік өңдеу

Қазақ тiлi мен латын тілі кафедрасы

Мамандық: 5В110300 «Фармация»

Пән: қазақ тілі

Курс: 1 (I семестр)

ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚҚА АРНАЛҒАН

ӘДІСТЕМЕЛІК ӨҢДЕУ

2014 ж.
Қазақ тілі мен латын тілі кафедрасының мәжілісінде талқыланып,

бекітілді. «___»______2014 ж. хаттама № ____

№ 1 сабақ

Қазақ тілінің дыбыстық жүйесі. Дауысты, дауыссыз дыбыстар.

- студенттерге Отан және оның мәртебесі жөнінде түсінік беру.

- Отанға деген қасиетті ұғынуды үйрету.

- қазақ тілінің дыбыстық жүйесімен таныстырып, дауысты және дауыссыз дыбыстар ерекшеліктерін көрсету.

1) Мәтінге катысты сөздік минимумдар.

2) Қазақ тілінің коммуникативтік маңызы.

3) «Тіл туралы Заң», оның қоғамдағы рөлі.

4) Қазақ алфавиті.

5) Дауысты дыбыстардың өзіндік ерекшеліктері.

6) Дауыссыз дыбыстардың ерекшеліктері.
5. Білім берудің және оқытудың әдістері: шағын топтар
Шағын топпен жұмыс – студенттер өзара екі топқа бөлінеді. Әр топқа жеке тапсырма беріліп, тапсырманың мақсаты айқындалады. Тапсырманы орындағаннан кейін әр топ қарсылас топтың орындаған жұмыс нәтижесіне өз бағасын береді. Тексеру барысын оқытушы қадағалайды.

І топтың тапсырмасы: Таңдауға берілген тақырыптардың бірі бойынша ана тілі туралы өз ойларыңды ауызша баяндаңдар.

Таңдауға берілген тақырыптар:

«Отан – отбасынан басталады...»

«Отаны бірдің-тілегі бір,тілегі бірдің – жүрегі бір...»

«Отан үшін отқа түс - күймейсің...»

«Туған жердей жер болмас, туған елдей ел болмас! »

Менің Қазақстаным ХХІ ғасырда.

Негізгі:

2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993

3. Сәлім Е.Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.

4. Түймебаев Ж. Қазақ тілі Грамматикалык анықтағыш А. 1996

Қосымша:

1. Мырзабеков С. Қазақ тілінін дыбыстық жүйесі. А. 1999

2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А.,2002

З.БектұровШ.Қ. Қазақ тілі. А., 2002

1. Уәлиұлы Н, Фазылжанова А, Күдеринова Қ, Әнес Ғ. Орфографиялық сөздік. А, 2007 ж.

2. Момынов Т.А. Медицицналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.

3. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша — орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.

Тест бойынша жауап беріңіз:

1. Қазақ тіліндегі дыбыстар ... болып бөлінеді

А. дауысты, дауыссыз

В. қатаң, ұяң

С. жуан, жіңішке

Д. еріндік, езулік

Е. ұяң, үнді

2. Тілдегі дыбыстар жүйесін ... зерттейді.

А. дыбыс

С. фонетика

Д. морфология

Е. синтаксис

3. Дауысты дыбыстар ... арқылы жасалады.

А. тілдің қызметі

В. Ауаның кедергіге ұшырап шығуы

С. Ауаның кедергісіз шығуы

Д. еріннің қызметі

Е. жақтың қызметі

4. Тілімізде ... дауыссыз дыбыс бар

А. 12

С. 42

Е.10

А. 9

С. 42

Е. 26

А. 24

С. 9

Е. 26

А. еріннің қызметі

В. Ауаның кедергісіз шығуы

С. тілдің қызметі

Д. жақтың қызметі

Е. Ауаның кедергіге ұшырап шығуы

8. Қазақ тілінде ... дыбыс бар

А. 38

С. 36

Е. 12

А. 42

С. 12

Е. 9

А. таңба

С дауысты

Д. алфавит

Е. фонетика

11. Дыбыстардың жазбаша таңбаларын ... деп атаймыз

А. дауысты

В. дыбыс

С. әріп

Е. алфавит

12. Дыбыстау мүшелері арқылы жасалып, естілетін құбылысты ... деп атайды.

А. фонетика

В. әріп

С. алфавит

Е. дыбыс

А. қауын

С. қаулы

Е. бауыр

14. и дыбысы ... сөзінде жіңішке дауысты ретінде қолданылып тұр.

А. тиін,

В. қиын,

С. сиыр

Е. сияқты

15. Қазақ тіліндегі ... дыбыстары дауыссыз дыбысқа жатады.

А. а, п

С. ө, ү

Е. и, і

Дауысты және дауыссыз дыбыстардың жіктелуі.

- сәлемдесудің маңызын түсіндіру;

- студенттерді ұлттық құндылықтарға тәрбиелеу;

- ашық, қысаң, жуан, жіңішке, еріндік, езулік дауыстыларды ажырату;

- дауыссыз дыбыстардың жіктелуі.
3. Оқыту мақсаты: Студенттердің тілдік қорын дамыту, тақырыпқа қажетті сөйлесім үлгілерімен, сөздік минимумдармен қамтамасыз ету. Мәтінмен, жаттығу жұмыстарымен жұмыс істету барысында тілдік білімін тереңдете түсу.
4. Тақырыптың негізгі сұрактары:

1) «Амандық сұрау» ұғымын қалай түсінеміз?

2) Ұлттық құндылықтардың мәні.

3) Дауысты дыбыстардың айтылуына қарай қаншаға бөлінеді.

Бағыт беру – мәселеге бағыттап оқытудың бір элементі, яғни оқытушы тақырыпқа қатысты негізгі ұғымдарды атамайды, жанама мысалдар келтіріп, ойға шабуыл жасап негізгі анықтамаға жетелейді. Студенттер өздері ой қорытып анықтама мен негізгі мәселені шығаруы керек.

Отбасы қоғамның бір бөлшегі. Отбасындағы ұлттық құндылықтардың орны мен насихатталуы және өскелең ұрпаққа берер пайдасы жайлы ойтолғау жазу.
6. Әдебиет.

Негізгі:

2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993

3. Сәлім Е. Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.

4. Түймебаев Ж. Қазақ тілі Грамматикалык анықтағыш А. 1996

1. Мырзабеков С. Қазақ тілінін дыбыстық жүйесі. А. 1999

2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А.,2002

З.БектұровШ.Қ. Қазақ тілі. А., 2002

1. Уәлиұлы Н, Фазылжанова А, Күдеринова Қ, Әнес Ғ. Орфографиялық сөздік. А, 2007 ж.

2. Момынов Т.А. Медицицналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.

3. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша — орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.

Қазақ тіліндегі сөздердің бірыңғай жуан, жіңішке айтылуы. Үндестік заңы.

- студенттерді ұлттық дәстірмен таныстыру;

- Отбасы мәдениеті мен дәстүрге тәрбиелей отырып, сөздік қорын молайту;

- сөздердің бірыңғай жуан, жінішке айтылу себебін түсіндіру;

- үндестік заңы туралы түсінік беріп, орыс тілімен салыстыру.
3. Оқыту мақсаты: студенттердің тілдік қорын молайту. Тақырыпқа қажетті сөйлесім үлгілерімен, сөздік минимумдарымен қамтамасыз ету. Мәтінмен, жаттығу жұмыстарымен жұмыс істеу барысында тілдік білімін терендете түсу.
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1) Жас отбасыларында ұлттық дәстүрдің көрініс табуы.

2) Дәстүр – бабалар мұрасы.

3) Сөздердің бірыңғай жуан не жіңішке айтылу себебі неде?

4) Үндестік заңы дегеніміз не?
5. Білім берудің және оқытудың әдістері: рөлдік ойындар.

Рөлдік ойын ол – іс-әрекет, ол – таным, ол- оқып және үйрену құралы. Белгілі бір тапсырма, қағидалар бағытындағы мақсаттар мен міндеттерді орындау әрекеті. Мұнда студенттер рөлдік ойындарды орындайды. Ойынға қатысушылар мәселелік ақпаратты жартылай түсінеді, ал мәселені толық шешу үшін әрекет жасайды. Олардың мақсаты – ақпаратты толық түсіну үшін бірлікте болып жұмыс істеу.

Тапсырма:

Отбасындағы дәстүр. Рөлдік ойын түрінде көрсетіңіздер.

Негізгі:

2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993

3. Сәлім Е.Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.

4. Түймебаев Ж. Қазақ тілі Грамматикалык анықтағыш А. 1996

1. Мырзабеков С. Қазақ тілінін дыбыстық жүйесі. А. 1999

2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А.,2002

З.БектұровШ.Қ. Қазақ тілі. А., 2002

1. Уәлиұлы Н, Фазылжанова А, Күдеринова Қ, Әнес Ғ. Орфографиялық сөздік. А, 2007 ж.

2. Момынов Т.А. Медицицналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.

3. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша — орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.

Фонетика – шағын ғаламшар немесе отбасы секілді. Сондықтан да «Фонетика еліне саяхат» деген тақырыпта ертегі не әңгіме жаз.

№4 сабақ
1. Тақырыбы: Жас отбасының бюджеті.

Орфография және орфоэпия. Дыбыс үндестігі. Ықпал түрлері

- «Бюджет» ұғымының экoномикалық және әлеуметтік мәнімен таныстыру;

- керекті сөздік қорымен қамтамасыз ету;

- орфография және орфоэпия туралы түсінік беру.

- дыбыс үндестігінің ерекшелігін айту;

- ықпал түрлерінің айырмашылықтарын түсіндіру;

1. Жас отбасы үнемшілдікке қалай дағдыланады?

2. Орфография мен орфоэпияның ерекшелігі.

3. дыбыс үндестігінің жасалу жолы.

4. Ілгерімді, кейінгі ықпалдардың бір-бірінен ажыратуы.

5. Орфография, олардың әдеби тілдегі ролі.

Шағын топпен жұмыс – студенттер өзара екі топқа бөлінеді. Әр топқа жеке тапсырма беріліп, тапсырманың мақсаты айқындалады. Тапсырманы орындағаннан кейін әр топ қарсылас топтың орындаған жұмыс нәтижесіне өз бағасын береді. Тексеру барысын оқытушы қадағалайды.

Негізгі:

1. Аяпбергенова К. Казақ тілі для медицинских институтов и училищ. А., 1995

2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993

3. Сәлім Е. Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.

4. Түймебаев Ж. Қазақ тілі Грамматикалық анықтағыш А, 1996

1.Беріков Н. Қазақ тілі сабақтары. А., 1994

2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А, 2002

3. Бектұров Ш.Қ. Қазақ тілі. А., 2002

1. Момынов Т.А. Медицицналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.

2. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша - орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.

№ 5 сабақ

Буын, оның түрлері. Екпін және тасымал

-Мемлекеттің тұрғын үй саясатын жан-жақты ұғындыру.

- буын және оның түрлеріне тоқталу;

- қазақ тіліндегі екпін мен сөздердің тасымалдану ерекшеліктерін түсіндіру.

1) «Өз үйім-өлең төсегім» тақырыбына мәтін құрастыру.

2) «Қолжетімді баспана» бағдарламасы және жастар тақырыбында пікірталас.

3) Буын және оның түрлері.

4) Қазақ тіліндегі сөздерге екпіннің түсуі

5) Сөздерді тасымалдау және тасымалданбайтын сөздер

«Бермесең, бермей-ақ қой баспанаңды,

Негізгі:

1. Аяпбергенова К. Казақ тілі для медицинских институтов и училищ. А., 1995

2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993

3. Сәлім Е. Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.

4. Түймебаев Ж. Қазақ тілі Грамматикалық анықтағыш А, 1996

1.Беріков Н. Қазақ тілі сабақтары. А., 1994

2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А, 2002

3. Бектұров Ш.Қ. Қазақ тілі. А., 2002

1. Момынов Т.А. Медицицналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.

2. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша - орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.
7. Бақылау: сұрақтар мен тапсырмалар.

Сұрақтар мен тапсырмалар:

1. 
   Буын деген не?
   
2. 
   Буынның неше түрі бар?
   
3. 
   Екпін дегеніміз не?
   
4. 
   Қазақ тілінде қанша екпін бар?
   
5. 
   Тасымалданбайтын сөздерді түсіндіріңіздер.
   
6. 
   Буын түрлеріне тадау жазыңыздар.
   

№ 6 сабақ

Буын үндестігіне бағынбайтын сөздер. Сөздерге фонетикалық талдау жасау.

- студенттерге мінез бен келбеттің қоғамдық мәні мен маңызын ұғындыру;

- буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар туралы беру;

- фонетикалық талдау жасауды меңгерту;

1) «Жүзі жылыдан түңілме» тақырыбын әңгімелеу.

2) Тақырыпқа қажетті лексикалық минимум.

3) –хана, -паз, - қор, т.б. қосымшалардың жалғануы.

4) фонетикалық талдау дегеніміз не?

5. Білім берудің және окытудың әдістері: семинар

Семинар – «semen» - латын тілінде «ұрық» деген мағына береді. Семинар сабағында әр студент өз бетінше жеке пікірлерін дәлелдеп, ортақ шешімге келеді. Жоғарыдағы сұрақтар негізінде мәлімдеме әзірлейді. Семинардың қорытындысын жасайды.

Сырты сұлу адамның,болса ішінің мәні жоқ,

Ұқсамай ма жеміске, сырты әдемі,дәмі жоқ... өлең жолдарын талдау.

6. Әдебиет.

Негізгі:

1. Аяпбергенова К. Казақ тілі для медицинских институтов и училищ. А., 1995

2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993

3. Сәлім Е. Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.

4. Түймебаев Ж. Қазақ тілі Грамматикалық анықтағыш А, 1996

1.Беріков Н. Қазақ тілі сабақтары. А., 1994

2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А, 2002

3. Бектұров Ш.Қ. Қазақ тілі. А., 2002

1. Момынов Т.А. Медицицналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.

2. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша - орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.
7. Бақылау: жазбаша жұмыс

Мінез және келбет мәтініне фонетикалық талдау жасаңыздар.

№ 7 сабақ

1. Тақырыбы: Адам сәні.

Сөздердің көп мағыналылығы. Омоним. Антоним. Синоним.

- студенттерді адам көркін ұғынуға баулу;

- көп мағыналы сөздер мен омонимдердін ұқсастықтары мен айырмашылықтарын түсіндіру;

- синоним, антоним туралы түсінік беру.

1) «Адам сәні» тақырыбы бойынша баяндама әзірлеу

2) Көп мағыналы сөздер, олардың ерекшелігі.

3. Омонимдер, көп мағыналы сөздерден ажырату.

4. Синонимдер, синонимдік катар.

5. Антонимдер, олардың әдеби тілдегі ролі.

Шағын топпен жұмыс – студенттер өзара екі топқа бөлінеді. Әр топқа жеке тапсырма беріліп, тапсырманың мақсаты айқындалады. Тапсырманы орындағаннан кейін әр топ қарсылас топтың орындаған жұмыс нәтижесіне өз бағасын береді. Тексеру барысын оқытушы қадағалайды.

Негізгі:

1. Аяпбергенова К. Казақ тілі для медицинских институтов и училищ. А., 1995

2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993

3. Сәлім Е. Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.

4. Түймебаев Ж. Қазақ тілі Грамматикалық анықтағыш А, 1996

1.Беріков Н. Қазақ тілі сабақтары. А., 1994

2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А, 2002

3. Бектұров Ш.Қ. Қазақ тілі. А., 2002

1. Момынов Т.А. Медицицналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.

2. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша - орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.
7. Бақылау: тестілеу.

Тест бойынша жұмыс жасаңыз:

Жайықтың екі беті кеңірек көзге түсті

А. жайықтың екі беті

В. кеңірек

С. екі беті

Д. көзге түсті

Е. түсті

2. Сөйлемдегі ауыспалы мағынада қолданып тұрған сөз -...

Ақ жал толқын арқалаған ақ боз жылқы алдыңғы аяғын аспандай көтеріп,

суды тағыда тарпып, тарпып қалды.

А. алдыңғы аяғын

В. ақ жал

С. толқын арқалаған ақ боз жылқы

Д. суды тартып қалды

Е. жылқы

3. Қарағым! Келмейді саған қарағым. Ерекшеленген сөздер - ...

А. синоним

В. омоним

С. антоним

Д. көп мағыналы сөздер

Е. терминдер

4. Сөздің көп мағыналығы тіл білімінде ... деп аталады.

А. Синекдоха

В. Сингорманизм

С. Синтаксис

Д полисемантизм

Е. Метафора

5. «Ескі сөз – жаңа сөздің қазығы» (мақал). Бұл сөйлемде ... сөздер кездеседі

А. термин

В. синоним

С. көп мағыналы сөз

Д. омоним

Е. антоним

6. «Синоним» дегеніміз- ...

А. Айтылуы әркелкі, мағыналары бір-біріне жақын сөздер.

В. Мағыналары қарама-қарсы сөздер

С. Бір сөздің бірнеше мағынада қолдануы.

Д. Айтылуы бір мағыналары басқа-басқа сөздер.

Е. Белгілі бір кәсіпке байланысты сөздер

7. Синоним қатарын көрсетіңіз

А. аласа, биік, ұзын

В. қарбыз, қауын

С. пышақ, шаппа, бәкі

Д. ағаш, тау, тас

Е. орман, дала, өзен

8. «Әкесінің қызыл түсті машина алатынын Жомарт түсінде көрген».

Сөйлемдегі ерекшеленген сөздер ... болып табылады.

А. Синоним

В. Омоним

С. Антоним

Д. Кәсіби сөздер

Е. Фразеологизм

9. «Алыстан арбалағанша жақыннан дорбала» (мақал).

Бұл мақалда ... сөздер қолданылғын

А. Омоним

В. Синоним

С. Антоним

Д. полиссемия

Е. кәсіби сөздер

10. «Ит өлген жерде» тұрақты сөз тіркесінің антонимін көрсет

А. Сүт пісірімдей уақыт

В. Көзді ашып-жұмғанша

С. Таяқ тастам жер

Д. Төбе шашы тік тұрды

Е. Қас пен көздің арасында

11. «Ит арқасы қиянда» тұрақты сөз тіркесінің синонимі ...

А. Ит өлген жерде

В. Таяқ тастам жер

С. Мұрын шиіру

Д. Төбе шашы тік тұрды

Е. Жүрегі аузына шықты

12. Омоним болатын сөз-...

А. төңірек

В. ауыл

Д. жаз

13. ... сөздері синонимдік қатар құрап тұр.

А. жазық, биік

В. білімді, қонымды

С. беделді, үлгілі, ұқыпты

Д. белгілі, сенімді

Е. беделді, шенді

14. Антоним деп- ... айтамыз

А. мағыналары қарама-қарсы сөздерді

В. Мағыналары ұқсас сөздерді

С. мағыналары бөлек-бөлек сөздерді

Д. өзара мәтіндес сөздерді

Е. біріккен сөздерді

15. Омоним бола алмайтын сөз ...

А. кілем

В. жас

Д. қыр

№ 8 сабақ

Фразеологизмдер. Тұрақты тіркестер

- студенттерді «уақыт» деп аталатын ұғымды түсінуге үйрету;

- фразеологизмдерді меңгерту.

- тұрақты тіркестердің өз ішінде бөлінуін түсіндіру.

1) «Уақыт-ұлы төреші» тақырыбында мәтін құрастыру.

2) фразеологизмдер дегеніміз не?

3) идиомалық тіркес дегеніміз не?

Шағын топпен жұмыс – студенттер өзара екі топқа бөлінеді. Әр топқа жеке тапсырма беріліп, тапсырманың мақсаты айқындалады. Тапсырманы орындағаннан кейін әр топ қарсылас топтың орындаған жұмыс нәтижесіне өз бағасын береді. Тексеру барысын оқытушы қадағалайды.

Негізгі:

1. Аяпбергенова К. Казақ тілі для медицинских институтов и училищ. А., 1995

2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993

3. Сәлім Е. Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.

4. Түймебаев Ж. Қазақ тілі Грамматикалық анықтағыш А, 1996

1.Беріков Н. Қазақ тілі сабақтары. А., 1994

2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А, 2002

3. Бектұров Ш.Қ. Қазақ тілі. А., 2002

1. Момынов Т.А. Медицицналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.

2. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша - орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.
7.Бақылау: сұрақ-жауап:

Сұрақтарға ауызша жауап беріңіз:

1. 
   Фразеология қай тілден енген?
   
2. 
   Ит арқасы қиянда, қандай тіркес?
   
3. 
   Қырғи кабақ болу, қандай тіркес?
   
4. 
   Тайға таңба басқандай, мағынасын түсіндіріңіз?
   
5. 
   Идомалық тіркеске 5 мысал келтіріңіз?
   

№ 9 сабақ

Кәсіби, термин және диалект сөздер.

-. студенттерді мемлекеттік тілде салауатты өмір салты жайында әңгімелеуге үйрету;

- кәсіби сөздер мен диалектизімдер туралы түсінік беріп, термин сөздердің пайда болуымен таныстыру.

3. Оқыту мақсаты:Студенттердің тілдік қорын молайту. Тақырыпқа қажетті сөйлесім үлгілерімен, сөздік минимумдарымен қамтамасыз ету. Мәтінмен, жаттығу жұмыстарымен жұмыс істеу барысында тілдік білімін тереңдете түсу.
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. «Ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде» тақырыбына мәтін құрастыру.

2. Такырыпқа байланысты лексикалық минимумдар.

3. Кәсіби сөздер, қолданылу аясы.

4) Медицинаға байланысты термин сөздер.

5) Диалект сөздер, колданылу аясы.

Бағыт беру – мәселеге бағыттап оқытудың бір элементі, яғни оқытушы тақырыпқа қатысты негізгі ұғымдарды атамайды, жанама мысалдар келтіріп, ойға шабуыл жасап негізгі анықтамаға жетелейді. Студенттер өздері ой қорытып анықтама мен негізгі мәселені шығаруы керек.

«Шынықсаң-шымыр боласың» бағытымен дене тәрбиесі мен салауатты өмір қағидаттары туралы, студенттер тіл мәдениетін пайдалана отырып, ауызша жұмыстар атқарады.

6. Әдебиет.

Негізгі:

1. Аяпбергенова К. Казақ тілі для медицинских институтов и училищ. А., 1995

2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993

3. Сәлім Е. Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.

4. Түймебаев Ж. Қазақ тілі Грамматикалық анықтағыш А, 1996

1.Беріков Н. Қазақ тілі сабақтары. А., 1994

2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А, 2002

3. Бектұров Ш.Қ. Қазақ тілі. А., 2002

1. Момынов Т.А. Медицицналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.

2. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша - орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.
7. Бақылау: сұрақтар мен тапсырмалар.

Сұрақтар мен тапсырмалар:

1. 
   Термин деген не?
   
2. 
   Кәсіби сөздің ерекшелігі неде?
   
3. 
   Дилект сөздер деген не?
   
4. 
   Медицинаға байланысты кәсіби сөздерді жаз.
   
5. 
   Кәсіби және дилект сөздері бар мақал-мәтелдерді жазып, мағынасын түсіндіріңіздер.
   
6. 
   Жаңа сөздер мен термин сөздерді теріп жазыңыздар.
   

№ 10 сабақ

Мақал – мәтелдер

- студенттерді тамақтану мәдениеті мәселелер жөнінде еркін тілдесуге үйрету;

- халқымыздың асыл қасынасының бірі – мақал-мәтелдер туралы түсінік беру;

- мақал мен мәтелдің айырмашылығы мен ұқсастығын ұғындыру.

1. «Ас- адамның арқауы» тақырыбына мәтін кұрастыру.

2. Қажетті сөздік минимумдар.

3. мақал – тоқсан ауыз сөздің түйіні

4. мәтел дегеніміз не?
5. Білім берудің және оқытудың әдістері: семинар

Семинар – «semen» - латын тілінде «ұрық» деген мағына береді. Семинар сабағында әр студент өз бетінше жеке пікірлерін дәлелдеп, ортақ шешімге келеді. Жоғарыдағы сұрақтар негізінде мәлімдеме әзірлейді. Семинардың қорытындысын жасайды.

Негізгі:

1. Аяпбергенова К. Казақ тілі для медицинских институтов и училищ. А., 1995

2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993

3. Сәлім Е. Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.

4. Түймебаев Ж. Қазақ тілі Грамматикалық анықтағыш А, 1996

1.Беріков Н. Қазақ тілі сабақтары. А., 1994

2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А, 2002

3. Бектұров Ш.Қ. Қазақ тілі. А., 2002

1. Момынов Т.А. Медицицналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.

2. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша - орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.
7. Бақылау: жазбаша талдау

Тіл ұстарту мақсатында билер мен шешендердің айтылған тапқыр сөздерінен мақал-мәтелдерді еске түсіріп, өздік жұмыс жазыңыздар.

№ 11 сабақ

1. 
   Тақырыбы: Менің отаным – Қазақстан.
   

- студент Қазақстан Республикасының патриот азаматы бола білуге тәрбиелеу.

- тақырып бойынша ойлануға өз ойын еркін жеткізуге тәрбиелеу;

- сөз құрамы туралы түсінік беру;

- түбір мен қосымшалардың қызметімен таныстыру;

- қазақ тіліндегі қосымшалар мен жалғау түрлеріне тоқталу.

1. Қазақстан Мемлекеттік рәміздері.

2. Мәтінге кажетті лексикалык минимум.

3. Сөз құрамы, оның негізгі бөлшектері (түбір мен қосымша)

4. Қазақ тіліндегі қосымшалар қалай бөлінеді.

5. Жалғау және оның түрлері.

Жұптық жұмысқа қатысушылардың мақсаты да, қабылдаған шешімі де бірге. Жұптасып жұмыс жасау – мәселе қойылған сөйлеу жағдаяттың тапсырма бойынша жұп болып шешім қабылдау әрекетіне құрылған. Берілген сөйлеу жағдаятының мазмұнын сақтай отырып, сәл өзгеріспен диалог құрады.

Негізгі:

1. Аяпбергенова К. Казақ тілі для медицинских институтов и училищ. А., 1995

2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993

3. Сәлім Е. Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.

4. Түймебаев Ж. Қазақ тілі Грамматикалық анықтағыш А, 1996

1.Беріков Н. Қазақ тілі сабақтары. А., 1994

2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А, 2002

3. Бектұров Ш.Қ. Қазақ тілі. А., 2002

1. Момынов Т.А. Медицицналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.

2. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша - орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.
2. Бектаев Қ. Үлкен қазакша-орысша - орысша-қазакша сөздік. Шымкент, 2003 ж.
7. Бақылау: сұрақ-жауап.

Сұрақтарға ауызша жауап беріңіз:

1. 
   Сөз құрамы дегеніміз не?
   
2. 
   Түбір дегеніміз не?
   
3. 
   Қосымша дегеніміз не?
   
4. 
   Қосымшаның неше түрі бар?
   
5. 
   Жұрнақ , жалғау дегеніміз не?
   

№ 12 сабақ

Көптік жалғау, оның дыбыстық варианттары. Тәуелдік жалғау. Тәуелдік мағынаның – нікі, -дікі,- тікі формалары

- Қазақстанның мемлекеттік рәміздерін ардақ тұтуға және олардың қадір-қасиетін биік ұстауға үйрету;

- көптік жалғау, оның дыбыстық варианттары жөнінде білімін калыптастыру;

- тәуелдік жалғау, олардың жасалу жолдары туралы мәлімет беру.

1. «Мемлекеттік рәміздер» такырыбында әңгіме - сұхбат жүргізу.

2. «Мемлекет рәміздер» ұғымын калай түсінеміз?

3. Елтаңбаны сипаттап беріңіз.

4. Жалғау, құрамына қарай түрлері.

5. Тәуелдік жалғау, оның жасалуы.

Шағын топпен жұмыс – студенттер өзара екі топқа бөлінеді. Әр топқа жеке тапсырма беріліп, тапсырманың мақсаты айқындалады. Тапсырманы орындағаннан кейін әр топ қарсылас топтың орындаған жұмыс нәтижесіне өз бағасын береді. Тексеру барысын оқытушы қадағалайды.

Негізгі:

1. Аяпбергенова К. Казақ тілі для медицинских институтов и училищ. А., 1995

2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993

3. Сәлім Е. Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.

4. Түймебаев Ж. Қазақ тілі Грамматикалық анықтағыш А, 1996

1.Беріков Н. Қазақ тілі сабақтары. А., 1994

2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А, 2002

3. Бектұров Ш.Қ. Қазақ тілі. А., 2002

1. Момынов Т.А. Медицицналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.

2. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша - орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.
7. Бақылау: жазбаша талдау

Тіл ұстарту мақсатында мемлекеттік рәміздер яғни ту, ән ұран, елтаңба туралы сипаттап өздік жұмыс жазыңыздар.

№13 сабақ
1. Тақырыбы: Қазақ халқының дәстүрлі өнері.

Жіктік жалғау. Зат есімнің жіктелуі. Септік жалғауы. Жай және тәуелді септеу.

- «Дәстүрлі өнер» ұғымына жан-жақты сипаттама беріп, оны анықтайтын негізгі қасиеттермен таныстыру, ол жайында еркін сөйлесуге баулу;

- жіктік жалғауы және оның қызметі жөнінде түсінік беру;

- зат есімнің жіктелу ерекшелігін түсіндіру;

- септік жалғауы, жай және тәуелді септеу жөнінде анықтамалармен таныстыру.
3. Оқыту мақсаты: Студенттердің тілдік қорын молайту. Тақырыпқа қажетті сөйлесім үлгілерімен, сөздік минимумдарымен қамтамасыз ету. Мәтінмен, жаттығу жұмыстарымен жұмыс істеу барысында тілдік білімін тереңдете түсу.
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. «Дәстүрлі өнер» ұғымын қалай түсінеміз ?

2. Қазақ халқының қандай дәстүрлі өнерін білесіздер?

3. Жіктік жалғау.

4. Зат есімнің жіктелу ерекшелігі

5. Септік жалғау

6. Жай және тәуелді септеу.
5. Білім берудің және оқытудың әдістері: рөлдік ойындар

Рөлдік ойын ол – іс-әрекет, ол – таным, ол- оқып және үйрену құралы. Белгілі бір тапсырма, қағидалар бағытындағы мақсаттар мен міндеттерді орындау әрекеті. Ойынға қатысушылар мәселені толық, анық түсіну үшін әрекет жасайды. Олардың мақсаты – қимыл, іс-әрекетпен мәтіннің мағынасын түсіндіру.

Тапсырма:

«Өнер алды – қызыл тіл» тақырыбына мәтін құрап, мазмұнын түсіндіріңдер.
6. Әдебиет.

Негізгі:

1. Аяпбергенова К. Казақ тілі для медицинских институтов и училищ. А., 1995

2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993

3. Сәлім Е. Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.

4. Түймебаев Ж. Қазақ тілі Грамматикалық анықтағыш А, 1996

1.Беріков Н. Қазақ тілі сабақтары. А., 1994

2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А, 2002

3. Бектұров Ш.Қ. Қазақ тілі. А., 2002

1. Момынов Т.А. Медицицналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.

2. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша - орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.
7. Бақылау : жазбаша сұрау;

Тапсырма: 1. Отан туралы өлең жазып, тәуелдік жалғауы бар сөздерді ажыратыңыздар.

2. Ұлттық ойындарды еске түсіріп, септік жалғауын жалғап жазыңыздар.

№14 сабақ

1. Тақырыбы: Айтыс өнері

Жұрнақ. Сөз тудырушы және сөз түрлендіруші жұрнақ.

- сабак барысында студентке өз ұлтының мәдениеті туралы әңгімелеуді үйрету;

- айтыс өнерін оқыта оқыта отырып, студенттің айтысқа деген құрметін арттыра түсу;

- грамматикалық тақырып бойынша жұрнақ және оның түрлері жайында мәлімет беріп, тереңірек ұғындыру.

1. Ұлттық мәдениет тамыры дегенді қалай түсінесіңдер?

2. Тақырыпқа қажетті лексикалық минимум.

3. Жұрнақ дегеніміз не?

4. Сөз тудырушы және сөз түрлендіруші жұрнақтардың ерекшелігі
5. Білім берудің және оқытудың әдістері: рөлдік ойындар

Рөлдік ойын ол – іс-әрекет, ол – таным, ол- оқып және үйрену құралы. Белгілі бір тапсырма, қағидалар бағытындағы мақсаттар мен міндеттерді орындау әрекеті.Мұнда студенттер рөлдік ойындар ойнайды. Ойынға қатысушылар мәселені толық шешу үшін әрекет жасайды. Олардың мақсаты – ақпаратты толық түсіну үшін бірлікте болып жұмыс істеу.

Тапсырма:

Ұлттық мәдениетке не жатады? Рөлдік ойын түрінде көрсетіңіздер.

Негізгі:

1. Аяпбергенова К. Казақ тілі для медицинских институтов и училищ. А., 1995

2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993

3. Сәлім Е. Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.

4. Түймебаев Ж. Қазақ тілі Грамматикалық анықтағыш А, 1996

1.Беріков Н. Қазақ тілі сабақтары. А., 1994

2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А, 2002

3. Бектұров Ш.Қ. Қазақ тілі. А., 2002

1. Момынов Т.А. Медицицналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.

2. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша - орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.
7. Бақылау: сұрақтар мен тапсырмалар.

Сұрақтар мен тапсырмалар:

1. Жұрнақ дегеніміз не?

2. Сөз тудырушы жұрнақтың ерекшелігі

3. Сөз түрлендіруші жұрнақ дегіміз не?

4. Кітапша сөзінде қандай жұрақ жалғанған?

5. Айтыстың түрлерін атаңыз?

6. Сушы сөзінің жасалуын айтыңыз.

№ 15 сабақ

1. Тақырыбы: Күй атасы- Құрманғазы.

Сөз таптары туралы түсінік. Сөздерді топтастырудың негізгі қағидалары.

- Күй мен саз өнеріне қажетті сөздік минимумдармен қамтамасыз етіп, студенттерді тақырып бойынша әңгімелеп беруге үйрету;

1. Құрманғазы – қазақ күй өнерінің атасы болуының алғышарты?

2. «Әсем ән мен тәтті күй» дегенді қалай түсінесіңдер?

3. Сөз таптары

4. Сөздерді сөз таптарына топтастырудың қағидалары.
5. Білім берудің және оқытудың әдістері: рөлдік ойындар
Рөлдік ойын ол – іс-әрекет, ол – таным, ол- оқып және үйрену құралы. Белгілі бір тапсырма, қағидалар бағытындағы мақсаттар мен міндеттерді орындау әрекеті.Мұнда студенттер рөлдік ойындар ойнайды. Ойынға қатысушылар мәселені толық шешу үшін әрекет жасайды. Олардың мақсаты – ақпаратты толық түсіну үшін бірлікте болып жұмыс істеу.
Тапсырма:

«Күй атасы- Құрманғазы» тақырыбына ойтолғау жазып, талдау.

Негізгі:

1. Аяпбергенова К. Казақ тілі для медицинских институтов и училищ. А., 1995

2. Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б. «Практикалық қазақ тілі» А, 1993

3. Сәлім Е.Қ Практикалық қазақ тілінен әдістемелік нұсқаулар жинағы Шымкент 2007 ж.

4. Түймебаев Ж. Қазақ тілі Грамматикалық анықтағыш А, 1996

1.Беріков Н. Қазақ тілі сабақтары. А., 1994

2. Ж. Доспанова, С. Сәрсенбекова, F. Шахарман. Практикалық қазақ тілі А, 2002

3. Бектұров Ш.Қ. Қазақ тілі. А., 2002

1. Момынов Т.А. Медицицналық сөздік (орысша-қазақша). А., 2003 ж.

2. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша - орысша-қазақша сөздік. Шымкент, 2003 ж.
7. Бақылау: тестілеу.
Тест бойынша жұмыс жасаңыз:
1. Тәуелдік жалғауынан соң жалғанып тұрған табыс жалғаулы сөз...
А. Әкеме

В. Әкесін

С. Әкені

Д. Әкемнің

Е. Әкеміз

2. Көптік жалғаулы сөз ...

А. Келгендер

В. Отырыңыз

С. Жапты

Д. Келісер

Е. Алысар

3. Тәуелдік жалғаудың 3 – ші жағында тұрған сөз ...

А. дәптерім

В. дәптері

С. дәптерің

Д. дәптеріміз

Е. дәптеріңіз

4. ... сөзіне тәуелдік жалғауы жалғанған

А. барсам

В. балам

Д. барам

5. Жіктік жалғауы ... білдіреді.

А. Қимылдың орындалғанын

В. меншіктілікті

С. көптік ұғымды

Д. бағыт мағынасын

Е. Қимыл иесін

6. Тәуелдік жалғауы ... мағына береді

А. Иелік

В.Меншіктілік

С. Бағыт

Д. Шақтық

Е. Мекен

7. Септік жалғауы жалғанған сөз ...

А. Күз

В. Ақылды

Д. Кітап

8. Тәуелдік жалғаулы сөз ...

А. Сезім

В. Көрдім

С. Киім

Д. Айттым

9. Тәуелдік жалғаудың 2-ші жағында, сыпайы түрде тұрған сөз ...

А. Дәрігеріңіз

В. Дәрігерім

С. Дәрігері

Д. Дәрігеріміз

Е. Дәрігерлер

10. Тәуелдік жалғаудың 2-ші жағында жекеше түрде тұрған сөз ...

А. достарым

В. досың

Д. достарыңыз

Е. достарымыз

11. Зат есім дегеніміз ...

А. заттың сынын білдіреді

В. заттың мөлшерін білдіреді

С. заттың атын білдіреді

Д. адамның көңіл-күйін білдіреді

Е. іс-қимылды білдіреді

12. Сын есімнің салыстырмалы шырай түрі ...

А. қып-қызыл

В. қызыл

Д. тым қызыл

Е. қызыл емес

13. Туынды зат есім сөзі ...

А. сусын

В. қол

Д. дүрс

14. Сөйлемді аяқта

Маусымның 22-сінде күн мен түн ...

А. ауысады

В. теңеледі

С. араласады

Д. келіседі

Е. кездеседі

15. ... ауыз сөздің тобықтай түйіні бар.

Қажетті сан есімді қой.

А. тоқсан

В. тоғызы

С. жетінші

Д. біреу