Пәнбағдарламасының Нысан
(Syllabus) титулдық ПМУ ҰС Н 7.18.4/19
парағы
ҚазақстанРеспубликасыныңбілімжәнеғылымминистрлігі
С. Торайғыроватындағы Павлодар мемлекеттікуниверситеті
«Көліктік техника және логистика» кафедрасы
ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ (Syllabus)
Көлік техникасын техникалық пайдалану негіздері
Павлодар
Пәнбағдарламасын Нысан (Syllabus) бекіту парағы ПМУ ҰС Н 7.18.4/19
БЕКІТЕМІН
ММжК факультетінің
деканы________
Т.Т. Тоқтағанов
«___»_____________2013 ж.
Құрастырушы: ________ доцент Қүмаров Т. Қ.
Пәннің бағдарламасы (Syllabus)
Көлік техникасын техникалық пайдалану негіздері
5В071300 – Көлік, көліктік техника және технологиялар мамандығының студенттеріне арналған
Бағдарлама 2013 ж. «___» _____ бекітілген жұмыс бағдарламаға негізделіп құрастырылған.
2013 ж. «___»______ кафедраның мәжілісінде ұсынылған №___ хаттама
Кафедра меңгерушісі ______________ Қ. Қ. Абишев «___»______ 2013 ж.
Факультеттің Оқу әдістемелік кеңесінде құпталған «___»______2013 ж.
№___ хаттама
ОӘК төрағасы ________________ Ж. Е. Ахметов «___»______2013 ж.
1.Пәннің оқу құжаты
Пәннің атауы «Автокөлік психологиясы»
Міндетті компонент пәні
Кредиттер саны және оқытылу мерзімі
Барлығы – 2 кредит
Курс: 4
Семестр: 7
Барлығы аудиториялық сабақтар – 30 сағат
Дәрістер – 15 сағат
Тәжірибелік – 15 сағат
СӨЖ – 60 сағат
Соның ішінде СӨЖМ – 5 сағат
Жалпы еңбек сыйымдылығы – 90 сағат
Бақылау нысаны
Қорытынды бақылау нысаны Емтихан – 7 семестр
Пререквизиттер:
Пәнді меңгеру үшін қажет пәндер тізімі: «Автомобильдер және тракторлар құрылысы», «Көлік техникасының энергетикалық қондырғылары», «Қолданбалы материалдар».
Постреквизиттер:
Пәнді меңгеру кезінде алынған білім, икемділік және машықтар келесі пәндерді меңгеру үшін қажет: «Көлік техникасының құрылымдық қауіпсіздігі», «Өндіріс технологиясы мен көлік техникасын жөндеу негіздері».
2. Оқытушы туралы мәлімет және байланыс ақпарат
Аты-жөні – Құмаров Тоқтар Кумаров
Ғылыми дәрежесі, лауазымы, мамандығы - доцент, аға оқытушы
«Көліктік техника және логистика» кафедрасы, Б-220,
телефон: 67-36-23 (1216)
3.Нысандары, мақсаттары мен міндеттері
Меңгеру процесінде тәлімгер автомобиль мен жолдардан жүргізушіге, ал жүргізушіден автомобильге ақпараттарды үздіксіз алмасуын анықтау: хабарламалық және командалық ақпараттар. Осы жүйедегі барлық буындардың өзаралық байланысы және олардың өзара ic-қимылы мен сенімділігін қарастырады.
Пәнді беру мақсаты
«Көлік техникасын техникалық пайдалану негіздері» пәнін оқытудың басты мақсаты мыналар:
көлік техникасын техникалық пайдаланудың теориялық негіздерін
зерделеу;
көлік техникасының жұмыс қабілетін қамсыздандырудың стратегиясы
мен әдісін үйрену;
көлік техникасын техникалық пайдалану нормативін анықтай білу;
қызмет көрсету құралының жұмыс өнімділігі мен өткізу қабілетінің
түзілу заңдылығын зерттеу;
көлік техникасына техникалық қызмет көрсетудің алдыңғы қатардағы
техникасы мен технологиясын, оны ұйымдастыру және басқарудың ұтымды формасын, ТҚ көрсету және жөндеудің кешендің көрсеткіштер жүйесін оқып үйрену.
Пәннің оқу міндеттері
Пәнді меңгеру дің негізгі міндеті:
студентте көлік техникасына ТҚ көрсету және жөндеу жүргізу
жұмысының технологиясы мен оны ұйымдастыру ісіне ғылыми тұрғыдағы көзқарас тудыру;
көлік техникасының жұмыс қабілетін қамсыздандыру әдісін студенттің
жан-жақты меңгеруін қамтамасыз ету;
студентті көлік техникасын техникалық пайдалану нормативін
белгілеудің ғылымға сүйенген әдісімен таныстыру;
студентке қызмет көрсету құралының жұмыс өнімділігі мен өткізу
қабілетінің түзілу заңдылығы хақында түсінік беру;
көлік техникасына ТҚ көрсету және оны жөндеу сапасына кешендік
баға беру турасында студенттің ғылыми ойлау қабілетін қалыптастыру.
4. Білімге, іскерлікке, дағдыға, біліктілікке қойылатын талаптар
Жүргізушінің физикалық және психикалық сапаларына қойылатын талаптар, оларды зерттеу мен дайындаудың әдістері
Осы пәнді меңгеру нәтижесінде студенттер білуі керек:
Жүргізуші–жол–автомобиль жүйесіндегі өзара ақпараттық қатынастың ерекшеліктері;
әр түрлі жол және климаттық шарттардағы автомобильдерді басқарудың психофизиологиялық ерекшеліктері;
жүргізушінің физикалық және психикалық сапаларына қойылатын талаптар, оларды зерттеу мен дайындаудың әдістері;
жүргізушінің еңбегін ғылыми ұйымдастыру әдістері;
жүргізушінің жұмыс орнына қойылатын инженерлік-психологиялық талаптар.
Тәлімгер техникалық құралдары қолданумен жүргізушілердің психофизиологиялық сапаларын бағалау үшін пайдаланатын әдістер бойынша тәжірибелік білім алуы қажет.
5. Пәнді оқудың тақырыптық жоспары
Сабақ түрлеріне байланысты академиялық сағаттарды бөлу
Сабақ түрі бойынша академиялық сағаттардың бөлінуі
№
п/п
|
Тақырыптар атауы
|
Сабақ түрлері бойынша аудиториялық сағаттар саны
|
СӨЖ
|
дәріс
|
Тәж. жұмыс
|
Барл.
|
СӨЖО
|
|
1 Тақырып. Кіріспе.
|
1
|
|
6
|
4
|
|
2 Тақырып. Көлік техникасының жұмыс қабілетін қамсыздандыру негізі.
|
2
|
|
12
|
4
|
|
3 Тақырып. Көлік техникасын техникалық пайдаланудың нормативін анықтау әдісі.
|
1
|
1
|
13
|
4
|
|
4 Тақырып. Көлік техникасының жұмыс қабілетін ақпараттық қамсыздандыру және оған диагноз қою.
|
1
|
1
|
9
|
6
|
|
5 Тақырып. Көлік техникасына техникалық қызмет көрсету және жөндеу жүйесі.
|
1
|
1
|
12
|
4
|
6.
|
6 Тақырып. Көлік техникасының жұмыс қабілетін қамсыздандыру технологиялық процесінің жалпы сипаттамасы.
|
1
|
2
|
10
|
4
|
7.
|
7 Тақырып. Қызмет құралының жұмыс өнімділігі мен өткізу қабілетінің түзілу заңдылығы.
|
2
|
1
|
8
|
4
|
8.
|
8 Тақырып. Технологиялық жабдыққа техникалық қызмет көрсету және жөндеуді ұйымдастыру.
|
1
|
1
|
9
|
6
|
9.
|
9 Тақырып. Көлік техникасының инженерлік-техникалық қызметінің құрылымы мен ресурсы
|
1
|
2
|
12
|
4
|
10.
|
10 Тақырып. Инженерлік-техникалық қызмет персоналы және көлік техникасына ТҚ көрсетуді және жөндеуді басқару хақында шешім қабылдау әдісі.
|
1
|
2
|
10
|
6
|
11.
|
11 Тақырып. Инженерлік-техникалық қызметті басқаруды ұйымдастыру формасы мен әдісі.
|
1
|
2
|
12
|
4
|
12.
|
12 Тақырып. Көлік техникасына техникалық қызмет көрсету және жөндеу сапасын басқару.
|
1
|
|
10
|
4
|
13.
|
13 Тақырып. Көлік техникасын техникалық пайдалану тиімділігін бағалаудың кешендік көрсеткіші.
|
1
|
2
|
10
|
6
|
Барлығы: 135 сағат (3 кредит)
|
15
|
15
|
90
|
60
|
Дәріс сабақтарының мазмұны
1 Кіріспе.
Көлік техникасының алдында тұрған міндет. Еңбек өнімділігін арттыру. Жұмыстың өзіндік құнын кеміту. Отын-энергетикалық ресурсты үнемдеу. Экологиялық проблемалар. Еңбек шығынын азайту. Көлік техникасын техникалық пайдаланудың теориялық негізін қалауда ғылымның ролі.
2 Көлік техникасының жұмыс қабілетін қамсыздандыру негізі.
Көлік техникасының сапасы, техникалық күйі және жұмыс қабілеті. Пайдалану барысында көлік техникасының техникалық күйінің өзгеру себебі. Көлік техникасының техникалық күйінің өзгеруіне пайдалану жағдайының ықпалы. Көліктің істен шығуын сыныптау. Көлік техникасының техникалық күйінің өзгеруін сипаттайтын заңдылықты сыныптау. Көлік техникасының техникалық күйінің атқарымы бойынша өзгеру заңдылығы (заңдылықтың бірінші түрі). Көлік техникасының техникалық күйінің өзгерісіндегі кездейсоқ процестер заңдылығы (заңдылықтың екінші түрі). Техникалық пайдаланудағы кездейсоқ үрдісті сыныптау. Көлік техникасын қалпына келтіру процесінің заңдылығы (заңдылықтың үшінші түрі).
3 Көлік техникасын техникалық пайдаланудың нормативін анықтау әдісі.
Техникалық пайдаланудың басты нормативі жайлы түсінік. Техникалық қызметтің мерзімділігі. Техникалық қызмет пен жөндеудің еңбек сыйымдылығы.
4 Көлік техникасының жұмыс қабілетін ақпараттық қамсыздандыру және оған диагноз қою.
Көлік техникасының жұмыс қабілетін басқаруда ақпарат алу әдісі. Техникалық күй параметрінің шектік және мәрелік мәнін анықтау. Техникалық диагноз қоюға көлік техникасының жұмыс қабілеті деңгейі туралы ақпарат алу әдісі ретінде қарау. Көлік техникасына диагноз қоюдың міндеті және оны қолданудағы ұстаным. Диагноздық параметрлер. Диагноздық нормативтер. Көлік техникасының техникалық күйіне диагноз қою. Диагноз қою әдісі, процесі және құралы.
5 Көлік техникасына техникалық қызмет көрсету және жөндеу жүйесі.
ТҚ көрсету және жөндеу жүйесінің түбегейлі негізі. ТҚ көрсету және жөндеу жүйесінің түзілу әдісі, оның сипаттамасы. ТҚ көрсету және жөндеу жайлы қағида, оның сипаттамасы.
6 Көлік техникасының жұмыс қабілетін қамсыздандыру технологиялық процесінің жалпы сипаттамасы.
ТҚ көрсету және жөндеу кезінде көлік техникасына еңбек объектісі ретінде қарау. Технологиялық процесс түсінігі. Өндірістік бағдарлама. Жұмыстың жалпы сипаттамасы. ТҚ-ның технологиялық процесін ұйымдастыру. Бекет жұмысы мен атқарушылар әрекетін ұйымдастыру. Ағымдағы жөндеудің технологиялық процесін ұйымдастыру.
7 Қызмет құралының жұмыс өнімділігі мен өткізу қабілетінің түзілу заңдылығы.
Қызмет көрсету құралына жаппай қызмет көрсету жүйесінің элементі ретінде қарау. Құралды сыныптау және оның тиімділік көрсеткіші. Қызмет көрсету құралының тиімділік көрсеткішіне ықпал ететін фактор және өндірісті интенсивтендіру әдісі.
8 Технологиялық жабдыққа техникалық қызмет көрсету және жөндеуді ұйымдастыру.
Технологиялық жабдықты сыныптау.
9 Көлік техникасының инженерлік-техникалық қызметінің құрылымы мен ресурсы
Инженерлік-техникалық қызметтің міндеті. Көлік техникасының инженерлік-техникалық қызметінің құрылымы мен ресурсы.
10 Инженерлік-техникалық қызмет персоналы және көлік техникасына ТҚ көрсетуді және жөндеуді басқару хақында шешім қабылдау әдісі.
Персоналдың жалпы сипаттамасы. Шешім қабылдау кезінде мамандар көзқарасының кірігуі. Ақпарат тапшылығы жағдайында шешім қабылдау.
11 Инженерлік-техникалық қызметті басқаруды ұйымдастыру формасы мен әдісі.
Инженерлік-техникалық қызметтің ұйымдастырушылық-өндірістік құрылымы. Көлік техникасына техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу ісін ұйымдастыру формасы мен әдісі. Көлік техникасына техникалық қызмет көрсету және жөндеу ісін ұйымдастыру һәм басқарудың орталықтандырылған жүйесі. Жұмыс қабілетін қолдау жүйесін жоспарлау және есепке алу. Құжатайналым. Көлік техникасына техникалық қызмет көрсету және жөндеуде оперативтік-өндірістік басқару.
12 Көлік техникасына техникалық қызмет көрсету және жөндеу сапасын басқару.
Негізгі түсінік пен анықтаулар. Көлік саласындағы жұмыстың сапасын басқару.
13 Көлік техникасын техникалық пайдалану тиімділігін бағалаудың кешендік көрсеткіші.
Көлік техникасының күйі мен көлік техникасын техникалық пайдаланудың тиімділік көрсеткішін сандық бағалау. Көлік техникасының техникалық даярлық коэффициенті мен оның сенімділік көрсеткіші арасындағы байланыс.
Тәжірибелік сабақтар мазмұны, олардың сағаттық көлемі
3 тақырып. Көлік техникасын техникалық пайдаланудың нормативін анықтау әдісі
Тәжірибелік жұмыс №1. ТҚ көрсету нормативінің периодикалығын есептеу
Тәжірибелік жұмыс №2. ТҚ көрсету опреацияларының
еңбексыйымдылығының нормативтерін есептеу
Тәжірибелік жұмыс №3. Көлік техникасына техникалық қызмет көрсету
операцияларының еңбексыйымдылығын анықтау
5 Көлік техникасына техникалық қызмет көрсету және жөндеу жүйесі
Тәжірибелік жұмыс №4. Көлік техникасына ТҚ көрсету әдісін таңдау
6 Көлік техникасының жұмыс қабілетін қамсыздандыру технологиялық процесінің жалпы сипаттамасы
Тәжірибелік жұмыс №5. Өндіріс жұмысшылар санын есептеу
8.Өздігінен жұмыс тапсырмалары
1 Кіріспе.
Көлік техникасын техникалық пайдаланумен шұғылданушы маманға қоятын талап, маман дайындаудың және оның жұмысының ерекшелігі.
2 Көлік техникасының жұмыс қабілетін қамсыздандыру негізі.
Көлік техникасының сапасы мен оның сенімділігінің басты көрсеткіші. Көлік техникасының жұмыс қабілетін қамтамасыз ету және басқару әдісі жайлы түсінік.
3 Көлік техникасын техникалық пайдаланудың нормативін анықтау әдісі.
Қосалқы бөлшек ресурсы мен оны жұмсау нормасын анықтау.
4 Көлік техникасының жұмыс қабілетін ақпараттық қамсыздандыру және оған диагноз қою.
Көлік техникасына ТҚ көрсету және жөндеу жүргізу жүйесіндегі техникалық диагноздың алатынг орны мен ролі.
5 Көлік техникасына техникалық қызмет көрсету және жөндеу жүйесі.
Көлік техникасына ТҚ көрсету және оны жөндеу жүйесінің даму болашағы.
6 Көлік техникасының жұмыс қабілетін қамсыздандыру технологиялық процесінің жалпы сипаттамасы.
Көлік техникасына ТҚ көрсету және оны ағымдағы жөндеуден өткізу кезінде еңбекті ғылыми ұйымдастыру.
7 Қызмет құралының жұмыс өнімділігі мен өткізу қабілетінің түзілу заңдылығы.
Өндіріс процесін механикаландыру, автоматтандыру және роботтандыруға процесті интенсивтендіру әдісі ретінде қарастыру.
8 Технологиялық жабдыққа техникалық қызмет көрсету және жөндеуді ұйымдастыру.
Технологиялық жабдыққа техникалық қызмет көрсету және жөндеу жүйесі, жүйені құру және жұмысын ұйымдастыру.
9 Көлік техникасының инженерлік-техникалық қызметінің құрылымы мен ресурсы
Парктің жас жағынан құрылымының техникалық пайдалану көрсеткішіне ықпалы.
10 Инженерлік-техникалық қызмет персоналы және көлік техникасына ТҚ көрсетуді және жөндеуді басқару хақында шешім қабылдау әдісі.
Өндірістік ахуалды саралау және шешім қабылдау кезінде математикалық имитациялық моделдеу және іскерлік ойын амалын пайдалану.
11 Инженерлік-техникалық қызметті басқаруды ұйымдастыру формасы мен әдісі.
Инженерлік-техникалық қызметті өңірлік деңгейде басқару.
12 Көлік техникасына техникалық қызмет көрсету және жөндеу сапасын басқару.
Көлік техникасына техникалық қызмет көрсету және жөндеу сапасын қолма-қол болжау жүйесі.
13 Көлік техникасын техникалық пайдалану тиімділігін бағалаудың кешендік көрсеткіші.
Көлік саласының кіші жүйесі ретіндегі техникалық пайдаланудың мақсаты.
СӨЖМ кеңестерінің графигі (СӨЖМ-нің 25% СӨЖ құрайды)
Барлық сұрақтар бойынша кеңес ағымдағы семертрдің СӨЖМ графигіне сәйкес жүзеге асырылады.
Тәлімгерлердің білімін тексеру кестесі
Дәріс пен тәжірибелік сабақтарға қатысу 0-100 баллмен бағаланады
Пән бойынша тапсырманы орындау және тапсыру графигі
№
|
Жұмыс түрі
|
Тапсырманың тақырыбы, мақсаты және мазмұны
|
Ұсынылатын әдебиет
|
Дайындаумерзімі
|
Бақылау түрі
|
Тапсырууақыты
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
1
|
Реферат
|
|
|
3 апта
|
|
4-апта
|
2
|
Реферат
|
|
|
2 апта
|
|
6- апта
|
3
|
Межелікбақылау
|
|
|
|
|
8- апта
|
4
|
Реферат
|
|
|
2 апта
|
|
9- апта
|
5
|
Реферат
|
|
|
2 апта
|
|
11- апта
|
6
|
Межелікбақылау
|
|
|
|
|
15- апта
|
Студенттердің білімін бағалау өлшемдері
Пәнді оқу барлық өткен материалды қамтитын аралас (тестілеу+жазбаша) формада өтетін емтихан мен аяқталады. Емтиханға жіберудің міндетті шарты бағдарламада қарастырылған тапсырмаларды орындау болып табылады.
Әр тапсырма 0-100 баллмен бағаланады.
Жіберу рейтингі ағымдағы сабақтардағы (дәріске қатысу, үй тапсырмасы, СӨЖ тапсырмасы, тәжірибе тапсырмалары және межелік бақылау.) барлық орындалған тапсырмалардың орташа арифметикалығымен есептеледі.
Пән бойынша қорытынды бақылауға (ҚБ) оқу жұмыс бағдарламасының барлық талаптарын орындаған (СӨЖ тапсырмаларын орындау және тапсыру) және жіберу рейтингін жинаған (50 балдан кем емес) студенттер жіберіледі.
Әр пән бойынша студенттердің оқу жетістіктерінің дәрежесі қорытынды бағамен (Қ) анықталады, ол жіберу рейтингі (ЖР) және қорытынды баға (ҚБ) қосындысынан және бардық салмақтық үлестерді (СҮ) есепке алып анықтайды:
Қ = ЖР*0,6 + ҚБ*0,4
Салмақтық үлестер жыл сайын университеттің Ғылым кеңесімен бекітіледі және ЖР үшін 0,6 артық емес және ҚБ 0,3 кем емес болуы қажет.
Пән бойынша қорытынды баға студенттің жіберу рейтингі және қорытынды бақылау бағалары дұрыс болған кезле ғана есептеледі. Қорытынды бақылауға дәлелсіз себеппен келмеу «қанағаттанарлықсыз» деген бағаға тең келеді.
Пән бойынша емтихан және аралық аттестаттау нәтижелері студенттерге сол күні немесе жазбаша емтихан күннің екінші жартысында босла келесі күні жеткізіледі.
Межелік бақылау (рейтинг) және қорытынды емтихандағы студенттің бідім бағасын 0-100 дейнгі % саналады.
Рейтинг бағасы ағымдағы баға мен межелік бақылау бағасыларының қосындысына тең болады:
Р1(2)=АҮ(2)*0,7+МБ1(2)*0,3
«Мамандыққа кіріспе. Көлік түрлері» студенттердің оқу жетістіктері, яғни білімі, ептілігі, икемділігі және құзыреттіліктері көп баллды әріптік жүйе бойынша анықталады:
Әріптікжүйесібойыншабаға
|
Балдыңцифрлықбаламасы
|
Пайыздық эквивалент
|
Дәстүрлі жүйемен баға
|
A
|
4,0
|
95-100
|
Өте жақсы
|
A-
|
3,67
|
90-94
|
B+
|
3,33
|
85-89
|
Жақсы
|
B
|
3,0
|
80-84
|
B-
|
2,67
|
75-79
|
C+
|
2,33
|
70-74
|
Қанағат
|
C
|
2,0
|
65-69
|
C-
|
1,67
|
60-64
|
D+
|
1,33
|
55-59
|
D
|
1,0
|
50-54
|
F
|
0
|
0-49
|
Қанағаттанарлықсыз
|
Оқытушының талаптары, саясат және құзыреттіліктер
Дәрістік сабақта оқытушы студентке сұрақ қойып, 50-100 балл қояды. Оқытушымен көрсетілген мерзімде студенттер әрбір тәжірибелік сабақтан кейін есеп, және де төрттен кем емес реферат тапсыруы міндетті.
Жұмыстарды көрсетілген мерзімде тапсыру керек. Тапсырманың ақырғы тапсыру мерзімі – келесі сабақ немесе СӨЖМ сабағы.
Барлық тапсырмаларды орындамаған және тапсырмаған студенттер емтиханға.
Оқу материалдарын меңгеру дәрежесі тестілермен, сұрақ қою әдісімен немесе жазбаша жұмыстармен тексеріледі. Барлық тексеру әдістері ескертусіз өткізілуі мүмкін.
Оқытушының, тәртіпті сақтамаған студентті адиториядан шығаруға құқығы бар.
Оқытушының басшылығымен студенттердің өздік жұмысын (ОСӨЖ) орындаған кезде келесі төрт негізгі қағидаларды ескеру қажет:
Бірінші – оқытушының пән бойынша бағыттау мақсатында жүргізген сабақтары кезінде берілген мәліметті студенттердің белсенді түрде қабылдауын қамтамасыз ему.
Екінші – оқытушының ақыл-кеңесін ескере отырып, студенттер өз бетінше оқу-әдістемелік әдебиет пен оқулықтарды зерделейді және үй тапсырмаларын, бақылау, курстық т.б. жұмыстарды орындайды. Бұл кезеңде студенттердің жұмыс әдісін білуі және қажырлы болуы маңызды.
Үшінші – оқу барысында кездесетін қиындықтарды талдап, оның себептерін анықтауға тырысу, оқытушыға сұрақтар қойып, оған өзінше жауап табу.
Төртінші – оқытушымен әрдайым байланыста болып, ақыл-кеңес, нұсқаулар алу..
Әдебиеттер тізімі
Негізгі
Жүнісбеков П. Ж. Автомобильдің құрылысы және пайдаланылуы:
оқулық / П. Ж. Жүнісбеков. – Астана: Фолиант, 2007. – 359 б.
Копенов, Б.Т. Көлік техникасын техникалық пайдалану негіздері : оқу
құралы / Б.Т. Копенов, А.Г. Акчурин, Т.Ж. Копенов.- Алматы: ҚазККА, 2009.- 96 б.
Суеубаев Ж. Автомобиль құрылысы : оқу құралы / Ж. Суеубаев.
Алматы: ҚазККА, 2009. – 264 б.
Қосымша
4 Ибраев Ж. С. Жер бетіндегі көлік құралдары / Ж.С. Ибраев. - Алматы:
ҚазККА, 2007. - 180 б.
5 Техническая эксплуатация автомобилей: Учебник для вузов (под ред. Е.С. Кузнецова) – М.: Транспорт, 1991, – 413 с.
Достарыңызбен бөлісу: |