Конституция
Конституция- бұл мемлекеттегі ең жоғарғы күшке ие заңдар жинағы. Конституцияға қайшы келетін заңдар күшін жояды.Әлемдегі ең алғашқы толық адам құқықтары қорғалған ресми конституция АҚШ-қа тиесілі.Ол 1787 жылы ресми түрде қабылданған болатын.Жалпы қазақ тарихында 5 рет конституция қабылданған.Олар:
Қазақ АКСР конституциясы 1926 жыл
Қазақ КСР конституциясы 1937 жыл
Қазақ КСР конституциясы 1978 жыл
ҚР конституциясы 1993 жыл
ҚР конституциясы 1995 жыл
Қазақстан Республикасының қазіргі қолданыстағы ата заңы 1995 жылы 30 тамызда референдумда қабылданған болатын.Конституциямыз 99 бап 9 бөлімнен тұрады.Еліміздің конституциясы жазылған,кодифакацияланған және қатаң болып табылады.Конституциямызға қабылданған күннен бастап 6 рет өзгертулер енгізілген болатын.Олар:1998,2007,2011,2017,2019,2022.
1998 жылы – негізгі заңның 19 баптарына өзгертулер енгізді.Ол өзгертулер Президент,Сенат және Мәжіліс депутаттары өкілеттілігінің мерзіміне қатысты болды
2007 жылы – Пропарцияналды саилау жүиесіне өту,Премьер-министрді парламенттік көпшілікпен тағаындау т.б
2011 жылы – Ел президентінің кезектен тыс саилауын белгілеу мен өткізу.
2017 жылы – Террористік және ел ынтымастығына ауыр залалдар келтіргені үшін сот шешімімен азаматтықтан аиыру жазасы қарастырылды.Президентке қоиылатын талаптар толықтырылды т.б
2019 жылы – Президенттің 6-жарлығы боиынша Астана қаласының атауы Нұр-Сұлтан болып өзгертілді.
2022 жылы – Конституциялық кеңестің орнына Конституциялық сот құрылды,99 бөлім болып енгізілді.
Конституцияның бөлімдері:
Жалпы ережелер
Адам және азамат құқықтары
Президент
Парламент
Үкімет
Конституциялық кеңес
Сот және сот төрелігі
Жергілікті мемлекеттік және өзін-өзі басқару
Қорытынды және өтпелі ережелер
АҚШ Конституциясы көлемі әлем боиынша ең аз конституция болып табылады.Ал Үндістанныңкі керісінше көлемі боиынша әлемдегі ең үлкен конституция.Ол 395 баптан тұрады,500 рет өзгертулер мен толықтырулар енгізілген.Жапония Конституциясы әлемдегі соғыстан бас тартқан жалғыз конституция болып табылады.Ливияда Құран ресми түрде конституция болып бекітілген.Израиль мемлекетінде конституция әлі жоқ,ол өңделу үстінде.Австралия конституциясында генерал-губернатордың жалақысы көрсетілген.
Достарыңызбен бөлісу: |