5 в 050121 «Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығына арналған

СЕМЕЙ

1 ӘЗІРЛЕНДІ

Құрастырушы: қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі кафедрасының ф.ғ.к. доцент Сәмекбаева Эльмира Мақсұтқызы ____________ «___» _______20___ жыл

2 ТАЛҚЫЛАНДЫ

2.1 қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі кафедрасының отырысы

Хаттама №___ «___» ___________20___ жыл.

Кафедра меңгерушісі _______________ Жұмағұлова Ә.М.

2.2 Филология факультетінің оқу- әдістемелік бюросы

Хаттама №___ «___» ___________20___ жыл.

Төрайым _________________Мұқанова Қ.Қ.

3 БЕКІТІЛДІ

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде қабылданды және шығаруға ұсыныс жасалды.

Хаттама №___ «___» ___________20 ___жыл.

ОӘК төрағасы _________________Искакова Г.К.

4  «____» __________ 20___ж. шыққан ПОӘК-нің

№ 3 БАСЫЛЫМЫ

Мазмұны

2 Пәннің мазмұны және сабақтардың түрі бойынша сағаттарға бөлу

3 Пәнді оқытудың әдістемелік нұсқаулары

4 Курс форматы

5 Курс саясаты

6 Бағалау саясаты

7 Әдебиеттер

1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1.1 Оқытушы туралы жалпы мәліметтер:

Сәмекбаева Эльмира Мақсұтқызы доцент , ф.ғ.к.

Кафедра: «Қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі»

Ақпараттық қатынас: телефон: 53-37-63, 8 корпус, № 213 кабинет

Сабақ өтетін орын: 313 дәрісхана

Кредит саны: 3

1.2 Пәннің қысқаша мазмұны:
«Аударма теориясының негіздері» пәні аударма туралы түсінік бере келіп, аударманың қоғамдық қызметін, аударманың шығармашылдық сипатын, аударма теориясының негізгі салаларын және оның басқа филологиялық пәндермен арақатысын, аудармадағы ұлттық реалия мәселесін, аударматанудың тіл білімі ғылымдарымен байланысын, аударманың лексикалық, грамматикалық мәселелерін, оның түрлерін, әр түрлі тәсілдерін, аудармадағы трансформациялық үдерістерді, аударманың толыққандылық мәселесін, аударманың— тілдік және мәдениетаралық қарым — қатынас құралы екендігін зерттейді.
1.3 Пәнді оқытудың мақсаты:
Студенттерге теориялық білім беріп, сол теориялық түсінікті пайдаланып тілдік элементтердің құрылымдық ерекшеліктерін талдаулар жасау арқылы еркін пайымдай алатындай дәрежеде білім беру. «Аударма теориясының негіздері» – ғылыми-теориялық білім беруді мақсат ете отырып, оның болашақта зерттелуге тиіс мәселелеріне байланысты студенттерді ғылыми ізденіске баулуды өзінің міндеті деп санайды.

«Аударма теориясының негіздері» пәнінің міндеті – шығарманың түпнұсқа мен аудармасының арасындағы ара қатынастардың заңдылықтарындағы ізін табу, аударманың жеке элементтерін барлап байқаудан туған қағидаларды ғылыми негізге сүйеніп қорытындылау . Сонымен, аударма теориясының негізгі зерттейтін объектісі – түп­нұсқа мен аударманың арасындағы арақатынас және оны қорытындылауды керек ететін нақты жайларға көшкен формаларының айырмашылығы.

– Аударманың негізгі тұжырымдары, өзіне тән ерекшеліктері, аудару тәсілдері мен тәжірибелері, аударма мәтінінің түпнұсқамен сәйкестігін пайымдап, барлап – байқаудан туған қағидаларды ғылыми негізге сүйеніп қорыту;

– Аударма техникасы, аудармалық трансформацияның түсінігі, транскрипция мен транслитерация, калькалау, лексикалық-семантикалық ауыстырулардың өзара байланыстарын көрсету;

• 
  Аударма теориясының басқа да лингвистикалық пәндермен байланысын, аударма теориясы және мәтіннің лингвистикасының өзара байланысын жан-жақты қарастыру;
  
• 
  Аударманың түрлеріне жататын көркем аударма,ғылыми-техникалық аударма,қоғами-саяси аударма, ауызша және жазбаша аударманың түрлерін саралап көрсету;
  
• 
  Аударманың баламалылығы, аудармадағы эквиваленттілік түсінігі,
  
• 
  «реалия»сөздер туралы, , эквивалентсіз лексика т.б. аударматанудағы ұғымдарға жан-жақты түсінік беру.
  

Пәнді оқыту нәтижесінде студент мыналарды білуі керек:

- Аударма теориясының негіздері пәнінің өзекті мәелелерін біліп шығады;

- Алған білімдерін практикада қолдана біледі;

- Тілді талдаудың негізгі әдістерін меңгереді;

- Теориялық талдау жасай алады;

- Аудаматану ғылымы туралы және аударма үдерісін, аударма жасаудың әдіс-тәсілдерін меңгереді, түсінеді;

- Өзіндік пікір айта алады;

- Негізделген және қалыптасқан теориялық білімдерін жинақтай біледі.

1.6 Курстың пререквизиттері:

1.6.1 Қазіргі қазақ тілінің фонетикасы

1.6.2 Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы

1.6.3 Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы

1.6.4 Қазіргі қазақ тілінің синтаксисі

1.6.5 Тіл біліміне кіріспе

1.7.1 Мәтін лингвистикасы

1.7.2 Салғастырмалы грамматика

1.7.3Когнитивтік лингвистика

1 Кесте

Аударма мәдениеті барған сайын өсіп, шеберлігі артып келеді. Біз оны бұдан былай да жетілдіре беруге тиіспіз. Ол үшін аударма тәжірибесінің өткендегісін таразылап, болашағын бағдарлап отыруымыз керек.

Негізгі ұғымдар дәрістерде ұсынылады және түсіндіріледі. Сабаққа қатысу және дәрісте негізгі ұғымдарды, түсіндірмелерді және мәліметтерді жазып алу студенттің міндеті болып табылады. Егер студент қандай да бір жағдайлармен дәріске қатыспаған жағдайда, дәрістің материалын топтағы басқа студенттен алуы керек. Оқытушы материалды бір де бір студентке дәрістің бір де бір уақытында босату себебіне қарамастан ұсынбайды.

ОЖСӨЖ мақсаты – аударма теориясының негіздері саласына байланысты зерттеу еңбектерді қарастыру.

ОЖСӨЖ міндеттері келесілерді қарастырады:

• 
  курстың методологиясы және зерттеу әдiстерi;
  
• 
  аударматану ғылымы және оның ерекшелiктерi туралы.
  

Өздік жұмыс сонымен қатар студенттің максималды белсенділігін қарастырады және ол алған білімін ұйымдағы ғылыми зерттеу, қоғамдық және өндірістік қызметтерде көрінеді.

Курсты оқу барысында алынған ұпай жинақталып. жалпы саны шығарылады. Жиынтық бағаны шығару үшін әрбір тапсырма, сабаққа қатысуы, СӨЖ, ОСӨЖ тапсырмаларын, тиісті жаттығу жұмыстарын орындағаны жөніндегі ұпай жиынтығы, кезеңдік, қорытынды бақылау нәтижелері т.б. түгел ескеріледі. Берілген тапсырманы уақытында орындау қажет. Тиісті тапсырмалар сессияның соңғы аптасына дейін өткізілуі тиіс. Орташа ұпай жинақтай алмаған студент емтиханға жіберілмейді. Әрбір тақырыпты өтеу міндеті, өтілген материалды меңгеру деңгейі тест, жатқа жазу, бақылау түрінде тексеріледі. Себепсіз сағат босатсаңыз, қосымша шығармашылық жұмыс беріледі. Сабақтан екі рет кешігу бір рет сабақ босатқанға теңгеріледі.

7. 
   ӘДЕБИЕТТЕР
   

7.1.1 Алдашева А.М. Аударматану: лингвистикалық және лингвомәдени мәселелер. – Алматы, 1999. – 161 б.

7.1.2 Жұмабекова А.Қ. Аударматанудың негіздері : Оқу-әдістемелік құрал. - Алматы, 2012. - 296 б.
7.1.3 Комиссаров В.Н. Слово о переводе. –М.,1973. –216 с.

7.1.4 Аристов Н.Б. Основы перевода. — М., 1959

7.1.5 Федоров, А. В. Основы общей теории перевода (лингвистические проблемы): Уч. пособие. – М. : Высшая школа, 1983. – 235 с.

7.1.6 Виноградов В.С. Введение в переводоведение – М., 2001

7.1.7 Талжанов С. Аударма және қазақ әдебиетінің мәселелері. А., 1975, 147-

7.1.8 Федеров А.В. «Введение в теорию перевода» - М. , 1953

7.1.9 Жақсылықов А.Ж., Есембеков Т.О., Казыбек Г. Аударма теориясы мен тәжірибесінің библиографиялық анықтамасы. А., 2007ж.

Қосымша әдебиеттер:

7.2.1 Есембеков Т.О. Көркем мәтінді талдау негіздері. – А., 2009ж.

7.2.2 Тарақ Ә. Ауызша аударма. Оқу құралы. – А., 2009ж.

7.2.3Тарақов, Әнуар Сауатұлы. Аударма психологиясы және мәдениеті. А.,2005 ж.

7.2.4 Рецкер, Я.И. Аудармашының мақсаты / Я.И. Рецкер. – А., 2003. – 180 б.

7.2.5 Федоров А. Искусство перевода и жизнь литературы – Л., 1983.

7.2.6 Бархударов Л.С. Язык и перевод. –М.,1975. – 240 с.

7.2.7 Комиссаров В.Н. Слово о переводе. –М.,1973. –216 с.

7.2.9 Көркем аударманың кейбір мәселелері–А., 1957.

7.2.10.Латышев Л.К. Теория перевода. М. , 1988

7.2.11 Левый И.Искусство перевода. – М., 1974.