Он үшінші ақпан Жол қозғалысына қатысушылар. 89-бет 1.Тапсырма. Төмендегі сын есімдерге сапалық сын есімдерді бір бөлек, қатыстық сын есімдерді бір бөлек жаз: Қызыл. Еріншек. Ақылды. Қара ала. Түпсіз. Терең. Кең. Алыс. Анық. Ибалы. Мықты. Пәлеқор. Жеңіл. Жайлы. білгіш. Кәрі. Жасық. Арзан.
2.Тапсырма: Төмендегі сын есімдерден салыстырмалы шырай жасап жазыңдар: төмен, жуас, әділ, сүйкімді, қошқыл, сылбыр, тентек, тар, боз, сұйық, ыстық, келте, ашық, түзу, қисық, салтақ, саяз, бұжыр, қоңыр. 3.Тапсырма: Төмендегі сын есімдерден күшейипелі шырай және асырмалы шырай жасаңдар: Қара, аласа, бос, ауыр, келте, ащы, биік, шұбар, боз, әлді, еріншек, жақсы, тәуір, күрең, сопақ, жалпақ, қырлы. Үлгі: жап-жалпақ. Тым жалпақ.
1.Күшейтпелі шырай сапалық сын есімдердің алдына күшейткіш буындардың үстелуі арқылы жасалады.
Мысалы: биік-біп-биік;жақын-жап-жақын. 2.Күшейткіш буындар негізгі сын есімдермен дефис арқылы жасалады.Тек ақ, көк сөздері күшейткіш буын үстелгенде аппақ, көкпеңбек болып бірігіп жазылады.
3.Күшейтпелі шырай сапалық сын есімдерге өте, тым, аса, ең, тіпті, нағыз, нақ, орасан, ыңғай, кілеңсияқты күшейткіш үстеулердің тіркесі арқылы жасалады.
Мысалы; өте күшті,тым биік, орасан зор, аса терең т.б. Бұл сияқты күшейткіш үстеулер сын есімдердің алдынан келеді де, бөлек жазылады.
Тапсырма
Сөздердің І топ - антоним, ІІ топ - синонимдерін тауып, оларды түрлендіру.
Көне – ескі (ескілеу, өте ескі, еп-ескі)
Кір – лас (ластау, өте лас, лап-лас)
Момын – жуас (жуастау, өте жуас, жып-жуас)
Толық - семіз (семіздеу, өте семіз, сеп-семіз)
Сұлу – әдемі (әдемірек, өте әдемі, әп-әдемі)
Тапсырма
Көп нүктенің орнына төмендегі жақшада берілген сын есім жұрнақтарының тиістісін қойып жазыңдар.
Үлгі: Әдепті бала
Әдеп... бала, өнер... қыз, қыр... қарындаш, жаз... демалыс, күз... суық, сауық... жігіт, аспа... шам, тау... жер, бала... үй, шару... адам, құм... жер, мақтан... бала, білім... адам, мейірім... ана, ай... түн.
(-лы,- ді,-ді,-ті,-лі,-ғы,-лы,-шыл,-гі,-қор,-ды,-шақ,-лы,-сыз)
1.Көп нүктелердің орнына тиісті салыстырмалы шырай қосымшасы: – Алыс.......
А) - шыл;
ә) -ырақ;
б) -рақ;
в) -ірек;
г) –лау
2. Көп нүктелердің орнына тиісті салыстырмалы шырай қосымшасы: Ыңғайлы.......
А) -рақ;
ә) - рек;
б) -ырақ;
в) -ірек;
г) –дау
Дара және күрделі сын есімдер Дара сын есімдер деп құрамы бір ғана сөзден тұратын сөздер аталады: әдемі, жақсы, күлкішіл, ұзын, қоңыр, таңғы т.б. Күрделі сын есімдер деп ең кемі екі сөзден құралып, бір сындық ұғымды білдіретін сөздер аталады: күрең қызыл, қара ала, қара сұр, ақ сақалды т.б.
Тұлғасына қарай сын есім екіге бөлінеді
1. Берілген сөздерге барыс септігінің жалғауын қосып жаз.
Бала, дәрігер, базар, дүкен, билет, жол, тамақ, кітап, сурет, көше
2. Кімді? Нені? сұрағына жауап беретін сөздерді анықта.
Ол кітапты оқыды. Самал дәптерді көшірді. Ол сабақты жақсы оқиды. Мен Асанды көрдім. Еденді жудым. Сен досыңды сыйла. Әкем хатты оқыды. Екіні екіге қос. Ол тапсырманы орындады. Мұғалімді тыңдау керек. Мен қалада көп үйлерді көрдім. Аңшы аң ұстады. Мен сені таныдым.
